VNHN - Tôi có cơ duyên thực hiện bài viết về ông, một nhà khoa học tâm huyết, nhiệt thành và một nhà giáo ưu tú với tình yêu nghề đậm sâu. Nhìn lại chặng đường cống hiến đã qua, bằng tâm sức, khát vọng cống hiến không ngừng, ông đã có những đóng góp đáng tự hào cho sự nghiệp đào tạo, NCKH thầm lặng mà cao quý. Ông chính là GS.TS Nguyễn Đình Luyện - GVCC Bộ môn Công nghiệp Dược, trường ĐH Dược Hà Nội, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Hóa dược Việt Nam.
GS.TS Nguyễn Đình Luyện sinh năm 1957 tại miền quê Vĩnh Lại, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ - nơi giàu truyền thống lịch sử, cách mạng và hiếu học của cả nước. Ngay từ khi còn nhỏ, sớm chứng kiến những khó khăn, vất vả của đất nước những năm tháng chìm trong bom đạn chiến tranh, ông đã sớm nuôi dưỡng cho mình một ý chí, nghị lực phấn đấu học tập, nghiên cứu không ngừng nghỉ để thành công trong sự nghiệp sau này. Tốt nghiệp phổ thông, ông dự thi và đỗ vào trường ĐH Dược Hà Nội năm 1974. Trên ghế giảng đường, ông say mê, miệt mài học tập, nghiên cứu và trau dồi tri thức cho chặng đường phía trước.
GS.TS Nguyễn Đình Luyện
Ông tốt nghiệp ĐH năm 1979 và được nhà trường giữ lại công tác tại Bộ môn Công nghiệp Dược, ĐH Dược Hà Nội với vai trò là giảng viên,. Với tinh thần cầu tiến và những thành tích nổi bật trong chuyên môn, nghiên cứu, ông được Nhà trường cử đi học Cao học tại trường ĐH Kỹ thuật Budapest, Hungary. Nơi đây, sau khi tốt nghiệp Thạc sỹ, ông say mê với công tác NCKH với vai trò là cộng tác viên khoa học tại Viện Nghiên cứu Hóa học Trung tâm, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Hungary. Ông bảo vệ thành công luận văn ThS ngành Hóa Hữu cơ tại đây vào năm 1992. Trở về nước và tiếp tục tham gia công tác giảng dạy, đào tạo tại trường ĐH Dược Hà Nội, ông vẫn không ngừng say mê nghiên cứu, học hỏi. Để rồi năm 2007, ông bảo vệ thành công luận án TS chuyên ngành Công nghệ Dược phẩm. Bằng những thành tích, đóng góp nổi bật trong công tác chuyên môn, NCKH, TS. Nguyễn Đình Luyện vinh dự được HĐCDGSNN phong tặng học hàm Phó Giáo sư năm 2011. Đặc biệt, năm nay 2020, ông vinh dự được HĐCDGSNN phong tặng học hàm Giáo sư. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực, phấn đấu không ngừng nghỉ của nhà khoa học nhiệt thành ấy.
Luôn tận tâm, trách nhiệm và hết lòng với sự nghiệp đào tạo, truyền thụ tri thức tại Bộ môn Công nghiệp Dược, ĐH Dược Hà Nội, GS.TS Nguyễn Đình Luyện đã đảm nhiệm qua nhiều cương vị công tác tại Bộ môn như: Trợ giảng, Giảng viên, Giảng viên chính, GVCC, Phó Trưởng Bộ môn Công nghiệp Dược, Trưởng Bộ môn Công nghiệp Dược… Dù ở bất cứ vị trí nào từng đảm đương, GS. Luyện cũng luôn hoàn thành tốt moi nhiệm vụ cấp trên giao phó, được đồng nghiệp khâm phục, học trò tin yêu. Bên cạnh đó, để không ngừng trau dồi, nâng cao kiến thức chuyên môn, ông cũng tham gia tích cực nhiều hoạt động tại Hội Hóa dược Việt Nam với vai trò là Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư kí Hội Hóa Dược Việt Nam.
Tâm huyết và say mê với sự nghiệp NCKH, GS.TS Nguyễn Đình Luyện tập trung nghiên cứu theo các hướng chủ yếu như: Nghiên cứu tổng hợp và bán tổng hợp một số alcaloid (nhân isoquinolin, phthalid-isoquinolin, aporphin), tổng hợp các dẫn chất nhân benzimidazol có tác dụng sinh học. Nghiên cứu tổng hợp và bán tổng hợp một số thuốc thiết yếu đi từ nguồn nguyên liệu trong nước.Các nghiên cứu này được thể hiện trên 2 hướng chủ yếu sau: Nghiên cứu cơ bản gồm: Tổng hợp các alcaloid nhân isoquinolin, cấu trúc tượng tự nhóm các alcaloid có nguồn gốc từ biển (Renierol, Renieron, Mimocin, Mimosamycin…) có tác dụng kháng sinh; Tổng hợp toàn phần một số dẫn chất alcaloid nhân Phthalid-isoquinolin tác dụng ức chế GABA; Tổng hợp Epibatidin (một alcaloid chiết xuất từ da của 1 loài ếch độc Ecuador Epipedobates tricolor) và dẫn chất hướng tác dụng giảm đau, chống viêm; Bán tổng hợp một số dẫn chất của Cumarin; Bán tổng hợp một số dẫn chất của Betulin; Chiết xuất Nuciferin từ lá sen và bán tổng hợp một số dẫn chất của Nuciferin hướng tác dụng chống oxy hóa, giảm mỡ máu, chống ung thư; Tổng hợp một số dẫn chất nhân benzimidazol và thử tác dụng sinh học của chúng và Nghiên cứu ứng dụng với mục tiêuxây dựng quy trình, hướng đến ứng dụng sản xuất trong nướcgồm:Thủy phân các nguồn keratin điều chế L-cystin và từ đó bán tổng hợp N-acetyl-L-cystein, Carbocystein làm nguyên liệu sản xuất thuốc; Chiết tách L-tyrosin từ dịch thủy phân keratin làm nguyên liệu tổng hợp các thuốc hormon chữa suy giáp Liothyronin (T3) và Levothyroxin (T4); Tổng hợp Mesna làm thuốc giải độc trong điều trị ung thư; Tổng hợp Mafenid acetat làm nguyên liệu bào chế thuốc chữa bỏng; Tổng hợp các thuốc chống ung thư Clorambucil, Pazopanib, Afatinib; Tổng hợp các dẫn chất Curcumin nhằm làm tăng độ tan trong nước; Tổng hợp toàn phần Berberin… Theo đuổi những hướng nghiên cứu quan trọng trên, đến nay, GS.TS Nguyễn Đình Luyện đã tham gia chủ trì 02 đề tài NCKH cấp Nhà nước, 01 đề tài NCKH cấp Bộ Y tế và 03 đề tài NCKH cấp cơ sở. Tiêu biểu trong đó, phải kể đến những đề tài như: Nghiên cứu chiết tách, tinh chế L-cystin từ tóc, phụ phẩm móng, sừng, lông gia súc và bán tổng hợp N-acetyl-L-cystein làm nguyên liệu sản xuất thuốc; Nghiên cứu qui trình tổng hợp Mafenid acetat; Nâng cấp tổng hợp mesna dùng tác nhân alkyl trithiocarbonat…Những đề tài của ông luôn được đánh giá cao và mang lại hiệu quả thiết thực khi áp dụng vào thực tiễn. Đồng thời, ông cũng là tác giả của nhiều bài báo Khoa học được đăng tải trên các tạp chí trong nước và quốc tế có uy tín về Hóa dược. Ông cũng đã được cấp 03 bằng sáng chế, giải pháp hữu ích và chủ biên nhiều cuốn sách, giáo trình chuyên sâu về Hóa dược. Cho tới nay, GS.TS Nguyễn Đình Luyện đã xuất bản 09 cuốn, trong đó 07 cuốn thuộc NXB có uy tín. Những cuốn sách tâm huyết của ông và cộng sự có thể kể đến là: Bộ sách “KĨ THUẬT HÓA DƯỢC”, NXB Y học-2014; NGHIÊN CỨU PHÁT TRIỂN THUỐC TỪ CÁC NGUỒN KERATIN”, Sách chuyên khảo, NXB Y học-2019…
GS.TS. Nguyễn Đình Luyện luôn miệt mài, say mê làm việc, nghiên cứu và cống hiến vẹn tâm sức cho ngành hóa dược nước nhà.
Là một nhà khoa học tâm huyết, nhắc đến GS.TS Nguyễn Đình Luyện còn là nhắc đến hình ảnh của một nhà giáo nhiệt thành, luôn hết lòng với các thế hệ sinh viên, với sự nghiệp đào tạo. Đến nay, ông đã tham gia hướng dẫn 03 NCS bảo vệ thành công luận án Tiến sỹ cùng 18 học viên Cao học bảo vệ thành công luận văn ThS.Những học trò của ông hiện đã thành đạt và đảm đương nhiều cương vị công tác quan trọng tại các đơn vị, cơ quan và doanh nghiệp về Hóa dược trên khắp mọi miền Tổ quốc.
Với những đóng góp, cống hiến đáng trân trọng cho sự nghiệp đào tạo, NCKH, GS.TS Nguyễn Đình Luyện đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, Bộ Y tế trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý như: Bằng khen của Bộ Y tế các năm 2010, 2012, 2015; Chiến sĩ thi đua cấp Bộ Y tế năm 2012; Bằng khen của Thủ tướng chính phủ năm 2011; Kỉ niệm chương VÌ THẾ HỆ TRẺ do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tặng năm 2014…cùng nhiều Bằng khen, Giấy khen ý nghĩa khác,
