Đại tá, TTND.PGS.TS Vũ Điện Biên - nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch - Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nguyên phó Chủ tịch Hội Tim mạch Quốc gia, Trưởng nhóm Tim mạch Quân đội.
Đại tá, TTND.PGS.TS Vũ Điện Biên sinh ngày 13/3/1954 - ngày mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ - trong một gia đình giàu truyền thống cách mạng. Ông đã tiếp nối theo nghề y như cha ông là Thiếu tướng, BS.Vũ Văn Cẩn - AHLLVTND, nguyên Cục trưởng Cục Quân y đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế nước CHXHCN Việt Nam (1971-1982). Phát huy truyền thống đó, ông đã sớm nuôi dưỡng cho mình một ý chí phấn đấu học tập không ngừng nghỉ những mong thành công trong sự nghiệp sau này. Tháng 6/1971, chàng thanh niên trẻ nhập ngũ vào Bộ Tư lệnh Thủ đô khi vừa tròn 17 tuổi. Sau đó, ông được gọi đi dự thi đại học và đỗ điểm cao vào ĐH Kĩ thuật Quân sự. Rồi một lần theo lời khuyên của người cha, ông chuyển sang trường ĐH Quân y học (nay là Học viện Quân y). Nghề y đã đến và gắn bó với ông thật tự nhiên như hai chữ “Duyên phận” cuộc đời. Ông theo học ngành y và càng học càng say mê, càng thấy nghề y thật là cao quý, cứu một mạng người phúc đẳng hà sa. Ngày đó cũng là những năm tháng đất nước còn chìm trong đạn bom chiến tranh, và chính từ thực tiễn khói lửa chiến trường của những ngày tham gia cứu chữa thương bệnh binh trong cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mĩ, cuộc chiến xâm lược biên giới phía Bắc, người chiến sĩ quân y trẻ năm xưa đã trui rèn bản lĩnh và trưởng thành đến hôm nay trở thành người Thầy thuốc của nhân dân.
Tốt nghiệp trường ĐH Quân y năm 1978, BS. Vũ Điện Biên chính thức được quyết định về công tác tại Khoa A2-Bệnh viện Quân y 108 (nay là Bệnh viện TWQĐ 108) và gắn bó từ đó cho đến ngày thành lập Viện Tim mạch thuộc Bệnh viện TWQĐ 108. Cuối năm 1982, ông được cử đi học tập tại Hungari và đã hoàn thành tốt khóa học, bảo vệ thành công luận án TS. Trở về cống hiến cho ngành quân y năm 1988, ông được điều về công tác tại Khoa A1, sau đó năm 1992 trở về Khoa A2. Cùng tập thể BS, y tá, công vụ, ông đã nỗ lực phấn đấu xây dựng Khoa A2 trở thành một trong những đơn vị vững mạnh toàn diện của bệnh viện, gặt hái được nhiều thành tích trong phục vụ người bệnh. Bên cạnh nhiệm vụ khám chữa bệnh, Khoa A2 còn thực hiện nhiệm vụ đào tạo bác sĩ sau ĐH và NCKH. Trong công tác đào tạo, ông bắt đầu tham gia giảng dạy, hướng dẫn NCS từ năm 1992. Căn cứ vào nhu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ đào tạo, dựa trên đề nghị của Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108, Bộ GD & ĐT và Bộ Quốc phòng đã ra quyết định thành lập Bộ môn Nội tim mạch năm 2005, ông được bổ nhiệm Chủ nhiệm bộ môn. Năm 2006 ông được Nhà nước công nhận và bổ nhiệm chức danh PGS. Với mục tiêu phát triển chuyên sâu chuyên ngành tim mạch, ngày 15/12/2007, được sự phê chuẩn của Bộ Quốc phòng, Viện Tim mạch trực thuộc Bệnh viện TWQĐ 108 được thành lập, ban đầu gồm khoa A2-A, A2-B và A2-C. Ông được bổ nhiệm làm Viện trưởng. Chức năng và nhiệm vụ của Viện là thu dung, cấp cứu, điều trị các bệnh lý tim mạch và áp dụng các biện pháp tiên tiến vào chẩn đoán và điều trị đạt hiệu quả cao; là cơ sở đào tạo tiến sĩ chuyên ngành Nội Tim mạch và tham gia đào tạo các lớp BSCKI, BSCKII của bệnh viện; cơ sở thực hành lâm sàng cho bác sĩ đại học và sau đại học chuyên ngành tim mạch toàn quân;tham gia nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế và chỉ đạo tuyến. Từ đây, ông đã chỉ đạo và tiến hành hàng loạt các kỹ thuật mới, kỹ thuật cao áp dụng có hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị như: Chụp và can thiệp động mạch vành, nong van hai lá bằng bóng qua da, bít dù lỗ thông liên nhĩ, cấy máy phá rung tự động (ICD), cấy máy tạo nhịp, cấy máy tái đồng bộ điều trị suy tim mạn tính (CRT), thăm dò điện sinh lí tim và triệt đốt các rối loạn nhịp bằng sóng RF, điều trị rung nhĩ mạn tính bằng sóng RF có sử dụng hệ thống bản đồ 3D, điều trị bệnh thiếu máu cơ tim cục bộ bằng sóng xung kích (Shockwave), điều trị suy tĩnh mạch bằng sóng RF, phẫu thuật bắc cầu chủ vành, phình tách động mạch chủ ngực, một số bệnh tim bẩm sinh ở người lớn và cho đến nay kết hợp giữa phẫu thuật tối thiểu và can thiệp tim mạch một số bệnh tim mạch...Với đề nghị của ông, Bệnh viện TWQĐ 108 đã quyết định thành lập Khoa A2-D Hồi sức cấp cứu tim mạch thuộc Viện Tim mạch. Các kỹ thuật hồi sức tim mạch hiện đại như: ECMO, đo huyết động xâm lấn IBP, PiCCO, thở không xâm lấn và xâm lấn đã được áp dụng trong lâm sàng. Chính nhờ có những thay đổi này mà Viện Tim mạch ngày càng phát triển, đã chẩn đoán và cấp cứu thành công nhiều bệnh nhân bệnh lí tim mạch nặng, phức tạp, đem lại sức khỏe và cứu sống người bệnh. Với những thành tích và cố gắng vượt bậc đó, danh tiếng của Viện Tim mạch ngày càng được khẳng định là địa chỉ tin cậy của người bệnh, uy tín Bệnh viện TWQĐ 108 ngày một nâng cao. Trên cơ sở đó, ông đã chỉ đạo triển khai nghiên cứu khoa học nhằm đánh giá hiệu quả việc áp dụng các kĩ thuật mới, kĩ thuật cao; tham gia các hội nghị khoa học tim mạch trong nước và quốc tế. Năm 2014, với những hoạt động nghề nghiệp tích cực trong ngành tim mạch toàn quốc PGS.TS Vũ Điện Biên đã được bầu làm Phó chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam. Đây cũng là năm ông cùng các bác sĩ tim mạch trong hệ thống các bệnh viện quân đội khu vực phía Bắc thành lập Nhóm Tim mạch Quân đội mà ông là Trưởng nhóm, nhằm phối hợp hoạt động chuyên môn, liên kết và thống nhất toàn tuyến, hỗ trợ và thúc đẩy các bệnh viện toàn quân cùng phát triển chuyên ngành tim mạch, mang lại hiệu quả điều trị cao nhất cho người bệnh tim mạch nói riêng và người bệnh nói chung. Trước đó, ông đã là thành viên Trường môn Tim mạch học Đông Nam Á từ năm 2010. Đặc biệt, trong vai trò là Ủy viên Ban Bảo vệ Sức khỏe Trung Ương, ông đã có nhiều đóng góp trong việc bảo vệ sức khỏe cho các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và các tướng lĩnh trong quân đội, nhất là chăm sóc tim mạch.
Mặc dù rất bận rộn với những cương vị quản lý, hay công tác chuyên môn, PGS.TS Vũ Điện Biên vẫn luôn dành nhiều tâm sức cho sự nghiệp nghiên cứu khoa học. Trong thời gian công tác, ông đã tham gia và làm chủ nhiệm nhiều công trình khoa học ý nghĩa, quan trọng gồm 05 Đề tài cấp Bộ Quốc phòng và 01 Đề tài cấp Nhà nước về ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán và điều trị bệnh lí tim mạch, 02 Đề tài nghiên cứu đa trung tâm Quốc tế. Ông cũng đã công bố khoảng hơn 60 bài báo khoa học trên nhiều tạp chí khoa học có uy tín, trong đó có chuyên ngành nội tim mạch được trong giới, đồng nghiệp, sinh viên tìm hiểu và quan tâm. Trong công tác đào tạo, TTND.PGS.TS Vũ Điện Biên từ lâu đã được biết đến với những đóng góp tâm huyết. Ông thường xuyên tham gia giảng dạy cho học viên, sinh viên, tham gia các hội đồng chấm thi cho nhiều khóa ThS, BSCK I, BSCK II của Học viện Quân y, của ĐH Y Hà Nội, của ĐH Dược Hà Nội. Bên cạnh đó ông tham gia viết sách cho chuyên ngành tim mạch và là chủ biên của nhiều cuốn bài giảng, sách giáo khoa và chuyên khảo tim mạch. Đặc biệt ông đã hướng dẫn cho nhiều NCS của quân và dân y từ nhiều bệnh viện trên cả nước bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, tham gia nhiều Hội đồng chấm luận án tiến sĩ, đóng góp một phần nhỏ bé trong công tác đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành y cả nước. Nhiều học trò của ông nay đã trưởng thành, đảm đương những vai trò quan trọng tại các bệnh viện, đơn vị y tế lớn trên cả nước. Nhưng dù có đi đâu, làm gì, họ vẫn luôn ghi nhớ và tri ân với người thầy tận tụy, tất cả vì học trò, đáng kính năm xưa – PGS.TS Nhà giáo Vũ Điện Biên.
Ghi nhận những đóng góp, cống hiến đáng trân trọng xuyên suốt chặng đường sự nghiệp vẻ vang 48 năm phục vụ ngành Quân y và chuyên ngành Tim mạch, PGS.TS Vũ Điện Biên đã được phong quân hàm đại tá, vinh dự được Đảng, Nhà nước, Quân đội và lãnh đạo các Bộ, Ban ngành trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý như: Danh hiệu Thầy thuốc Nhân dân; Huy chương Quân kỳ Quyết thắng, Huân chương Chiến công hạng nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng nhất, Danh hiệu Chiến sỹ Thi đua; nhiều Bằng khen, Giấy khen của Bộ Quốc phòng, Bộ Y tế, Tổng hội Y học Việt Nam…
TTND.PGS.TS Vũ Điện Biên vinh dự được Tổng hội Y học Việt Nam tôn vinh là “Trí thức tiêu biểu” ngành y năm 2023.
Năm 2019 PGS.TS Vũ Điện Biên được nghỉ hưu theo chế độ của Nhà nước, kết thúc cuộc đời binh nghiệp. Nhưng với niềm say mê khoa học và tình yêu chuyên ngành Tim mạch, ông vẫn miệt mài làm việc, nghiên cứu và tham gia công tác đào tạo. Hiện nay, ông là giảng viên thỉnh giảng tại Bộ môn Nội Tim mạch, Viện NCKH Y Dược lâm sàng 108, tiếp tục đóng góp vào công việc đào tạo TS cho các bệnh viện quân, dân y trên cả nước cũng như tích cực hoạt động trong Hội Tim mạch học Việt Nam. Năm 2024, tổng kết 10 năm hoạt động của Nhóm Tim mạch Quân đội đã khẳng định sự phát triển của chuyên ngành tim mạch quân đội góp phần chăm sóc và bảo vệ sức khỏe tim mạch cho bộ đội và nhân dân tại các địa bàn đóng quân. Với những dấu ấn đóng góp sâu đậm trên, TTND.PGS.TS Vũ Điện Biên vinh dự được Hội Tim mạch học Việt Nam đề nghị và Tổng hội Y học Việt Nam tôn vinh là “Trí thức tiêu biểu” ngành y năm 2023.
