VNHN - Hiện nay, người sử dụng, lạm dụng và lệ thuộc vào các chất ma túy đang diễn biến theo chiều hướng phức tạp, khó kiểm soát. Để có thể kiểm soát tốt cũng như hạn chế mức thấp nhất việc lạm dụng chất gây nghiện cần thiết phải sửa đổi căn bản, toàn diện pháp luật hiện hành, từ quan điểm chính sách đến các biện pháp xử lý, quản lý, can thiệp phục hồi đối với người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy.
Ảnh minh họa
Tại một số địa phương, tỷ lệ người nghiện sử dụng ATS và chất hướng thần rất cao (Đồng Nai 87%, Đà Nẵng 85%, Trà Vinh 90,7%). Ngoài ma túy truyền thống, ATS thì các loại ma túy khác như: cần sa, “cỏ Mỹ”... xuất hiện ngày càng nhiều. Chính vì vậy, hiện công tác phòng, chống và cai nghiện ma túy gặp rất nhiều khó khăn.
Phản ánh từ nhiều địa phương cho thấy, khó khăn lớn nhất trong công tác phòng, chống và cai nghiện là về cơ sở vật chất cũng như kinh phí dành cho công tác này chưa được quan tâm đúng mức. Hiện nay, phần lớn các cơ sở cai nghiện bắt buộc được xây dựng đã nhiều năm nhưng chưa được nâng cấp, sửa chữa, cải tạo phù hợp với yêu cầu trong tình hình mới. Trong khi đó, công tác cai nghiện ma túy tại gia đình và cộng đồng hiệu quả chưa cao, do người nghiện và gia đình họ không tự giác khai báo, đăng ký cai nghiện, không hợp tác với chính quyền.
Bên cạnh đó, chính sách pháp luật liên quan còn nhiều điểm chưa thống nhất, thậm chí mâu thuẫn. Cụ thể, Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định, cơ quan xử lý hành chính phải chứng minh vi phạm hành chính, tức là phải xác định tình trạng nghiện. Thực tế, rất khó xác định hoặc không xác định được tình trạng nghiện vì người nghiện không hợp tác trong việc khai báo các triệu chứng, đặc biệt là ma túy tổng hợp. Trong khi đó, Luật Phòng, chống ma túy giao cho UBND cấp xã tổ chức cai nghiện ma túy tại gia đình, cai nghiện ma túy tại cộng đồng. Trong khi tại cấp xã, điều kiện cơ sở vật chất, con người còn khó khăn, mà cai nghiện ma túy đòi hỏi chuyên môn cao, do vậy quy định này mang tính hình thức, không hiệu quả, nhiều địa phương không thực hiện.
Kết quả triển khai công tác phòng, chống ma túy ở nhiều địa phương cũng cho thấy, việc can thiệp là giải pháp hữu hiệu để hạn chế số người sử dụng ma túy. Đây là giải pháp không đòi hỏi nhiều về kinh phí và được nhiều địa phương áp dụng thành công. Tuy nhiên, vì chưa có những quy định pháp lý rõ ràng, cụ thể nên giải pháp dự phòng vẫn chưa được nhiều địa phương chú trọng. Chính vì vậy, việc triển khai giải pháp dự phòng phụ thuộc vào từng địa phương, nếu được quan tâm thì sẽ được dành nguồn lực và nhân lực. Bên cạnh đó, vì chưa được quy định rõ ràng nên việc triển khai cũng gặp không ít khó khăn, khi tiến hành đưa các đối tượng sử dụng ma túy vào triển khai dự phòng để cai nghiện.
Dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) đang được Bộ Công an lấy ý kiến. Theo ý kiến chuyên gia, chương "Cai nghiện ma túy" trong luật hiện hành cần sửa thành “Can thiệp dự phòng nghiện ma túy và cai nghiện ma túy”. Trong đó, mục can thiệp dự phòng nghiện ma túy cần quy định rõ đối tượng là người sử dụng trái phép chất ma túy từ đủ 12 tuổi trở lên, với các biện pháp đa dạng hơn, phù hợp với thực tế như tự nguyện đăng ký tham gia chương trình; can thiệp chỉ định, tức là bắt buộc tham gia chương trình... Có như vậy, việc áp dụng mới thống nhất và đem lại hiệu quả từ đó góp phần hạn chế số người nghiện ma túy đồng thời nâng cao ý thức truyền thông về ma túy.
