Tại Nghị quyết 16/NQ-CP ngày 9/2/2023 phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 1/2023, Chính phủ đánh giá cao nỗ lực, cố gắng của các bộ, cơ quang ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ đã cơ bản hoàn thành Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022, các dự án luật, pháp lệnh, dự thảo Nghị quyết được Chính phủ trình Quốc hội bảo đảm tiến độ, nâng cao chất lượng, cụ thể hóa được các chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và phù hợp với các cam kết quốc tế; bám sát thực tiễn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách cũng như xử lý các vấn đề mới phát sinh, tạo cơ sở pháp lý để phát triển kinh tế - xã hội gắn liền với mục đích quốc phòng, an ninh, bảo vệ quyền con người, quyền sở hữu hợp pháp của cá nhân, tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước.
Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong công tác xây dựng pháp luật; thực hiện nghiêm quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật; có giải pháp khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế trong công tác xây dựng pháp luật; xác định rõ trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị trong việc để xảy ra tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy phạm pháp luật hoặc không bảo đảm chất lượng của văn bản quy phạm pháp luật được ban hành theo thẩm quyền hoặc được giao chủ trì soạn thảo, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành. Trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý các dự án luật, đề nghị xây dựng luật cần phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả với các cơ quan của Đảng, Quốc hội, cơ quan, tổ chức liên quan khác; lấy ý kiến đối tượng chịu sự tác động trực tiếp, ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học; tham khảo kinh nghiệm quốc tế; tăng cường truyền thông, tạo đồng thuận, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Bộ trưởng Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức nghiên cứu, báo cáo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc xây dựng dự thảo Nghị quyết của Quốc hội hoặc Đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đất đai, bất động sản để xử lý các khó khăn, vướng mắc hiện nay, tạo hành lang pháp lý và động lực phát triển kinh tế - xã hội.
Điều chỉnh thời gian trình một số dự án Luật
Chính phủ thống nhất điều chỉnh thời gian trình một số dự án Luật như sau: Luật Công chứng (sửa đổi); Luật Địa chất và Khoáng sản; Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn: Đưa 03 dự án Luật này vào Chương trình năm 2024, trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024) và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024) để bảo đảm nguồn lực thực hiện, bảo đảm chất lượng, tiến độ xây dựng các dự án luật và cân đối Chương trình năm 2023 và Chương trình năm 2024.
Luật Dân số (sửa đổi) đưa vào Chương trình năm 2024, trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024) và thông qua tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025) để bảo đảm tính gối đầu của Chương trình năm 2024 và Chương trình năm 2025.
Sửa đổi toàn diện Luật tài nguyên nước năm 2012
Chính phủ cũng thống nhất về sự cần thiết xây dựng dự án Luật tài nguyên nước (sửa đổi) nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng và Nhà nước theo hướng sửa đổi toàn diện Luật tài nguyên nước năm 2012 để hoàn thiện hệ thống pháp luật về tài nguyên nước, đáp ứng yêu cầu về quản lý tài nguyên nước hiệu quả, bền vững; khắc phục căn bản những bất cập, vướng mắc do quy định hiện hành; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật và các cam kết đa phương, song phương của Việt Nam.
Trên cơ sở tổng kết, đánh giá kỹ lưỡng việc thực hiện Luật tài nguyên nước năm 2012 để làm rõ các kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế, bài học kinh nghiệm và các giải pháp chính sách, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần chọn lọc những vấn đề đã chín, đã rõ, đã được thực tiễn chứng minh là hiệu quả thì tiếp tục thực hiện; các vướng mắc, bất cập, điểm nghẽn trong thực tế thì điều chỉnh để tháo gỡ; bổ sung những vấn đề chưa có quy định.
Nội dung chính sách của dự thảo Luật cần tập trung tăng cường phân cấp quản lý, gắn với phân bổ nguồn lực và nâng cao trách nhiệm người đứng đầu, tăng cường công cụ kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm. Đồng thời, quy định cụ thể, đầy đủ về trách nhiệm của các bộ, cơ quan, tổ chức có liên quan, bảo đảm đồng bộ, tránh chồng chéo, bỏ sót, tăng cường công tác phối hợp và cải cách thủ tục hành chính để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Chú ý các chính sách về bảo vệ công trình cấp nước sinh hoạt; bảo vệ, quản lý nguồn nước, dòng chảy tự nhiên, an toàn hồ chứa, đập,... gắn với chính sách bảo vệ môi trường và phát triển các phương thức vận tải phù hợp để phát triển kinh tế; cần có các cơ chế tài chính, chính sách thuế, giá, phí bảo đảm đồng bộ, hiệu quả về lâu dài, phù hợp với các nguyên tắc của kinh tế thị trường, đồng bộ với các chính sách khác về quản lý tài nguyên nước.
Tăng cường phân cấp, phân quyền, đẩy mạnh kiểm tra, giám sát
Về đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cảnh vệ, Chính phủ cơ bản thống nhất với đề xuất của Bộ Công an về mục tiêu và nội dung 04 chính sách, trong đó lưu ý cần thống nhất về tiêu chí xác định đối tượng cảnh vệ, các biện pháp cảnh vệ khả thi, hiệu quả, phù hợp với thông lệ quốc tế; tăng cường trang thiết bị hiện đại, có chế độ chính sách hợp lý để thực hiện các biện pháp cảnh vệ chủ động, hiệu quả trong tình hình mới; tăng cường quyền hạn của lực lượng cảnh vệ để bảo đảm việc thực hiện nhiệm vụ của lực lượng này, làm rõ nhiệm vụ của lực lượng cảnh vệ thực hiện ở địa phương để quy định phù hợp, bảo đảm không phát sinh tổ chức bộ máy mới, không làm tăng biên chế trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân theo đúng chủ trương của Đảng.
Việc hoàn thiện các chính sách cần đánh giá tác động chính sách một cách kỹ lưỡng, khoa học, đúng quy định pháp luật; luật hóa những vấn đề đã đánh giá, tổng kết kỹ; khắc phục tối đa hạn chế, bất cập của các quy định hiện hành; tăng cường phân cấp, phân quyền, đẩy mạnh kiểm tra, giám sát; bảo đảm tính khả thi, phù hợp với tình hình thực tế và tiến trình hội nhập, mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế; tiếp tục nghiên cứu phân cấp, phân quyền rõ, cụ thể; giải quyết các bất cập, vướng mắc trong quy định hiện hành; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, minh bạch, khả thi của hệ thống pháp luật.
Hướng tới phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả
Bên cạnh đó, Chính phủ cũng thống nhất sự cần thiết lập Đề nghị xây dựng Luật Việc làm nhằm thể chế hóa cụ thể hơn đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, hỗ trợ phát triển thị trường lao động, cải cách chính sách bảo hiểm thất nghiệp phù hợp với điều kiện, yêu cầu của thời kỳ mới, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với các quy định tại các luật liên quan, cũng như hướng tới giải quyết hiệu quả các vướng mắc của thực tiễn.
Chính phủ yêu cầu Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trên cơ sở tổng kết việc thi hành các quy định của pháp luật trong lĩnh vực việc làm, cần đánh giá, nghiên cứu toàn diện, kỹ lưỡng hơn về kết quả đạt được, các hạn chế, bất cập, nguyên nhân và phân tích đầy đủ các căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn để bảo đảm sự hợp pháp, khả thi của những giải pháp được đề xuất tại các nhóm chính sách.
Cơ bản thống nhất với mục tiêu của 04 nhóm chính sách thể hiện tại Đề nghị xây dựng Luật, tuy nhiên, cần rà soát, nghiên cứu tập trung và đánh giá tác động kỹ lưỡng hơn đối với một số giải pháp trọng tâm, thực sự cần thiết, đặc biệt là nội dung mới mà chưa có quy định pháp luật điều chỉnh để giải quyết vướng mắc thực tiễn, bảo đảm không mâu thuẫn, chồng chéo với các quy định pháp luật liên quan; phù hợp với các quy định, tiêu chuẩn quốc tế, hướng tới phát triển thị trường lao động linh hoạt, hiệu quả, nâng cao chất lượng lao động có kỹ năng nghề, đáp ứng yêu cầu thực tiễn về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất nước trong tình hình mới.
Đối với các quy định về các loại quỹ cần phân tích, đánh giá kỹ lưỡng sự cần thiết thành lập mỗi loại quỹ, làm rõ hơn mô hình hoạt động và cơ chế huy động nguồn vốn là quỹ tài chính ngoài ngân sách có sự hỗ trợ của Nhà nước hay quỹ ngoài ngân sách thực hiện cơ chế xã hội hóa; tác động của các quỹ này với các cơ chế tài chính hiện hành, đồng bộ với các quy định của pháp luật có liên quan, bảo đảm tính linh hoạt trong việc điều hành chính sách của Chính phủ.
Giải quyết vướng mắc trong việc xét tặng "Giải thưởng Hồ Chí Minh", "Giải thưởng Nhà nước" lĩnh vực văn học nghệ thuật
Về việc xét tặng "Giải thưởng Hồ Chí Minh"; "Giải thưởng Nhà nước" về văn học, nghệ thuật năm 2021, Chính phủ giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan nghiên cứu, sửa đổi Nghị định số 90/2014/NĐ-CP ngày 29 tháng 9 năm 2014 về "Giải thưởng Hồ Chí Minh", "Giải thưởng Nhà nước" về văn học nghệ thuật và Nghị định số 133/2018/NĐ-CP ngày 01 tháng 10 năm 2018 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 90/2014/NĐ-CP để giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn về việc xét tặng "Giải thưởng Hồ Chí Minh", "Giải thưởng Nhà nước" trong lĩnh vực văn học nghệ thuật.
Nguyễn Thị Quỳnh
