Dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 44/2022/QH15 ngày 11/01/2022, với tổng chiều dài khoảng 729 km, đi qua địa phận 12 tỉnh, thành phố với sơ bộ tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng theo hình thức đầu tư công, sơ bộ nhu cầu sử dụng đất của Dự án khoảng 5.481 ha, số hộ dân bị ảnh hưởng là 14.983 hộ, số hộ tái định cư khoảng 11.905 hộ.
Tổng khối lượng vật liệu đắp nền đường cho 12 dự án khoảng 85,94 triệu m3, được chia thành 12 dự án thành phần vận hành độc lập, tổ chức triển khai thi công trong năm 2022, cơ bản hoàn thành năm 2025 và đưa vào khai thác vận hành từ năm 2026.
Bộ GTVT cho biết, Dự án hiện đã cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu tại Nghị quyết 18 của Chính phủ như 12/12 tỉnh đã có văn bản thỏa thuận hướng tuyến và công trình; 09/10 dự án đã có ý kiến Bộ Quốc phòng; đã hoàn thành công tác khảo sát hiện trường địa hình, địa chất, thủy văn; công tác lập hồ sơ khảo sát vật liệu và bãi đổ thải tư vấn đang hoàn thiện, dự kiến hoàn thành 15/5/2022.
Tính đến nay, Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông đã hoàn thành thẩm định và Bộ GTVT đã chấp thuận đợt 1 được 136,3km hồ sơ thiết kế cắm cọc mốc giải phóng mặt bằng; thẩm định, trình Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận thêm hơn 483km, đạt 619,6km (85%) trong tổng số 729km. Các đoạn còn lại khoảng hơn 109km sẽ trình Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận trước ngày 30/6/2022.
"Đến ngày 30/4/2022, các Ban quản lý dự án đã bàn giao cho địa phương được 424,8km trong tổng số 729km, đạt 58% hồ sơ cọc và dự kiến bàn giao toàn bộ vào ngày 15/5/2022", lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải thông tin.
Đánh giá công tác GPMB có vai trò quan trọng và thường là nút thắt của dự án, ngay từ giai đoạn chuẩn bị dự án, Bộ GTVT đã chỉ đạo các Ban QLDA, TVTK phối hợp với các địa phương khu vực tuyến đi qua nghiên cứu kỹ hướng tuyến để tránh các khu dân cư đông đúc, giảm thiểu khối lượng GPMB.
Do đó, ngay sau khi dự án được phê duyệt, Bộ GTVT đã chỉ đạo các Ban QLDA, TVTK lập hồ sơ cắm cọc GPMB và bàn giao cho các địa phương để kịp thời triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Chính vì vậy, khi khởi công các dự án thành phần, cơ bản công tác GPMB đã đạt được khoảng 90% khối lượng.
Tuy nhiên toàn bộ Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 được triển khai thực hiện theo thủ tục, trình tự pháp luật thông thường nên thời gian từ lúc chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng đến khởi công Dự án thường mất từ 2 - 3 năm.
“Cho đến nay sau 3 năm triển khai thực hiện, vẫn còn khoảng 0,1% chiều dài tuyến còn vướng mặt bằng và một số công trình hạ tầng kỹ thuật, hoặc một số hạng mục công trình đã được bồi thường nhưng chưa được di dời”, lãnh đạo Bộ GTVT thông tin.
Như vậy, tính từ thời điểm Quốc hội có chủ trương đầu tư, thời gian để Bộ GTVT hoàn thành bàn giao hồ sơ, cắm cọc GPMB cho địa phương khoảng 05 tháng, và thời gian chuẩn bị đầu tư, khởi công dự án khoảng 10 tháng, công tác giải phóng mặt bằng sẽ được hoàn tất trong thời gian khoảng 1,5 năm. Đây có thể được coi là bước “đột phá” về thời gian chuẩn bị thực hiện đầu tư Dự án.
