GS.TSKH Đào Khắc An luôn được biết đến với hình ảnh một nhà khoa học cần mẫn, giản dị, say mê khát vọng nghiên cứu và một nhà giáo tâm huyết với tình yêu nghề đậm sâu. Ông đã có những kết quả đóng góp đáng tự hào cho sự phát triển của chuyên ngành khoa học vật liệu, vật lý và công nghệ linh kiện điện tử bán dẫn sensor và vật lý thực nghiệm.
GS.TSKH Đào Khắc An tại phòng làm việc.
GS.TSKH Đào Khắc An sinh năm 1945 tại quê hương thị trấn Phùng, Đan Phượng, Hà Nội. Năm 1947 gia đình chuyển về quê ngoại ở Đinh Trung Vĩnh yên Vĩnh Phúc sinh sống. Trong những năm học ở trường phổ cấpI, II, III, ông luôn là học sinh giỏi, đã từng tham gia thi học sinh giỏi Văn toàn miền Bắc, ông rất nhiệt tình tham gia công tác của thanh niên và xã hội, năm 1964 khi đang học lớp 9 tại trường, ông là một trong số rất ít những học sinh phổ thông được kết nạp vào Đảng Lao động Việt Nam. Năm 1965, ông được cử sang Hungary theo học tại ĐH Kỹ thuật Budapest. Tháng 11/1971, ông là một trong ba học sinh tốt nghiệp loại giỏi. Từ 1972-1973, ông được ở lại thực tập, là cộng tác viên tại Trung tâm Nghiên cứu Phát triển các linh kiện bán dẫn - Vi điện tử, Hãng TUNGSRSAM, Budapest để tiếp thu công nghệ chế tạo các linh kiện bán dẫn - vi điện tử phục vụ cho việc triển khai dây truyền công nghệ Việt Nam đầu tư mua từ Hungary nhập về Việt nam. Tại đây ông đã tích cực học tập, nghiên cứu các công nghệ ở đó để sau này về triển khai ở Việt Nam, đồng thời đã tích cực nghiên cứu đã đề xuất ra phương pháp nghiên cứu phát triển công nghệ mới “Chế tạo linh kiện bán dẫn Transistor siêu cao tần bằng phương pháp khuếch tán đảo ngược”, các kết quả nghiên cứu này được các nhà KHCN Hungary rất quan tâm khuyến khích. Từ năm 1973 - 1983 về làm việc tại Viện Vật lý, ông đã cùng tập thể các nhà khoa học của Viện triển khai lắp đặt vận hành dây truyền công nghệ mua từ Hungary về, và sau một thời gian đã nghiên cứu chế tạo thành công hàng vạn chip các loại Transisitor BC 107- 108, BF 33-34, đi ốt bán dẫn Si 1A, 5A và pin mặt trời đơn tinh thể Si đầu tiên ở Việt Nam. Sau khi Nhà nước đầu tư lớn xây dựng nhà máy chế tạo linh kiện bán dẫn (Z181) cho Quân đội, ông chuyển sang nghiên cứu vật lý công nghệ chế tạo một số loại linh kiện bán dẫn đặc thù. Năm 1977, ông là Trưởng đoàn cán bộ KHCN Việt Nam thăm làm việc tại CHLB Nam tư, rồi làm việc tại nhà máy sản xuất linh kiện bán dẫn ở NIS thuộc CH Serbia. Về nước, ông triển khai nghiên cứu chế tạo linh kiện phôtô detector, photo điốt Si. Năm 1982, ông chủ trì đề tài nghiên cứu chế tạo thành công Phôtô điốt Si đầu tiên ở Việt Nam. Với những nỗ lực không ngừngvà một số công trình KH công bố trên tạp chí quốc tế về mô hình khuếch tán bất thường của các nguyên tử tạp chất vào bán dẫn Si, ông bảo vệ đặc cách luận án Phó Tiến sĩ Toán – Lý năm 1984. Năm 1985 ông được cử đi thực tập tại Viện Vi điện tử, Viện Vật Lý Trung Tâm (KFKI), Viện Hàn Lâm Khoa học Hungary, và nghiên cứu một số vấn đề về vật lý và công nghệ cấy (implantation) các ion nguyên tử tạp chất vào vật liệu bán dẫn. Do có các kết quả nghiên cứu suất sắc trong lính vực pha nguyên tử tạp vào bán dẫn, từ năm 1987-1990 ông được mời làm cộng tác viện Khoa học tại Trung Tâm nghiên cứu phát triển linh kiện bán dẫn thuộc Liên hiệp Vi điện tử, Budapest Hungary Ở (Microelectronics Enterprise) với chức danh nhóm trưởng nghiên cứu Vật lý. Nơi đây, ông đã có một số công trình công bố tiêu biểu về: dựng mô hình lý thuyết, giải số phương trình Parabol phi tuyến bài toán khuếch tán, khuếch tán đồng thời các nguyên tử tạp có hệ số khuếch tán khác nhau và tương tác giữa chúng; sự khuếch tán của nguyên tử Vàng (Au) đồng thời với nguyên tử tạp chất nhóm III với hiệu ứng đẩy (push effect)… Các kết quả này được giới khoa học cùng lĩnh vực đánh giá cao, được NXB Transtech (Thụy Sỹ) liệt kê vào sách về hạng mục công trình chọn lọc 10 năm, đặc biệt sáng chế (U29/1988 invention) về công nghệ mới cũng được công nhận tại Liên hiệp Vi điện tử Budapest, Hungary. Với những kết quả nổi bật, tháng 12/1990 ông đã bảo vệ đặc cách luận án Tiến sỹ khoa học (TSKH) thành công tại Viện Hàn lâm Khoa học Hungary. Ông đã được mời sang làm việc ở Tây Đức, Mỹ… ông đã từ chối, về làm việc ở Việt nam từ 1991 tại Viện Vật lý, sau này là Viện Khoa học Vật liệu, Viện Hàn Lâm KH&CN Việt Nam. Từ năm 1995, ông được chọn làm thành viên Ban biên tập (Editor) Tạp chí “Solid State Phenomena” thuộc NXB Transtech Publication (Thụy Sỹ), mãi về sau chuyển là thành viên Ban Tư vấn Quốc tế của tạp chí. Ông là thành viên trong Ban Tư vấn Quốc tế lớn về khuếch tán trong vật liệu (DIMAT2004); được mời đi giảng bài ở một số trường ĐH (Humbol- Đức, Deft Hà Lan (2000), ĐH Montana, ĐH Corolado (USA)… Từ 1991- 2021, ông đã chuyển sang nghiên cứu một số lĩnh vực về nghiên cứu vật lý và công nghệ các linh kiện Sensor; nghiên cứu về công nghệ nano - vật liệu nano; nghiên cứu chế tạo pin mặt trời plasmonic thệ mới, nghiên cứu về vấn đề truyền công suất không dây dùng chùm tia Viba công suất cao và ứng dụng trong quân sự dân sự.
GS.TSKH Đào Khắc An cũng luôn quan tâm đến chế tạo các sản phẩm đưa ra ứng dụng: đã chế tạo thử nghiệm thành công hàng vạn chip Transisitor kiểu BC107-108, BF 33- 34 đầu tiên ở Việt Nam (1973-1976); tham gia chế tạo các bộ pin mặt trời đơn tinh thể Si đầu tiên ở Việt Nam (1974-1976); chế tạo thành công trên 7000 phôtô điốt Si đưa ra ứng dụng ở Cục Điện ảnh (1980-1982), đề tài được Hội đồng nghiệm thu cấp NN công nhận là một tiến bộ KHCN Quốc gia. Từ năm 1991-2005 đã nghiên cứu chế tạo thành công và đưa ra thị trường trên 2000 sản phẩm thương mại về các loại Nhiệt ẩm kế môi trường trong đó đã cung cấp cho Cục Quân khí, Bộ Quốc phòng 1320 bộ nhiệt ẩm kế đưa vào sử dụng trong kho tàng; đã chế tạo thành công một số hệ thiết bị cảm biến (sensor) như máy đo độ rọi ánh sáng, máy đo khí độc, hệ máy đo dịch chuyển nhỏ (10-2-10-4cm) đưa đi đo khảo sát tại trạm thủy điện Hòa Bình; máy xử lý không khí ô nhiễm, và gần đây, lần đầu tiên đã chế tạo thành công hệ truyền công suất vi ba ở tần số 2,45 GHz tới 100 W giữa hai điểm trên mặt đất.
Là nhà khoa học tâm huyết, GS.TSKH. Đào Khắc An còn là một nhà giáo luôn tận tụy, hết lòng giảng dạy cho nhiều thế hệ sinh viên, học viên cao học. Ông đã được mời giảng dạy ĐH, sau ĐH, đào tạo Tiến sỹ tại một số trường ĐH trên 20 năm: tại Khoa Công nghệ là tiền thân của ĐHKHCN thuộc ĐHQG Hà Nội; Khoa Vật Lý- ĐH Tổng hợp; Trung tâm Quốc tế Đào tạo Khoa học Vật liệu (ITIMS)- ĐHBK Hà Nội; ĐH Khoa học Tự Nhiên Huế; HV Công nghệ Bưu chính Viễn thông… Đào tạo hướng dẫn nhiều thế hệ sinh viên, học viên Cao học, NCS bảo vệ thành công luận án. Đến nay, ông là tác giả chính và đồng tác giả của trên 160 bài báo, báo cáo KH được công bố trên các Tạp chí KHCN uy tín trong và ngoài nước, có 02 sáng chế được công nhận ở trong và ngoài nước, là đồng tác giả 01 giải VIFOSTED. Từ năm 1975 - 2021, ông cũng đã tham gia và chủ trì khoảng trên 20 đề tài NCKH cấp Bộ, Nhà nước trong các chương trình KHCN (KC -01, KC – 02, đề tài Nghị định thư, đề tài NCCB). Ông còn là tác giả, dịch giả và chủ biên 05 quyển sách chuyên khảo, sách giáo trình phục vụ giảng dạy ĐH sau đại học với các tên sách: “Vật liệu và linh kiện bán dẫn quang điện tử trong thông tin quang; Bài toán và lời giải của Điện tử học; Công nghệ Vi và Nanô điện tử; Vấn đề an ninh năng lượng và một số giải pháp KHCN thu biến đổi truyền năng lượng mặt trời về mặt đất; Các phương pháp vật lý thực nghiệm hiện đại”…Với những thành tích nổi bật trong công tác NCKH, ông được phong học hàm Phó GS Vật lý năm 1996, Giáo sư Vật lý năm 2004, và là Nghiên cứu viên chính năm 1994, NCVCC năm 2002.
Trải qua sau hơn 76 năm tuổi đời với 57 năm tuổi Đảng, và hơn 50 năm liên tục làm việc, GS.TSKH Đào Khắc An đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, lãnh đạo các Bộ, Ban ngành trao tặng nhiều danh hiệu, huy hiệu phần thưởng cao quý cùng nhiều Bằng khen để ghi nhận những đóng góp, cống hiến quan trọng suốt hành trình dài sự nghiệp với nhiều dấu son đáng nhớ của ông.
Tuy trải qua bao thăng trầm trong cuộc sống và trong công việc, nhưng ông đã làm việc hết mình để được đóng góp công sức nhỏ bé cho lĩnh vực phát triển KHCN nước nhà, đã đào tạo truyển lửa và lòng ham mê cho nhiều thế hệ sinh viên học viên, các nhà KHCN trẻ để họ vững bước trên con đường làm KHCN, góp phần xây dựng đất nước Việt nam phát triển phồn vinh.
