Huyện vùng cao biên giới Mường Lát tọa lạc trên độ hơn 700m so với mực nước biển, có đường biên giới hơn 100km giáp với nước bạn Lào, nơi sinh sống của 6 dân tộc anh em (Thái, Mông, Dao, Kinh, Khơ mú, Mường).
Huyện Mường Lát tỉnh Thanh Hoá có vị trí chiến lược quan trọng trong công tác đảm bảo quốc phòng - an ninh. Từ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và Nhân dân, huyện đã phát huy sức mạnh tổng hợp để hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia và giữ vững ổn định tình hình phát triển kinh tế, xã hội.
Đô thị Thị trấn Mường Lát ngày càng thay da đổi thịt
Cả hệ thống chính trị vào cuộc.
Mường Lát là nơi bắt đầu đón dòng sông Mã từ nước bạn Lào chảy về. Có địa hình hết sức phức tạp, là điểm nóng về quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội vùng cao biên giới. Huyện Mường Lát có gần 35% hộ nghèo, nằm trong 62 huyện nghèo của cả nước, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn nên việc chăm sóc sức khỏe, bảo đảm vệ sinh môi trường sống chưa được người dân quan tâm. Bên cạnh đó, tình trạng phát rừng làm rẫy tác động xấu đến môi trường sống và ô nhiễm môi trường diễn ra hết sức phức tạp, kéo theo hệ lụy ảnh hưởng tới sức khỏe nhân dân, gây ra lũ lụt...Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, đi đến các bản làng trong vùng dự án, chúng tôi được chứng kiến sự đổi thay mạnh mẽ về môi trường sống của đồng bào các dân tộc. Bên cạnh những khu rừng xoan, keo lá tràm…bạt ngàn màu xanh; các bản làng bừng sáng lên sức sống mới, diện mạo mới, xuất hiện những tuyến đường bê tông phẳng lỳ uốn lượn theo các triền đồi đến tận cổng nhà dân; đi vào các gia đình hầu hết đều có khu nước sạch; khu vệ sinh và khu nuôi nhốt gia súc, gia cầm cách xa khu vực nhà ở.
Dòng sông Mã hùng vĩ uốn quanh bản Lát hiện lên một cách oai hùng
Đại hội Đảng bộ huyện Mường Lát lần thứ VI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 xác định: “Nhiệm vụ củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc” là nhiệm vụ được ưu tiên hàng đầu của huyện. Trong đó, tăng cường công tác quân sự, quốc phòng, xây dựng thế trận an ninh Nhân dân, biên phòng toàn dân ngày càng vững mạnh, bảo đảm trật tự an toàn xã hội, bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới quốc gia là nhiệm vụ trọng tâm. Thực hiện nhiệm vụ đó, huyện gắn việc phát triển kinh tế - xã hội với quốc phòng - an ninh, củng cố “thế trận lòng dân”, sắp xếp ổn định dân cư khu vực biên giới, nhất là vùng đồng bào dân tộc Mông, thực hiện tốt công tác quản lý đường biên, mốc giới, chủ động nắm chắc tình hình nội, ngoại biên, kịp thời phát hiện, đấu tranh với các hoạt động vi phạm chủ quyền biên giới, vi phạm pháp luật, tăng cường công tác tuyên truyền các văn kiện pháp lý về biên giới đất liền Việt Nam - Lào. Thực hiện tốt phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới. Quyết tâm củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc của Đảng bộ huyện được Nhân dân các dân tộc huyện Mường Lát triển khai hiệu quả. Đặc biệt, các xã, thị trấn biên giới tích cực phối hợp với các đồn biên phòng chung sức thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biên giới. 100% bản, khu phố tại các xã, thị trấn biên giới kiện toàn tổ an ninh thôn bản, khu phố, tổ tự quản đường biên mốc giới. Nhân dân, các lực lượng chức năng tích cực tham gia cùng bộ đội biên phòng thực hiện tuần tra bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.
Cột mốc đại biên giới tại cửa khẩu Tén Tằn huyện Mường Lát
Đồng chí Lù Quy Nhân - Chủ tịch UBND TT Mường Lát cho biết: “Sau khi sáp nhập xã Tén Tằn vào thị trấn Mường Lát, thì toàn thị trấn có tuyến đường biên giới dài 22, 500 km, và 9 cột mốc biên giới từ số 274 – 282, trong đó có cột mốc đại là 281 tại cửa khẩu Tén Tằn. Các ban, ngành, đoàn thể thị trấn phối hợp cùng bộ đội biên phòng đẩy mạnh công tác tuyên truyền tới các tầng lớp Nhân dân về nghĩa vụ, trách nhiệm của người dân trong bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia và những quy định của pháp luật trong quá trình qua lại biên giới. Có 11/11 khu phố của thị trấn đều có tổ an ninh khu phố, tổ tự quản đường biên cột mốc. Các lực lượng công an, dân quân, tổ chức đoàn thể chủ động phối hợp với bộ đội biên phòng tổ chức các đợt tuần tra khu vực biên giới”.
Tình hình phát triển kinh tế - xã hội có những bước chuyển biến tích cực:
Năm 2020, trong điều kiện khó khăn do ảnh hưởng chung của đại dịch Covid-19, thời tiết khắc nghiệt, dịch tả lợn châu phi diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt, sản xuất kinh doanh của nhân dân trên địa bàn. Với sự nỗ lực, quyết tâm cao trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở, sự cố gắng của nhân dân các dân tộc trong toàn huyện tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh năm 2020 của huyện được giữ vững ổn định và có bước phát triển. Trong 23 chỉ tiêu theo Nghị quyết của HĐND huyện đề ra, có 13 chỉ tiêu vượt kế hoạch, 07 chỉ tiêu đạt kế hoạch.
Trung tâm Hội nghị khang trang, sạch sẽ của huyện Mường Lát
Trong đó, kinh tế duy trì tốc độ tăng trưởng 6,8% so với năm 2019. Tăng 2,4% so với cùng kỳ. Theo đó, ngành nông, lâm, thủy sản đạt 5,8%; công nghiệp – xây dựng đạt 6,7%; các ngành dịch vụ đạt 7,3%. Tỷ trọng cơ cấu ngành kinh tế đi đúng hướng với mục tiêu nghị quyết HĐND huyện đề ra. Giá trị sản xuất ngành nông nghiệp (Giá SS 2010) ước đạt 174.425 triệu đồng tăng 5,8% so với cùng kỳ 2019. Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM của huyện tính đến ngày 15/12/2020 có xã Mường Chanh đạt 9/19 tiêu chí, Nhi Sơn đạt 9/19 tiêu chí, Trung Lý đạt 8/19 tiêu chí, Mường Lý đạt 7/19 tiêu chí, Quang Chiểu 6/19 tiêu chí, Tam Chung 6/19 tiêu chí, Pù Nhi 6/19 tiêu chí. Đến thời điểm hiện tại huyện đang xây dựng hồ sơ thẩm định để phê duyệt đạt chuẩn NTM cho 3 bản gồm: bản Pùng xã Quang Chiểu, bản Lát xã Tam Chung; bản Pù Toong xã Pù Nhi.
Một góc nhỏ của Thị trấn Mường Lát về đêm
Các hoạt động Văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, thông tin tuyên truyền bám sát vào các sự kiện nổi bật và nhiệm vụ trọng tâm để tuyên truyền kịp thời đúng định hướng. Ngoài ra, UBND huyện tổ chức Liên hoan Văn hóa các dân tộc huyện Mường Lát lần thứ II, tham gia Liên hoan Văn hóa các dân tộc tỉnh lần thứ XVIII và trình diễn trang phục truyền thống các dân tộc Thanh Hóa năm 2020, tuyên truyền cổ động chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, đạt 02 giải A, 01 giải B. Tham gia trưng bày, triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2015-2020 chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, đạt kết quả xuất sắc được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen..Trong năm 2020, nhân dân các huyện hai bên biên giới Việt - Lào diễn ra nhiều hoạt động phối hợp, hỗ trợ, tăng cường tình đoàn kết hữu nghị, đặc biệt là dịp phòng, chống dịch Covid-19, dịp Tết Nguyên đán Canh Tý (2020) và tết Bunpymay (Lào). Quan hệ, hợp tác, hữu nghị với chính quyền và nhân dân hai huyện Sốp Bâu, Viêng Xay nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tiếp tục được củng cố và tăng cường, tạo được sự ổn định trên tuyến biên giới.
Về Giáo dục và Đào tạo có những chuyển biến tiến bộ, chất lượng giáo dục ngày càng được nâng cao; quy mô cấp học, ngành học tiếp tục phát triển và ổn định. Mặc dù bị ảnh hưởng do đại dịch Covid-19 nhưng toàn ngành giáo dục huyện vẫn hoàn thành xong chương trình dạy và học năm học 2019-2020, triển khai kế hoạch năm học 2020 – 2021; tiếp tục thực hiện tốt đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo toàn diện, cơ sở vật chất các trường lớp ngày càng được quan tâm đầu tư từ các nguồn vốn, tỷ lệ kiên cố hóa phòng học đạt 62,5%, việc sắp xếp mạng lưới trường, lớp trên địa bàn đã từng bước được thực hiện có hiệu quả, công tác chăm sóc nuôi dưỡng tại trường được nâng lên, tỷ lệ trẻ được chăm sóc nuôi dưỡng tại trường đạt 14.5%, tăng 5,3% so với thời điểm năm 2019. Công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia được chú trọng, trong năm có thêm 01 trường THCS đạt chuẩn, nâng tổng số trường đạt chuẩn trong toàn huyện lên 9 trường.
Điểm trường Sài Khao được đầu tư cơ sở vật chất khang trang đáp ứng được việc giảng dạy và học tập của học sinh
Bên cạnh đó, lĩnh vực Y tế dự phòng và chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm tiếp tục được quan tâm chỉ đạo thực hiện. Tăng cường triển khai các văn bản chỉ đạo phòng chống dịch bệnh Covid-19 và các dịch bệnh khác…Tuyến bệnh viện bảo đảm trực khám chữa bệnh cho nhân dân, các trạm y tế xã bố trí cán bộ trực hợp lý để giải quyết kịp thời, sơ cứu bệnh nhân trong mọi thời điểm. Phát động “tháng hành động vì chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm” năm 2020. Triển khai khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự để phục vụ công tác tuyển chọn công dân nhập ngũ và tuyển quân năm 2021. Giảm tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng xuống còn 26%. Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế là 98,6%, tốc độ tăng dân số 0,96%. Với những quyết tâm lớn, khát vọng lớn mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Mường Lát đã và đang thực hiện, sẽ là động lực lớn để hoàn thành các mục tiêu đã đề ra, đưa Mường Lát trở thành huyện biên giới, mạnh về kinh tế, vững về chính trị, ổn định về an ninh - quốc phòng của tỉnh Thanh Hóa.
