Trước bối cảnh nền kinh tế ngày càng đòi hỏi tính minh bạch, hiệu quả và khả năng thích ứng cao, Nhà nước đã khởi động một chương trình hỗ trợ thiết thực dành cho doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh. Nhóm đối tượng này sẽ được cung cấp miễn phí phần mềm kế toán cùng các khóa đào tạo về quản trị doanh nghiệp, nhằm giảm thiểu gánh nặng thủ tục hành chính và nâng cao năng lực quản lý. Đây không chỉ là một chính sách mang tính kỹ thuật, mà còn là bước đi chiến lược trong việc hiện đại hóa khu vực kinh tế tư nhân, tạo điều kiện để các hộ kinh doanh sớm tiếp cận công cụ số, chuẩn hóa quy trình và từng bước tiến tới hoạt động chuyên nghiệp. Bộ Tài chính đề xuất ngân sách Nhà nước đảm bảo 100% kinh phí cho việc triển khai, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao sức cạnh tranh cho khối kinh tế này.
Ảnh minh họa - TL
Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh lần này được xây dựng trên nền tảng pháp lý vững chắc, phản ánh quyết tâm của Nhà nước trong việc thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 đã xác định mục tiêu then chốt là trao cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh những công cụ hiện đại để quản trị hiệu quả hơn, thông qua việc hỗ trợ miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo toàn diện về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự và cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Nghị quyết 198/2025/QH15, trong đó đề xuất ngân sách trung ương bảo đảm 100% kinh phí để thuê hoặc mua sắm các phần mềm kế toán tích hợp nghiệp vụ, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn kỹ thuật. Song song, toàn bộ chi phí đào tạo quản trị doanh nghiệp, bao gồm cả quản trị kế toán, thuế và nhân sự, sẽ được Nhà nước tài trợ. Chính sách này được thiết kế như một “gói hỗ trợ kép”, vừa cung cấp công cụ số hóa quản lý tài chính, vừa nâng cao năng lực vận hành, giúp các hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ giảm phụ thuộc vào kinh nghiệm cá nhân và từng bước tiếp cận chuẩn mực quản trị hiện đại. Một mục tiêu dài hạn đáng chú ý là đến năm 2026, hình thức thuế khoán sẽ được xóa bỏ, thay thế bằng chế độ kế toán đầy đủ gắn với việc ứng dụng phần mềm được trang bị. Đây là bước tiến quan trọng, phù hợp với các quy định hiện hành của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 và những cải cách gần đây, chẳng hạn như quy định tại Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu hộ kinh doanh có doanh thu từ một tỷ đồng trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Những thay đổi này không chỉ tăng tính minh bạch trong quản lý thuế, mà còn giúp Nhà nước kiểm soát hiệu quả hơn hoạt động kinh doanh trên diện rộng.
Thực tiễn những năm qua cho thấy, dù đã có nhiều nỗ lực khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, kết quả vẫn chưa như kỳ vọng do chính sách hỗ trợ còn phân tán, chưa đủ sức thuyết phục và chưa sát với nhu cầu thực tế. Việc bổ sung cơ chế đồng bộ cả về công nghệ, đào tạo và pháp lý trong dự thảo nghị định mới được kỳ vọng sẽ khắc phục những hạn chế đó. Khi được triển khai, chính sách này sẽ mở ra cơ hội để các hộ kinh doanh nâng cấp hoạt động, gia nhập hệ sinh thái doanh nghiệp chính quy, và từ đó, đóng góp bền vững hơn cho nền kinh tế quốc gia.
Nội dung hỗ trợ lần này được thiết kế theo hướng toàn diện, kết hợp giữa cung cấp công cụ quản lý hiện đại và nâng cao năng lực điều hành. Trước hết, các doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ được tiếp cận miễn phí phần mềm kế toán dùng chung, được xây dựng trên nền tảng số tích hợp đầy đủ các nghiệp vụ kế toán cơ bản và nâng cao. Phần mềm này không chỉ kết nối trực tiếp với hệ thống hóa đơn điện tử và chữ ký số, mà còn bảo đảm tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về kế toán, thuế và các chuẩn mực liên quan. Tính bảo mật được đặt lên hàng đầu, với cơ chế sao lưu dữ liệu trên nền tảng điện toán đám mây, lưu vết mọi thao tác chỉnh sửa và khả năng nâng cấp linh hoạt khi có thay đổi trong pháp luật hoặc yêu cầu quản trị. Song song với đó, chương trình hỗ trợ còn tài trợ 100% chi phí tham gia các khóa đào tạo quản trị doanh nghiệp, bao quát cả lĩnh vực kế toán, thuế, nhân sự và kỹ năng điều hành, ở cả hai cấp độ cơ bản và chuyên sâu. Việc phân tầng này nhằm bảo đảm người mới bắt đầu có thể nắm vững kiến thức nền tảng, trong khi những đơn vị đã có kinh nghiệm vẫn có cơ hội tiếp cận kỹ thuật quản trị tiên tiến hơn. Đặc biệt, bên cạnh hoạt động đào tạo, các đối tượng thụ hưởng còn được cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý miễn phí, hỗ trợ giải đáp vướng mắc trong công tác quản trị và đảm bảo tuân thủ pháp luật kinh doanh. Nhờ đó, chính sách không chỉ dừng ở việc “trao công cụ” mà còn “trao kiến thức” và “trao niềm tin”, giúp hộ kinh doanh từng bước chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp bài bản, sẵn sàng hòa nhập vào môi trường kinh doanh chính quy và cạnh tranh công bằng.
Chính sách hỗ trợ phần mềm kế toán và đào tạo quản trị miễn phí mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh. Gánh nặng tài chính ban đầu khi tiếp cận các công cụ số hóa gần như được xóa bỏ, bởi toàn bộ chi phí mua sắm phần mềm và tham gia các khóa học đều do ngân sách nhà nước chi trả. Bên cạnh đó, việc áp dụng phần mềm kế toán chuẩn hóa còn góp phần nâng cao tính minh bạch và mức độ tuân thủ pháp luật, tạo điều kiện để cơ quan quản lý thu thuế hiệu quả hơn, đồng thời hỗ trợ quá trình chuyển đổi từ mô hình nộp thuế khoán sang kê khai đầy đủ theo chuẩn mực kế toán. Khi sổ sách được ghi nhận và lưu trữ một cách khoa học, doanh nghiệp cũng dễ dàng hơn trong việc chứng minh năng lực tài chính khi cần tiếp cận vốn hoặc tham gia các chuỗi cung ứng lớn. Chính sách này còn được kỳ vọng sẽ trở thành cú hích thúc đẩy hộ kinh doanh chuyển đổi sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp chính quy, chuyên nghiệp hơn. Ngoài ra, yếu tố công bằng và hòa nhập xã hội cũng được chú trọng khi ưu tiên hỗ trợ cho các nhóm yếu thế như phụ nữ, thanh niên khởi nghiệp, người dân tộc thiểu số, cũng như các hộ ở vùng biên giới, miền núi, giúp họ từng bước hòa nhập vào nền kinh tế số.
Tuy vậy, để chính sách phát huy hiệu quả tối đa, cần cân nhắc giảm bớt các yêu cầu kiểm soát sổ sách phức tạp đối với những hộ kinh doanh không có nhu cầu cao về quản trị số liệu, đồng thời bảo đảm việc thu thuế đạt hiệu quả với chi phí hành thu thấp nhất. Không nên tập trung quyền cung cấp phần mềm dùng chung vào một số ít đơn vị, mà nên xây dựng bộ tiêu chuẩn mở để tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đổi mới sáng tạo và đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu đa dạng của người sử dụng. Chính sách cung cấp miễn phí phần mềm kế toán cùng chương trình đào tạo quản trị doanh nghiệp cho doanh nghiệp siêu nhỏ và hộ kinh doanh đánh dấu một bước tiến mới trong tư duy hỗ trợ khối kinh tế tư nhân. Không chỉ giải quyết những rào cản về chi phí tiếp cận công cụ số hóa, chính sách này còn đặt nền móng cho quá trình chuyển đổi số toàn diện, giúp nâng cao tính minh bạch, tăng hiệu quả quản lý và cải thiện năng lực cạnh tranh trong dài hạn.
Để tối ưu hiệu quả, cần xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật mở, tạo điều kiện để nhiều nhà cung cấp phần mềm cùng tham gia phát triển và cạnh tranh, từ đó mang lại các giải pháp phù hợp, đa dạng và dễ tùy biến cho từng nhóm đối tượng. Việc triển khai cũng nên gắn với hệ thống đánh giá định kỳ, dựa trên các chỉ số cụ thể như mức độ hài lòng của người dùng, tỷ lệ hộ kinh doanh chuyển từ nộp thuế khoán sang kê khai, hay số lượng hộ đăng ký thành lập doanh nghiệp. Đồng thời, việc duy trì hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp công nghệ và các hiệp hội ngành nghề sẽ giúp chính sách được liên tục cập nhật, hoàn thiện và thích ứng với nhu cầu thực tế, bảo đảm lợi ích bền vững cho cả người kinh doanh và nền kinh tế.
Đàm Bá Khải
