VNHN - Ở miền quê Nghệ An giàu truyền thống và bản sắc, Đền ông Hoàng Mười là một trong những điểm đến tâm linh nổi tiếng. Đã về thăm quê Bác, ai cũng muốn một lần đi lễ Đền ông Hoàng Mười…
Đền nằm ở làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên; tọa lạc trên vùng “đắc địa” sơn thủy hữu tình. Nhìn từ trên cao ta sẽ thấy hình tượng đầu một con Hạc tuyệt đẹp do con sông Mộc, sông Vĩnh tạo thành; đầu Hạc đội Lam giang, mỏ Hạc chầu về Đồng Trụ Sơn… Theo truyền thuyết dân gian, ông Hoàng Mười (còn gọi là ông Mười Nghệ An), là con của Vua cha Bát Hải Động Đình, vốn là thiên quan trên Đế Đình, thần tiên trong chốn Đào Nguyên. Theo lệnh Thiên đình, ngài giáng trần để giúp dân, giúp nước. Ông Hoàng Mười, theo đó cũng là một “Đức Thánh Minh” trong hàng các ông quan Hoàng của tín ngưỡng Đạo Mẫu. Nhưng dẫu sao đó cũng là truyền thuyết. Gắn với cuộc sống đời thường, các nhà nghiên cứu và dân gian vẫn cho rằng, ông Hoàng Mười chính là sự “Thánh hóa” một nhân vật anh hùng có thực trong đời sống cộng đồng. Về điều này, có nhiều dị bản khác nhau về thân thế của Ngài. Trong đó, dị bản được nhiều nhiều người cho là hợp lý nhất là ông Hoàng Mười Nghệ An chính là Tướng quân Nguyễn Xí - một vị tướng giỏi thời vua Lê Thái Tổ (thế kỷ XV), có công lớn trong đánh giặc giữ nước… Năm 2002, Đền ông Hoàng Mười ở Hưng Nguyên được Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa.
Đền ông Hoàng Mười
Được xây dựng năm 1634 từ thời hậu Lê với diện tích 10.615m², Đền ông Hoàng Mười Nghệ An mang dáng dấp kiến trúc thời Nguyễn, được chạm trổ công phu, các chi tiết long, lân, quy, phụng được chạm khắc sinh động, phản ánh được tư duy sáng tạo, sự tài hoa của nghệ nhân xứ Nghệ (Đền được tu bổ, tôn tạo nhiều lần). Đây là một công trình văn hóa tâm linh có quy mô bề thế, với nhiều công trình kiến trúc có giá trị, đúng với quy mô truyền thống; gồm có tam quan, tắc môn, đài trung thiên, lầu cô, lầu cậu, tòa hạ điện, trung điện, thượng điện, khu vực miếu mộ... Trong đền còn lưu giữ nhiều tài liệu, hiện vật quý, đặc biệt là 21 đạo sắc, bản thần tích chữ Hán và hệ thống tượng pháp có giá trị lịch sử và thẩm mỹ cao. Nét đặc sắc của di tích đền ông Hoàng Mười còn thể hiện ở chỗ, giá trị lịch sử - văn hóa gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu. Ngoài thờ chính là ông Hoàng Mười, trong Đền còn thờ các vị phúc thần: Lê Khôi, Quận công Trịnh Trung, Song Đồng Ngọc Nữ và hệ thống đạo Mẫu tứ phủ, mà người đứng đầu là Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Ngôi đền cũng là một địa điểm hấp dẫn để mọi người có thể khám phá những nét văn hóa đặc sặc gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu - một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại đã được UNESCO công nhận.
Một trong những điểm nhấn nữa là Lễ hội Đền Hoàng Mười gắn với Đền có hai kỳ lễ hội lớn là Lễ hội khai điểm vào rằm tháng 3 Âm lịch và Lễ hội giỗ ông Hoàng Mười từ ngày 8/10 đến 11/10 âm lịch (ngày giỗ là 10/10 âm lịch). Trong đó, giỗ ông Hoàng Mười được coi là mùa tạ lễ quan trọng nhất. Vào ngày này, du khách thập phương nô nức đến chiêm bái cửa đền, người đến dự lễ trải dải đôi bờ sông Lam, vừa rất đông vui, vừa mang đậm sắc thái tâm linh. Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An cũng là một trong những nơi diễn ra Đại lễ cầu siêu các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm… Từ những giá trị cốt lõi của Di tích, năm nào UBND tỉnh Nghệ An, UBND huyện Hưng Nguyên và nhân dân địa phương cũng chuẩn bị chu đáo cho mùa lễ hội. Khi diễn ra, phần lễ được tổ chức trang trọng, linh thiêng với đầy đủ các nội dung như: Lễ Khai quang, Yết cáo, Lễ rước, Đại tế, Lễ tạ; phần hội luôn được đổi mới với nhiều hoạt động thể thao hấp dẫn, sôi nổi, thu hút sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân cùng du khách, như: đua thuyền, bóng chuyền nam, nữ và các trò chơi dân gian (kéo co, nhảy bao bố, bịt mắt đập niêu)…
Là một trong những Lễ hội lớn ở Nghệ An, Lễ hội đền Hoàng Mười thực sự là dịp để tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, giáo dục tình yêu quê hương, đất nước và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”; đồng thời cũng là dịp để du khách thập phương hành hương về với Hưng Nguyên - vùng đất có truyền thống văn hóa, lịch sử, yêu nước và cách mạng, nơi đã sản sinh, nuôi dưỡng nhiều bậc hiền tài, khoa bảng, nhiều tấm gương kiên trung, nghĩa liệt mà cuộc đời, sự nghiệp của họ đã làm rạng ngời quê hương, đất nước.
Lễ hội Đền Ông Hoàng Mười
Đã chuẩn bị vào mùa Lễ hội Đền Hoàng Mười đặc sắc năm 2019. Đến với Lễ hội, với ngôi Đền linh thiêng, chắc chắn quý vị sẽ cảm nhận được những điều bổ ích tuyệt vời… Đặc biệt, điểm nhấn của Lễ hội đền Hoàng mười năm 2019 là công bố Lễ hội được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
