Hiện nay Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BSCC. Nguyễn Thái Sơn là Giám đốc Hệ thống Xét nghiệm Medlatec, một nhà quản lý, một nhà giáo kỳ cựu tận tâm, một bác sĩ mẫn cán, một nhà khoa học tràn đầy nhiệt huyết. Chúng tôi có duyên gặp ông vào chiều Thu tháng 10, viết tiếp câu chuyện nghề cao quý mà ông dành cả cuộc đời theo đuổi và cống hiến không ngừng nghỉ.
Duyên nghề…
Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BSCC. Nguyễn Thái Sơn luôn nêu cao y đức và y thuật trong công tác giảng dạy và khám chữa bệnh. Ông cho rằng y đức và y thuật phải luôn luôn song hành và có mối quan hệ hết sức mật thiết. Sẽ rất vui với những điều mình làm được cho người bệnh, cho sinh viên, học viên của mình; nhưng cũng luôn trăn trở với những cái mà mình chưa làm được, phải đối mặt và cố gắng vượt mọi khó khăn thì mới có được sự tiến bộ thực sự. Ở vai trò Thầy giáo, phải là nền tảng vững chắc về kiến thức, thắp sáng niềm tin và nhiệt huyết cho các thế hệ học trò. Ở vai trò người Thầy thuốc phải là chỗ dựa về chuyên môn và tinh thần vững chắc để người bệnh trao gửi niềm tin, yên tâm điều trị.
Ông sinh ra và lớn lên ở thị trấn Lim, Vân Tương, Tiên Du, Bắc Ninh. Tốt nghiệp Học viện Quân y với thành tích xuất sắc năm 1989, Nguyễn Thái Sơn được giữ lại Học viện làm giảng viên. Năm 1994, ông đỗ lớp học viên cao học chuyên ngành vi sinh y học và bảo vệ thành công luận văn Thạc sĩ năm 1996. Đến năm 1998, ông tiếp tục đăng ký học NCS tại Học viện Quân y chuyên ngành Vi sinh y học. Tháng 9/2000, ông được cử làm nghiên cứu viên, thực tập sinh khoa học tại Đại học Lund, Thụy Điển. Về nước, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Vi sinh y học tại HVQY vào năm 2002. Năm 2004, ông tiếp tục sang học về cách phát hiện tác nhân có nguy cơ cao trong khủng bố sinh học (NBC) tại Đại học Nagasaki (Nhật Bản), rồi tham gia tập huấn mạng lưới giám sát vi khuẩn Salmonella tại Đại học Chulalongkorn (Thái Lan) năm 2009. Đến năm 2010, ông học thêm về chẩn đoán phân tử vi khuẩn lao và vi khuẩn lao kháng thuốc tại Viện Sức khỏe Xã hội & Môi trường Hà Lan. Từ mong muốn chuẩn hóa phòng xét nghiệm của Bộ môn – Khoa Vi sinh, Bệnh viện Quân y 103, ông tham gia khóa đào tạo “Quản lý phòng xét nghiệm y học” dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia Hoa Kỳ (2012).
Được tín nhiệm, năm 2002 ông được bầu làm Phó Chủ nhiệm Bộ môn Vi sinh Bệnh viện Quân y 103, kiêm Trưởng phòng Vi sinh - Trung tâm Y Dược học quân sự, HVQY. Từ năm 2007 đến năm 2023, ông được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm Bộ môn Vi sinh, Bệnh viện Quân y 103, HVQY và năm 2015, ông đảm nhiệm thêm cương vị là Trưởng khoa Vi sinh vật, Bệnh viện Quân y 103. Đặc biệt, năm 2010, ông đã vinh dự được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó Giáo sư ngành Y học. Sau đó được công nhận Bác sĩ cao cấp (BSCC).
PGS.TS Nguyễn Thái Sơn là cán bộ nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực Vi sinh vật học Y học, trong đó chuyên sâu: Chẩn đoán tác nhân gây bệnh mới hoặc nguy hiểm; Nghiên cứu giám sát tính kháng thuốc của vi khuẩn gây bệnh; Phát triển kỹ thuật mới và ứng dụng tiến bộ kỹ thuật phục vụ lâm sàng. Từ những hướng nghiên cứu trên, ông đã chủ trì và hoàn thành 2 đề tài NCKH cấp Nhà nước; Chủ nhiệm 5 đề tài cấp Bộ quốc phòng về nghiên cứu các biện pháp phòng chống tác nhân gây bệnh nguy hiểm, xây dựng ngân hàng gen các mầm bệnh trong quân đội; Chủ trì 1 đề tài hợp tác với Đan Mạch về nguồn gốc các vi khuẩn gây viêm đường tiết niệu; 1 dự án hợp tác với Nhật Bản về giám sát vi khuẩn kháng thuốc trong bệnh viện. Nhận thấy tình hình kháng thuốc kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh ngày càng gia tăng ở Việt Nam, ông chủ động kết nối với các chuyên gia của Viện nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm quốc gia Nhật Bản (NIID) để hợp tác nghiên cứu về các phương pháp giám sát vi khuẩn kháng thuốc, đồng thời là đầu mối liên lạc cho thỏa thuận hợp tác giám sát vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh được ký giữa Học viện Quân y và Viện nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm quốc gia Nhật Bản từ năm 2018. Nhiều công trình của ông đã được áp dụng vào thực tiễn như: Chẩn đoán lao bằng kỹ thuật PCR đa mồi; Phát hiện vi khuẩn than và dịch hạch gây dịch nguy hiểm bằng kỹ thuật PCR đa mồi hay sáng kiến cải tiến kỹ thuật: “Chế tạo mô hình đặt kháng sinh đồ phát hiện vi khuẩn kháng thuốc phổ rộng”. Ngoài ra, ông là tác giả của 3 công trình được cấp bằng độc quyền Giải pháp hữu ích do Cục Sở hữu Trí tuệ cấp, gồm các công trình có tên: “Bộ Kit PCR đa mồi để phát hiện vi khuẩn lao và các cặp mồi oligonucleoit được sử dụng trong bộ kit này”, “Kit realtime-PCR đa mồi chẩn đoán nhanh vi rút Ebola Zaire” và “Kit PCR đa mồi để chẩn đoán đồng thời vi khuẩn than Bacillus anthracis và dịch hạch Yersinia pestis và plasmit tái tổ hợp dùng làm đối chứng nội kiểm trong kit này”. Đến nay, PGS.TS Nguyễn Thái Sơn đã viết trên 100 bài báo khoa học được đăng tải trên các tạp chí chuyên khảo uy tín trong nước và quốc tế, xoay quanh các nội dung: Ứng dụng vi sinh học phân tử chẩn đoán các vi khuẩn gây bệnh, chẩn đoán nhanh các mầm bệnh nguy hiểm, nguy cơ khủng bố và gây dịch; Đánh giá hiệu quả của vacxin phòng bệnh trên người; Giám sát kháng thuốc kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh…
Đặc biệt, PGS.TS Nguyễn Thái Sơn là chuyên gia y tế - quân sự cho nước CHDCND Lào cuối năm 2004, đầu năm 2005. Ông đã trực tiếp đào tạo đội ngũ nhân viên của Khoa Xét nghiệm Bệnh viện 103 quân đội Lào và tham gia dự trù thiết bị thành lập phòng xét nghiệm Vi sinh tại đây cũng như viết giáo trình hướng dẫn xét nghiệm bằng hai thứ tiếng Việt - Lào.
Học viện Quân y.
Gần 40 năm tham gia công tác đào tạo, PGS.TS Nguyễn Thái Sơn đã giảng dạy, hướng dẫn nhiều lớp sinh viên, học viên trên mọi miền đất nước. Ông đã hướng dẫn chính bảo vệ thành công nhiều Tiến sĩ và các học viên cao học; hướng dẫn 20 nhóm học viên dài hạn làm nghiên cứu và hội thao kỹ thuật; Trong đó, có 2 nhóm đã đạt Giải nhất Giải thưởng Sáng tạo kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEX), 1 Giải Nhì và 1 Giải Ba các trường đại học, cao đẳng Y toàn quốc năm 2014, 1 nhóm đạt Giải Nhì sinh viên nghiên cứu khoa học toàn quốc năm 2020, 2 Giải Ba năm 2007 và 2010. Ngoài ra, PGS.TS Nguyễn Thái Sơn còn tham gia viết sách, biên soạn nhiều tài liệu, giáo trình có giá trị thực tiễn cao khi áp dụng vào giảng dạy. Giáo trình “Vi sinh y học” dùng cho bậc Đại học và giáo trình “Một số hướng dẫn và qui trình cơ bản trong Vi sinh lâm sàng” dùng cho đào tạo Sau Đại học do ông chủ biên và một số giáo trình tham gia biên soạn như: “Thực hành Vi sinh y học”, “Helicobacter pylori và bệnh dạ dày - tá tràng”, “Hướng dẫn thực hành tư vấn xét nghiệm HIV trong Quân đội” đã góp sức đào tạo nhiều thế hệ bác sĩ đa khoa và chuyên khoa có trình độ cao; Đặc biệt là tài liệu “Phòng chống vũ khí sinh học” có giá trị cho việc phòng chống khủng bố sinh học trong lĩnh vực y học quân sự; những năm tháng dịch covid, ông đi đầu về qui trình hướng dẫn cùng nhiều video clip hướng dẫn lấy mẫu, xét nghiệm phục vụ phòng chống dịch Covid-19 trong quân đội. Ông còn là tác giả của 2 chương sách của nhà xuất bản quốc tế uy tín Elsevier về virus ZIKA, một virus mới nổi gần đây phục vụ phòng chống các bệnh dịch mới nổi nguy hiểm cho cộng đồng.
Ông cũng đào tạo ra nhiều cán bộ có trình độ cao cho ngành y nói chung và quân y nói riêng về Vi sinh y học. Nhiều người trở thành lãnh đạo Khoa, Phòng, Trung tâm, Bệnh viện lớn trong nước.
Dù ở cương vị nào, Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BSCC. Nguyễn Thái Sơn cũng luôn để lại ấn tượng sâu đậm với đồng nghiệp, với người bệnh nhờ tinh thần trách nhiệm, vì sự tận tâm và luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Ghi nhận những đóng góp, cống hiến đáng trân trọng xuyên suốt chặng đường sự nghiệp vẻ vang gần 40 năm phục vụ ngành Quân y và chuyên ngành Vi sinh, ông đã được phong quân hàm Đại tá, vinh dự được Đảng, Nhà nước, Quân đội tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý: Danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú; Bằng khen về thành tích hướng dẫn sinh viên NCKH của Bộ GD&ĐT; Kỷ niệm chương Vì thế hệ trẻ của Trung ương Đoàn TNCSHCM; Nhà giáo giỏi cấp Bộ Quốc phòng; Bằng Lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; Bằng khen Thành tích xuất sắc trong phòng chống dịch Covid-19, Giải thưởng Hồ Chí Minh về thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học…
Sau khi hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ với Đảng, Nhà nước tại Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y, năm 2023, dù ở độ tuổi nghỉ hưu, nhưng bằng tình yêu nghề cháy bỏng, Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BSCC Nguyễn Thái Sơn tin tưởng chọn Hệ thống Y tế MEDLATEC với vai trò là chuyên gia Vi sinh và Quản lý chất lượng xét nghiệm. Ông được Ban lãnh đạo MED GROUP tin tưởng đề bạt là Phó Giám đốc Trung tâm Xét nghiệm, hiện nay ông là Giám đốc Hệ thống Xét nghiệm của Tập đoàn MED GROUP.
Luôn trăn trở với nghề và tiếp tục cống hiến cùng chuyên ngành Vi sinh
Nhiều bài báo đã viết về Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BSCC Nguyễn Thái Sơn, chúng tôi thêm trân quý ông hơn và chỉ thêm chấm phá đôi nét dấu ấn với chuyên ngành Vi sinh y học đã gắn bó với ông cả cuộc đời. Gần 40 năm làm việc, với ông thời gian biểu gần như dành trọn cho công việc chuyên môn, đọc sách viết bài nghiên cứu, giảng dạy và tư vấn chuyên môn xét nghiệm. Người thầy thuốc mẫu mực, tận tâm, nhà giáo đáng kính ấy còn rất nhiều tâm huyết muốn gửi gắm đến các thế hệ đồng nghiệp, các học trò với mong muốn đóng góp cho sự phát triển của lĩnh vực xét nghiệm của nước nhà trên chặng đường hội nhập quốc tế.
Tại Hệ thống Y tế Medlatec, TTƯT, PGS.TS.BSCC. Nguyễn Thái Sơn vẫn tích cực, hăng say trao truyền cho các cán bộ nhân viên của Hệ thống Xét nghiệm bằng nhiều hình thức như “cầm tay chỉ việc”, đào tạo, sinh hoạt chuyên môn, hướng dẫn nghiên cứu khoa học, hội chẩn ca bệnh khó…
Xuyên suốt định hướng phát triển “nòng cốt phát triển của bệnh viện và cả hệ thống là xét nghiệm, phương châm là phục vụ lấy mẫu tận nơi, tại nhà”, nên lĩnh vực xét nghiệm được MEDLATEC đặc biệt chú trọng đầu tư về đội ngũ chuyên gia và trang thiết bị đồng bộ, hiện đại. Hiện nay, với hệ thống labo xét nghiệm phủ rộng (gồm 40 labo xét nghiệm trong nước và 01 Labo xét nghiệm tại Campuchia), Medlatec đảm bảo phục vụ người dân ở khắp mọi miền Tổ quốc thuận lợi, an tâm về kết quả xét nghiệm được tin cậy trên toàn quốc. Ông rất ấn tượng trước quyết tâm của Ban lãnh đạo Tập đoàn và sự “mạnh tay” áp dụng song hành hai tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189 và CAP (CAP đầu tiên ở Việt Nam) - tiêu chuẩn quốc tế rất khắt khe, nghiêm ngặt. Hệ thống máy móc hiện đại thuận lợi cho việc chuẩn hóa xét nghiệm và mạng lưới labo xét nghiệm phủ rộng khắp toàn quốc khiến MEDLATEC có một lượng mẫu lớn, vì thế bảo đảm máy hoạt động liên tục, các thiết bị được kiểm tra, hiệu chuẩn liên tục nên giữ được ổn định và bảo đảm kết quả chính xác, tin cậy, nhanh chóng và kịp thời, góp phần phục vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Trung tâm Xét nghiệm thuộc Hệ thống xét nghiệm Medlatec luôn đáp ứng trên 2.000 danh mục xét nghiệm của đa chuyên khoa từ cơ bản đến chuyên sâu, từ các bệnh thông thường như tiểu đường, mỡ máu, đến các bệnh truyền nhiễm, di truyền hiếm gặp... tiêu biểu là nhóm xét nghiệm công nghệ cao như tầm soát gen bệnh thể ẩn, xét nghiệm gen ung thư, gen kháng thuốc, vi chất ... Chia sẻ bí quyết để chất lượng bảo đảm đồng đều trên toàn hệ thống, PGS.TS Nguyễn Thái Sơn cho biết: “Hiện Trung tâm Xét nghiệm và các chi nhánh trên toàn quốc được quản lý chuyên môn theo ngành dọc toàn hệ thống, xây dựng và đào tạo thống nhất về quy trình, biểu mẫu và giám sát để đảm bảo chất lượng đồng đều toàn hệ thống. Yếu tố tôi tâm huyết nhất chính là việc đào tạo để đảm bảo chất lượng đồng đều toàn hệ thống”. Do vậy người bệnh trong nước và quốc tế yên tâm làm các xét nghiệm tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, ở đó có người thuyền trưởng TTƯT, PGS.TS.BSCC. Nguyễn Thái Sơn.
Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BSCC. Nguyễn Thái Sơn luôn nêu cao y đức với tinh thần “Lương y phải như như từ mẫu” để làm việc, giúp đỡ người bệnh, đồng thời là người thầy mẫu mực để đào tạo nên các học trò, đồng nghiệp giỏi cho đất nước. Ông để lại trong lòng chúng tôi hình ảnh đẹp của một thế hệ bác sĩ, nhà giáo giàu kinh nghiệm, tiếp tục đóng góp công sức nhỏ bé của mình vào sự phát triển của Hệ thống Y tế MEDLATEC trong kỷ nguyên mới.
