VNHN - Quản Bạ nằm ở phía bắc tỉnh Hà Giang trên trục đường 4C - con đường hạnh phúc, con đường dẫn đến miền di sản Cao Nguyên Đá Đồng Văn " đường gian khó mới là đường hạnh phúc - đường ta mở mới là đường sống thực - nên gian lao ta có kể gì." Đó là tuyến đường huyện thoại của bà con nơi đây. Đặc biệt, Quản Bạ đã và đang là điểm đến hấp dẫn, dù mùa đông hay mùa hè thì Quản Bạ vẫn chứa những nét đẹp riêng và những điều thú vị để chúng ta khám phá. Vào tháng 3 vừa qua, Việt Nam hội nhập đến thăm và làm việc nơi đây cùng điểm đến là thôn Nặm Đăm với mô hình du lịch homestay đang được ca ngợi là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất ở miền Bắc.
Nói về dịch vụ kinh doanh du lịch lưu trú tại nhà bắt đầu hình thành và đi vào hoạt động ở thôn Nặm Đăm, xã Quản Bạ huyện Quản Bạ tỉnh Hà Giang từ năm 2011. Du khách ăn nghỉ ,tham gia sinh hoạt và cùng gia chủ khám phá về văn hóa bản địa.
Cách trung tâm Huyện khoảng 2 km, cảnh vật và con người nơi đây đậm sắc màu truyền thống. Những mái nhà lợp ngói âm dương ánh đượm màu thời gian ẩn mình dưới chân núi, những bức tường bằng đất sét cũ kỹ ánh lên vàng óng trong nắng mai hay chiều muộn ...tất cả dệt nên một Nặm Đăm vừa riêng vừa lạ.
Trong tổng số 51 hộ dân của cả thôn thì có gần 25 hộ dân làm du lịch theo mô hình "homestay". Nhìn từ trên lưng chừng núi, trước khi vào thôn đã thấy những nếp nhà xinh xắn nằm trải dọc theo thung lũng. Chúng tôi chọn nhà ông Lý Tà Đành, Phó Bí thư chi bộ, Trưởng Thôn, Trưởng ban quản lý du lịch Thôn Nặm Đăm để tìm hiểu về phong tục tập quán của người dân nơi đây. Vừa chia tay với đoàn khách Hà Nội, gia đình ông lại tiếp đón đoàn du khách là người Pháp từ đầu ngõ, sau vài câu làm quen, khi khách đã yên vị ngồi uống nước, ông mở cuốn sổ xem lại ý kiến phản hồi của khách về du lịch, về dịch vụ homestay của gia đình cho chúng tôi xem: họ có ưng cái bụng thì mình mới cảm thấy yên lòng, nếu họ chưa ưng thì Bà nhà Tôi lại trăn trở mấy hôm không ngủ được. Từ đầu năm đến nay gia đình tôi đã đón được trên 60 lượt du khách quốc tế ông tâm sự.
Du khách tới thăm homestay
Làng văn hóa du lịch cộng đồng thôn Nặm Đăm được du khách biết đến bởi những làn điệu dân ca, dân gian truyền thống như hát đối, hát Giao Duyên, hát đám cưới... Của dân tộc Dao, cũng như các lễ hội tiêu biểu như lễ cấp sắc, lễ cúng cơm mới, lễ hội cầu mùa..v.v... tại đây, du khách sẽ có dịp thưởng thức các món ăn dân tộc địa phương do người dân tự chế biến. ngoài ra đồng bào ở đây còn có nghề thêu hoa văn trên trang phục dân tộc, tự may những bộ đồ với những nét hoa văn độc đáo được trang trí hài hòa trên trang phục của người phụ nữ, cùng với đồ trang sức bằng bạc như hoa tai, vòng cổ, vòng tay, và khăn quấn đầu đã tạo nên sự duyên dáng khác biệt cho người phụ nữ dân tộc dao.Thôn đã thành lập một ban quản lý du lịch cộng đồng, có trách nhiệm Quản lý chung hoạt động du lịch của thôn. Mỗi tháng một lần, các hộ làm du lịch lại tập trung để tập huấn kỹ năng giới thiệu, quảng bá văn hóa, ẩm thực của dân tộc, chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình làm du lịch...
Đi sâu vào thôn, đến gia đình nào cũng thấy trong nhà ngoài ngõ sạch sẽ công trình phụ hiện đại, hộ nào làm du lịch trước mỗi cổng đều có treo biển " homestay" sẵn sàng đón khách. Trong các ngôi nhà truyền thống trình tường, gia chủ chỉ mua thêm những tấm đệm, chăn, màn và ga gối, sửa sang hoặc xây mới khu vệ sinh....vậy là đã mời đươc du khách tới ăn nghỉ ngay trong nhà mình.
Bên cạnh dịch vụ nghỉ tốt, du khách cũng hài lòng với những bữa cơm được phục vụ khi có nhu cầu. Thức ăn chủ yếu là những món bình dân của bà con: rău ngoại nương, cá dưới ao, gà lợn do nhà tự nuôi cùng với những món ăn truyền thống của đồng bào, rất đơn giản nhưng lại gây ấn tượng sâu sắc với du khách. Qua những bữa cơm như thế, giữa du khách và người dân như gần gũi và hiểu nhau hơn,đồng thời du khách cũng có thể thấy rõ hơn cuộc sống bình dị, chân chất của đồng bào dân tộc bản địa. Có lẽ đã khá quen thuộc với việc khách lạ có thể đến thăm nên mọi sinh hoạt của đồng bào vẫn diễn ra bình thường. Không lời mời chào vồn vã nhưng những bộ bàn ghế được kê sẵn ngay trước hiên như đã thay lời. Chỉ cần hỏi gia chủ dăm ba câu, du khách sẽ nhận được câu trả lời với thái độ lịch sử và mến khách, dù họ biết chắc chúng tôi không có ý định nghỉ trọ hay nhờ nấu ăn gì.... Đi khắp thôn đều dễ dàng nhận ra là không ít gia đình, dù không chuyên làm về du lịch xong vẫn kê vài ba bộ bàn ghế ra trước hiên nhà để du khách có thể ghé qua nghỉ ngơi ngắm nhìn phong cảnh. Đây chính là một điều đặc biệt trong cách làm du lịch tại Nặm Đăm... Bên cạnh đó, trong nhà trang trí một số vật dụng tiêu biểu cho sản phẩm, một số dịch vụ đáp ứng nhu Cầu của khách du lịch cũng được mở rộng. Du khách có thể mua đồ thủ công truyền thống, thuốc, dược liệu, hai nhạc cụ dân tộc.
Lễ hội bắt cá của dân tộc Dao thôn Nặm Đăm
Mô hình homestay đã tạo cơ hội cho văn nghệ dân gian được duy trì, hiện nay thôn có một đội văn nghệ gồm 12 người hoạt động thường xuyên để phục vụ nhu cầu của xã và khách du lịch. Chia sẻ thêm về những thay đổi của thôn từ khi làm du lịch cộng đồng ông Đành nói: từ khi làm du lịch, vấn đề vệ sinh môi trường tại thôn đã được người dân ý thức hơn. Hầu hết các hộ gia đình làm du lịch đều đã tự giác dọn dẹp và giữ gìn nhà cửa sạch sẽ gọn gàng, sắp đặt đồ đạc ngăn nắp, vệ sinh cá nhân và vệ sinh thực phẩm hàng ngày cũng được chú trọng hơn nhiều. Từ khi có du khách nước ngoài, chúng tôi dần dần tự tin, thân thiện và cởi mở hơn trong giao tiếp. Người dân cũng thấy rõ hơn giá trị văn hóa của dân tộc mình cần phải giữ gìn để mãi mãi cho con cháu về sau. Vì văn hóa truyền thống của mình đẹp và khác lạ nên khách mới ghé thăm. Homestay đã làm cho Nặm Đăm thay da đổi thịt, đồng bào nơi đây đang và sẽ làm du lịch homestay tốt để lưu giữ văn hóa truyền thống và cuộc sống khấm khá hơn nhờ các nguồn thu từ du lịch. Hình ảnh đôi du khách người nước ngoài ngồi uống nước, chuyển trò dưới mái hiên nhà ông lý Tà Đành là những tín hiệu tốt đẹp về một hướng phát triển du lịch mới, bền vững và hứa hẹn sẽ là điểm đến hấp dẫn mời gọi du khách!
Hoạt động thể thao trong lễ hội
Nơi đây có nhiều điều thuận lợi để phát triển nông nghiệp, du lịch như: đất đai màu mỡ, nhiều nhà trình tường truyền thống, có khu chế biến dược liệu, nhiều món ăn hấp dẫn và những bài hát, điệu múa dân gian của người bản địa.... Tất cả đã tạo nên khung cảnh và không gian đặc sắc khiến thôn Nặm Đăm ngày một thu hút đông khách du lịch.
