Vấn đề này đang đặt ra yêu cầu mới đối với công tác báo chí trong việc tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng. Các cơ quan báo chí cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cung cấp kịp thời thông tin chính thống, tạo dòng thông tin chủ đạo để công chúng nhận diện rõ bản chất các quan điểm sai trái, thông tin xấu, độc trên mạng xã hội.
1. Công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng
Trên thế giới, các đảng chính trị ra đời cùng với hệ thống quan điểm, tư tưởng và lý thuyết chính trị phản ánh thái độ đối với các vấn đề trong nước và quốc tế. Điều này được đề cập trong cương lĩnh, điều lệ ngay từ khi chính đảng và tổ chức chính trị đó thành lập. Các quan điểm và tư tưởng này được phát triển hoặc điều chỉnh tùy thuộc vào tình hình thế giới, trong nước và phạm vi hoạt động, để bảo đảm sự thích ứng với điều kiện mới, phạm vi và tầm ảnh hưởng của các đảng, tổ chức chính trị, đối tượng, vấn đề hoặc mục tiêu mà đảng chính trị đó theo đuổi.
Đảng Cộng sản Việt Nam xác định chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, là tiền đề lý luận để xây dựng chủ trương, đường lối xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong các giai đoạn cách mạng. Hiện nay, khái niệm về nền tảng tư tưởng của Đảng đã được hiểu rộng hơn, bao gồm các quan điểm chỉ đạo của Đảng về các vấn đề chiến lược của đất nước như: CNXH và con đường tiến tới CNXH; chiến lược phát triển kinh tế - xã hội; quốc phòng - an ninh và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Với tầm quan trọng như vậy, các thế lực cơ hội, thù địch luôn sử dụng nhiều âm mưu, thủ đoạn khác nhau hòng phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng để từ đó chống phá sự nghiệp xây dựng CNXH ở nước ta. Trong suốt quá trình từ khi Đảng thành lập đến nay, công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng luôn là một nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa sống còn với sự tồn vong của Đảng của chế độ, sự phát triển của đất nước.
Tại Đại hội XII (tháng 01-2016), Đảng đã đề ra yêu cầu xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. Đồng thời, thực hiện quy hoạch, phát triển hệ thống báo chí, truyền thông, sắp xếp ngành xuất bản, in và phát hành theo hướng tinh gọn, chất lượng và hiện đại. Đảng cũng nhấn mạnh việc tăng cường quản lý và phát triển các loại hình truyền thông, thông tin trên internet. Đấu tranh loại bỏ các sản phẩm, thông tin độc hại, xuyên tạc, phản động, ảnh hưởng xấu đến ổn định chính trị - xã hội, thuần phong mỹ tục. Đây là định hướng quan trọng đối với sự phát triển của các cơ quan báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.
Xu hướng toàn cầu hóa thông tin cùng với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội (MXH), nhiều dữ liệu được tự do đăng tải, không kiểm soát, thông tin xấu, độc hại, bôi nhọ, bịa đặt lan truyền, nảy sinh đặt ra những thách thức mới trong công tác tư tưởng. Trong năm 2023, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ MXH quốc tế (Facebook, Google, YouTube và TikTok) đã thực hiện việc ngăn chặn và gỡ bỏ hàng chục nghìn nội dung vi phạm, loại bỏ các nhóm và hội có nội dung không lành mạnh, độc hại đối với trẻ em. Cụ thể, Facebook thực hiện việc chặn và gỡ bỏ hơn 2.265 bài viết chứa thông tin sai lệch, tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước; chống lại các thương hiệu, cá nhân, tổ chức. Google cũng đã thực hiện các biện pháp tương tự trên YouTube, bao gồm việc gỡ bỏ 4.910 video vi phạm và chặn truy cập vào 2 kênh YouTube phản động từ lãnh thổ Việt Nam. TikTok đã thực hiện việc chặn và gỡ bỏ 397 liên kết vi phạm, bao gồm cả thông tin sai lệch và nội dung tiêu cực, trong đó có 139 tài khoản thường xuyên đăng tải nội dung chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam.
Những thông tin độc hại, phản động có thể làm cho công chúng bị dao động trong nhận thức, từ hoài nghi, đến phủ nhận thành tựu cách mạng đến việc chuyển sang ca ngợi những học thuyết tư sản, đề cao, tuyệt đối hóa lợi ích cá nhân và khuyến khích tính ích kỷ. Do đó, vai trò giám sát, phản biện xã hội của cơ quan báo chí càng phải được coi trọng và phát huy hơn bao giờ hết.
MXH là một không gian chia sẻ, trao đổi thông tin và kết nối toàn cầu. Sự phát triển của các nền tảng truyền thông kỹ thuật số đã thiết lập một môi trường thông tin đa chiều và tương tác hơn, tạo điều kiện cho công chúng tham gia vào các cuộc thảo luận trực tuyến và chia sẻ ý kiến trên các nền tảng.
Một số cơ quan báo chí như Tuổi trẻ, Thanh niên, Dân trí, VnExpress, Tiền Phong, Vietnamnet… đã có những bước đi tích cực trong việc áp dụng chiến lược này, và đạt được thành công đáng kể, nâng cao hiệu quả truyền thông, như kênh Youtube Báo Thanh Niên với 5,64 triệu người đăng ký, kênh TikTok Báo Tuổi Trẻ với 1,6 triệu người theo dõi, Fanpage VnExpress.net với 4,2 triệu người theo dõi.
Sự đổi mới và thuận tiện trong truyền tải thông tin không chỉ mang lại sự linh hoạt và hiệu quả trong việc giao tiếp với độc giả mục tiêu mà còn thể hiện sự đổi mới và sáng tạo trong công tác tuyên truyền, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Đặc biệt, việc các cơ quan báo chí sử dụng MXH đã truyền tải thông tin tích cực, giúp xây dựng một môi trường thông tin lành mạnh, ổn định dư luận, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý điều hành của Nhà nước.
2. Vai trò của cơ quan báo chí trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên mạng xã hội
Ở Việt Nam, báo chí là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước và là diễn đàn của nhân dân. Nền tảng tư tưởng, chủ trương, đường lối của Đảng, cũng như chính sách và pháp luật của Nhà nước thường xuyên được truyền tải, cập nhật thông qua báo chí.
Hiện nay, các cơ quan báo chí đã tích cực sử dụng các tài khoản trên MXH để đăng tải các nội dung tấm gương người tốt, việc tốt, phê phán những cái sai, cái xấu. Đây là công cụ hiệu quả, đóng góp quan trọng vào việc định hướng tư tưởng, dư luận xã hội về những vấn đề lớn của đất nước, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái, thù địch. Các cơ quan báo chí đã đóng góp quan trọng trong công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian MXH:
Thứ nhất, các tài khoản MXH của cơ quan báo chí chủ động đăng tải sản phẩm với nội dung đúng định hướng, cung cấp thông tin kịp thời để công chúng có khả năng kiểm soát thông tin, thu thập thông tin tích cực, đáng tin cậy và tham gia vào đấu tranh phản bác các thông tin sai lệch, thiên vị, vu cáo và phản động.
Các cơ quan báo chí đã thể hiện vai trò quan trọng trong cuộc chiến phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong môi trường MXH, lan tỏa, tuyên truyền một cách kịp thời và rộng rãi các chủ trương, quan điểm chỉ đạo về bảo vệ nền tảng tư tưởng và công tác xây dựng Đảng. Đồng thời, tuyên truyền, truyền bá các giá trị đạo đức, văn hóa, lối sống tốt đẹp của người Việt Nam, những tấm gương người tốt, việc tốt, tiên tiến trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Bằng cách đổi mới phương thức truyền thông, tích hợp các phim ngắn đồ họa và bản đồ tư duy để triển khai các thông điệp tuyên truyền, nhiều tuyến tin bài sắc bén đã được công bố, phản bác những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch trên các ứng dụng, kết hợp với việc nhận diện và đấu tranh phòng, chống sự suy thoái, tham nhũng, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Nhiều tài khoản MXH của cơ quan báo chí đăng tải các sản phẩm chất lượng, trực diện đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, có hiệu ứng xã hội tốt.
Điển hình như sản phẩm: “Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian MXH hiện nay” trên kênh Youtube Truyền hình Nhân Dân; “Chống diễn biến hòa bình trên lĩnh vực văn hóa” của kênh Youtube VTV24; “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng” của Fanpage Truyền hình Đồng Tháp,... phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, lực lượng để chia sẻ thông tin tích cực, báo cáo vi phạm các tài khoản MXH xấu độc, thông tin tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước, xuyên tạc, bôi nhọ uy tín, danh dự, nhân phẩm của các tổ chức và cá nhân, cũng như quảng cáo vi phạm pháp luật, nhằm bảo đảm an ninh, trật tự và an toàn xã hội.
Thứ hai, phát huy vai trò của cơ quan báo chí trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cung cấp thông tin định hướng trước sự nhiễu loạn thông tin trên MXH. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền chủ trương, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với công chúng trên MXH. Thông qua các kênh này, cơ quan báo chí góp phần định hướng dư luận xã hội theo hướng tích cực, khẳng định tính khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, sự đúng đắn của đường lối lãnh đạo của Đảng.
Thứ ba, thường xuyên phối hợp hiệu quả với các cơ quan chức năng trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên MXH. Thông tin được cơ quan báo chí truyền tải qua nhiều nền tảng MXH để tuyên truyền và tương tác với công chúng, nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh. Báo Thanh Niên là một điển hình, bên cạnh việc xuất bản báo in, hoạt động báo điện tử, báo Thanh Niên đã đầu tư vào việc phát triển nội dung trên các nền tảng MXH như Youtube, Facebook, Tiktok và Zalo. Báo đã thành lập trung tâm nội dung số nhằm sản xuất và phát triển các nội dung trên MXH, xem đây là một trong những giải pháp quan trọng để thúc đẩy phát triển. Các sản phẩm của cơ quan báo chí trên MXH mang đến nội dung phong phú và hình thức hấp dẫn, sử dụng các yếu tố đa phương tiện, đáp ứng thị hiếu đa dạng của đông đảo công chúng, đặc biệt là công chúng trẻ. Nhiều cơ quan báo chí đã sử dụng hiệu quả MXH bằng cách tổ chức các buổi giao lưu, trao đổi trực tuyến, mời các nhà khoa học, nhà lý luận và hoạt động thực tiễn có uy tín tham gia. Qua đó, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch và định hướng chính trị tư tưởng, đồng thời nâng cao nhận thức của công chúng về các vấn đề dư luận quan tâm.
Thứ tư, các tài khoản MXH của cơ quan báo chí đang tạo ra một không gian cho công chúng có thể đóng góp ý kiến, thể hiện quan điểm và bày tỏ nguyện vọng cá nhân. MXH đang thu hút sự quan tâm và chú ý của các cơ quan báo chí, được xây dựng và phát triển như các kênh truyền thông. Mục tiêu của việc này là tạo ra một môi trường mà công chúng, nhất là giới trẻ có thể thể hiện quan điểm của mình và đồng hành với dân tộc. Họ có thể chia sẻ suy nghĩ, quan điểm về các vấn đề xã hội, chính trị, kinh tế và văn hóa. Đồng thời, có môi trường để thảo luận, trao đổi ý kiến với cộng đồng trực tuyến, từ đó góp phần vào sự phát triển và tiến bộ của đất nước. Bằng cách này, công chúng trực tiếp tham gia vào việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Qua đó, các cấp ủy đảng có khả năng nắm bắt kịp thời tâm lý của dư luận xã hội và chỉ đạo các cơ quan chức năng để chủ động giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng, không để lan thành điểm nóng và hình thành hiệu ứng dư luận xã hội tiêu cực, các thế lực thù địch, phản động lợi dụng tung tin xuyên tạc và chống phá.
Công tác tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên MXH của cơ quan báo chí giúp củng cố hiểu biết sâu rộng về vai trò lãnh đạo của Đảng và cách thức vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thực tế. Đồng thời, bồi dưỡng kỹ năng tự học tập, tu dưỡng và rèn luyện ý chí phấn đấu cho thanh niên, nâng cao nhận thức về quyền và nghĩa vụ, vai trò và trách nhiệm trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
3. Một số giải pháp sử dụng hiệu quả mạng xã hội trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng của các cơ quan báo chí
Một là, báo chí hoạt động trên MXH tuân thủ các nguyên tắc sự chỉ đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước, tuân thủ pháp luật và bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tiếp tục tạo ra các diễn đàn xã hội đấu tranh mạnh mẽ với những quan điểm sai trái, thù địch; đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực, lệch lạc; ưu tiên đăng tải các sản phẩm với chủ đề như “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”, “Đấu tranh phản bác luận điệu sai trái, thù địch”, phòng chống các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Thông qua các sản phẩm này, cơ quan báo chí phát huy vai trò xung kích trong việc xây dựng một thế trận mạnh mẽ và chặt chẽ, đấu tranh với các quan điểm và luận điệu sai trái, thù địch.
Đội ngũ người làm báo tiếp tục tích cực tham gia vào đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu và các vấn đề xã hội, đồng thời tôn vinh những cá nhân tiên tiến, góp phần giữ gìn và phát huy các giá trị truyền thống và văn hóa dân tộc. Để làm được điều đó, đội ngũ cán bộ báo chí phải luôn giữ vững lập trường tư tưởng chính trị và tuân thủ pháp luật của Nhà nước, có kiến thức sâu rộng, chủ động nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ, hiểu biết sâu sắc thực tế đất nước.
Hai là, xây dựng cấp ủy, tổ chức đảng ở các cơ quan báo chí thật sự vững mạnh, phát huy vai trò người đứng đầu trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Đẩy mạnh đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với báo chí, nhằm bảo đảm phát triển báo chí theo đúng định hướng chính trị và tư tưởng của Đảng.
Các cơ quan báo chí tiến hành đổi mới phương thức truyền thông, nhằm đạt đến sự văn minh, hiện đại và gần gũi, phản ánh chính xác nhu cầu và xu hướng của công chúng. Tăng cường vai trò, năng lực và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên trong việc tham gia trực tiếp vào công tác tuyên truyền trên không gian mạng.
Ba là, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và toàn diện, cả về hình thức, nội dung và phương pháp tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. MXH đang khai thác trí tuệ nhân tạo như một công cụ quan trọng để ghi chép và hiểu rõ sở thích của người dùng, từ đó ứng dụng gợi ý và đề xuất sản phẩm phù hợp, tạo ra trải nghiệm cá nhân hóa. Điều này đánh dấu một điểm mạnh quan trọng của MXH và mở ra cơ hội cho các cơ quan báo chí nắm bắt nhu cầu của công chúng, cung cấp thông tin phù hợp và chất lượng.
Đặc biệt, việc thực hiện tuyên truyền, giáo dục công chúng làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là rất quan trọng, giúp người dân Việt Nam hiện đại sống và làm việc theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, với mục tiêu, sự đồng cảm, động lực vượt qua khó khăn, thách thức. Lan tỏa những tấm gương điển hình tiên tiến về đạo đức nhằm kích thích ý thức tự giáo dục, tự rèn luyện và thúc đẩy hành động thực hiện làm theo.
Đồng thời, cần đầu tư vào trang thiết bị, phương tiện, công nghệ làm báo hiện đại, phương tiện cho các nhà báo, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong bối cảnh mới; đẩy mạnh tính tương tác, tăng độ lan tỏa cho các sản phẩm của cơ quan báo chí trên MXH.
Bốn là, xây dựng đội ngũ cán bộ báo chí, cán bộ quản lý các tài khoản MXH đáp ứng yêu cầu của tình hình mới, với phẩm chất chính trị vững vàng, trình độ lý luận chính trị cao, khả năng diễn đạt, luận chiến thuyết phục, có nhiệt huyết, dũng khí trong đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ XHCN.
Hợp tác với các chuyên gia và đối tác trong hoạt động truyền thông MXH để có sự tư vấn và hỗ trợ chuyên môn. Tư vấn việc tạo ra nội dung phù hợp đến cách tiếp cận và tương tác với công chúng; các chiến lược cụ thể cho đội ngũ cộng tác viên, nhà khoa học; giúp cơ quan báo chí có giải pháp giải quyết các thách thức trong quản lý tài khoản MXH; đề xuất các giải pháp linh hoạt và đáp ứng nhanh chóng trước những vấn đề bất thường như thông tin không chính xác, tranh cãi trực tuyến hoặc các vấn đề liên quan đến uy tín của thương hiệu báo chí.
Các tài khoản MXH của cơ quan báo chí có vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Trước những khó khăn, với sự quyết tâm cao và thực hiện đồng thời hệ thống giải pháp công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên MXH sẽ tiếp tục đạt được kết quả tích cực, tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay.
ThS Lê Nguyễn Phương Thảo
Đại học Khoa học Huế
_________________
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Trung ương: Chỉ thị của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/he-thong-van-ban/van-ban-cua-dang/chi-thi-so-05-cttw-ngay-1552016-cua-bo-chinh-tri-ve-day-manh-hoc-tap-va-lam-theo-tu-tuong-dao-duc-phong-cach-ho-5005, truy cập ngày 15-3-2024.
2. Bùi Đình Bôn: Nhận diện sự chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, 2019.
3. Thành Chung: TikTok chặn, gỡ 139 tài khoản thường xuyên đăng nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, Báo Tuổi Trẻ, https://tuoitre.vn/tiktok-chan-go-139-tai-khoan-thuong-xuyen-dang-noi-dung-chong-pha-dang-nha-nuoc-20231007075055404.htm, truy cập ngày 17-3-2024.
4. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011), https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/ban-chap-hanh-trung-uong-dang/dai-hoi-dang/lan-thu-xi/cuong-linh-xay-dung-dat-nuoc-trong-thoi-ky-qua-do-len-chu-nghia-xa-hoi-bo-sung-phat-trien-nam-2011-1528\, truy cập ngày 17-3-2024.
5.KênhYoutubeBáoThanhNiên, https://www.youtube.com/@thanhnientvnews.
6. Kênh TikTok Báo Tuổi Trẻ, https://www.tiktok.com/@baotuoitre Fanpage VnExpress.net,https://www.facebook.com/congdongvnexpress/?locale=vi_VN.
