Trong báo cáo “Vietnam at a glance - Bước đi thận trọng” vừa công bố, HSBC đánh giá Việt Nam đã có một khởi đầu tốt đẹp cho năm 2022 với GDP quý I/2022 tăng vững vàng ở mức 5% so với cùng kỳ năm trước, nhờ phục hồi trên diện rộng.
Con số này nói lên một thông điệp rất rõ ràng: “Việt Nam đã lấy lại đà phục hồi ổn định vững vàng. Mặc dù vậy, chúng ta vẫn cần cẩn trọng trước những khó khăn ảnh hưởng đến tăng trưởng đang ngày một gia tăng trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu toàn cầu”.
Sản xuất tiếp tục là động lực tăng trưởng
|
Lĩnh vực sản xuất của Việt Nam tiếp tục là động lực tăng trưởng chính trong quý I/2022. Sản lượng sản xuất tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu nhờ tăng trưởng hai con số của mảng điện tử.
Thực tế, kết quả tích cực cũng phần nào được thể hiện ở động lực tăng trưởng bên ngoài đã mạnh mẽ trở lại. Xuất khẩu tháng 3/2022 tăng trưởng đạt gần 15% so với cùng kỳ năm trước, kéo tăng trưởng quý I/2022 lên gần 13% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này chủ yếu đạt được là nhờ nhu cầu hàng điện tử tăng cao, mặc dù cũng phản ánh phần nào tình hình giao hàng chậm mẫu điện thoại chủ lực Galaxy S22 của Samsung.
Bên cạnh điều kiện thuận lợi do chu kỳ công nghệ được kéo dài, xuất khẩu các mặt hàng khác của Việt Nam cũng mạnh mẽ không kém như dệt may/da giày, máy móc và đồ gỗ.
Kết quả xuất khẩu vượt bậc cũng cho thấy tình trạng thiếu hụt lao động nói chung đã bớt nghiêm trọng, đặc biệt là sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, mặc dù một số nơi vẫn phải đối mặt với tình trạng không đủ nhân công.
Để ứng phó với tình hình đó, Chính phủ đã tăng số giờ làm thêm mỗi tuần từ 40 lên 60 nhưng không quá 300 giờ/năm áp dụng cho tất cả các ngành nghề, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu đặt hàng tăng cao từ nay đến cuối năm 2022.
Mặc dù xuất khẩu phục hồi mạnh mẽ, thặng dư thương mại của Việt Nam trong quý I/2022 thu hẹp xuống mức tối thiểu 0,8 tỷ USD. Kết quả này không ngoài tầm dự đoán vì bản chất lĩnh vực sản xuất của Việt Nam luôn cần phải nhập khẩu nhiều.
Thực tế, nhập khẩu tăng 16% so với cùng kỳ năm trước và một nửa trong số đó là linh kiện điện tử. Tuy nhiên, trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu, giá nhiên liệu tăng cao là vấn đề thu hút sự quan tâm.
“Chúng tôi đã từng nhắc đến tình trạng thiếu xăng dầu trong nước của Việt Nam, dữ liệu gần đây là minh chứng cho thấy xu hướng nhập khẩu dầu tăng cao sẽ còn tiếp diễn: chỉ tính riêng trong tháng 3/2022 nhập khẩu dầu thô đã tăng gấp đôi còn nhập khẩu xăng tăng gấp bốn lần bức bình quân tháng cùng kỳ năm trước”, HSBC cho biết.
|
Báo cáo của HSBC cũng cho biết, cán cân thương mại bị thu hẹp lại khiến lợi thế tài khoản vãng lai của Việt Nam cũng giảm sút. Thực tế, Việt Nam ghi nhận thâm hụt tài khoản vãng lai 1,1% GDP năm 2021 - lần thâm hụt đầu tiên trong vòng bốn năm qua. Bất chấp lượng kiều hối đổ về Việt Nam tăng mạnh, thặng dư thương mại nhỏ hơn đạt khoảng 5% GDP không đủ bù đắp cho thiếu hụt nguồn thu nhập chính và nguồn thu từ du lịch sụt giảm.
Trước tác động do giá dầu thế giới tăng cao, HSBC dự báo: “Việt Nam sẽ có thêm một năm thâm hụt tài khoản vãng lai trong năm 2022 mặc dù mức độ thâm hụt cũng khiêm tốn, chỉ khoảng 0,2% GDP. Xét những khó khăn bên ngoài, bộ phận ngoại hối của HSBC đã tăng nhẹ mức dự báo tỷ giá USD-VND trong ngắn hạn nhưng mức dự báo đến cuối năm vẫn ở mức 22.800 đồng”.
Du lịch sẽ là điểm sáng
|
“Điểm sáng của năm 2022 chính là việc Việt Nam mở cửa lại biên giới chắc chắn sẽ thúc đẩy doanh thu ngành du lịch. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi có khả năng sẽ chậm”, HSBC nhận định.
Việc mở cửa hoàn toàn là rất quan trọng cho sự phục hồi của ngành dịch vụ bởi phần lớn ngành này phụ thuộc vào du lịch. Sau hai năm đóng cửa, Việt Nam đã mở cửa hoàn toàn cho du khách quốc tế đã tiêm chủng đầy đủ từ ngày 15/3.
Chỉ tính riêng trong tháng 3, hơn 40.000 khách du lịch đã đến Việt Nam, tăng gần gấp ba so với mức bình quân tháng của hai năm đại dịch. Số lượng khách đến từ Mỹ và châu Âu tăng mạnh, số còn lại đến từ châu Á.
Các cơ quan chức năng đặt mục tiêu thu hút 8 đến 9 triệu khách du lịch quốc tế trong năm 2022, tương đương khoảng 40-50% mức của năm 2019. “Đây chắc chắn là một bước tiến lớn của Việt Nam tuy nhiên chúng tôi dự báo du lịch sẽ phục hồi chậm trong năm nay”, HSBC dự báo.
Cũng theo HSBC, đà phục hồi của Việt Nam trở nên ổn định trong quý I/2022 nhờ các trụ cột tăng trưởng bên trong và bên ngoài. Mặc dù vậy, thử thách vẫn còn đó, đặc biệt trong bối cảnh thiếu hụt nhiên liệu toàn cầu. Vì vậy, HSBC đã giảm dự báo tăng trưởng năm 2022 của Việt Nam xuống 6,2% (trước đây là 6,5%) sau khi xem xét các trở ngại tăng trưởng.
|
Vậy còn lạm phát thì sao?. Theo HSBC, rõ ràng, lạm phát năng lượng tiếp tục đà gia tăng, không ngừng tác động lên giá cả tiêu dùng. Lạm phát toàn phần tháng 3 tăng lên 0,7% so với tháng trước khiến mức tăng so với cùng kỳ năm trước đạt 2,4%.
Tương tự như những tháng trước đây, chi phí vận chuyển tăng cao vẫn là nguyên nhân chính. Thực tế, giá xăng trong nước đã được điều chỉnh tăng bẩy lần liên tiếp kể từ đầu tháng 12/2021, đạt mức cao kỷ lục trong tháng 3/2022. Để ứng phó với tình hình này, các cơ quan chức năng đã quyết định giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu từ 1/4 tới cuối năm 2022.
Trước tình hình giá dầu thế giới tăng cao, HSBC dự báo xu hướng sẽ còn kéo dài một thời gian nữa, tạo áp lực khiến lạm phát gia tăng. Vì vậy, HSBC đã điều chỉnh dự báo lạm phát lên 3,7% trong năm 2022, vẫn dưới mức mục tiêu 4%.
“Điều may mắn là lạm phát của Việt Nam về cơ bản vẫn trong tầm kiểm soát so với các thị trường mới nổi khác, xét bối cảnh giá thực phẩm và áp lực giá do nhu cầu về cơ bản đã được kiểm soát”, HSBC đánh giá và cho biết thêm: “Mặc dù vậy, rủi ro lạm phát gia tăng, dù là do cung, sẽ vẫn là dấu hiệu cho thấy cần phải thắt chặt chính sách tiền tệ. Vì vậy, chúng tôi đã đẩy dự báo mức điều chỉnh tăng 50 điểm cơ sở lên quý III/2022 (trước đây dự báo quý IV/2022), nhiều khả năng sẽ khiến lãi suất điều hành tăng lên 4,5% vào cuối năm 2022”.
