VNHN - Để bảo đảm tốt hơn việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân, Luật Cư trú hiện hành đã được tổ chức sửa đổi theo hướng quy định công khai, minh bạch, đơn giản hóa giấy tờ, giảm thời gian, chi phí; đồng thời xóa bỏ các thủ tục hành chính rườm rà, dễ bị lợi dụng để gây phiền hà cho người dân.
Ảnh minh họa
Quản lý cư trú hiện hành phát sinh nhiều thủ tục
Tại dự thảo Tờ trình dự án Luật Cư trú (sửa đổi), Bộ Công an nêu rõ, Luật Cư trú năm 2006 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú năm 2013 được ban hành đã góp phần từng bước hoàn thiện quy định của pháp luật về cư trú, đáp ứng yêu cầu của công tác quản lý hành chính về trật tự xã hội, tạo môi trường thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bên cạnh thực hiện quản lý dân cư theo quy trình, thủ tục hiện hành, Bộ Công an cũng cho biết, nhiều đơn vị, địa phương đang tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai thực hiện Đề án tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013 - 2020.
Tuy nhiên, Bộ Công an cho rằng, việc quản lý cư trú được thực hiện thông qua sổ hộ khẩu, sổ tạm trú như quy định tại Luật Cư trú hiện hành còn nhiều hạn chế. Trong đó, hạn chế nổi bật là làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính khác nhau. Cụ thể là các thủ tục liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú như quy định về tách, cấp đổi, cấp lại, điều chỉnh thay đổi trong sổ hộ khẩu; xóa đăng ký thường trú, xác nhận việc trước đây đã đăng ký thường trú; hủy bỏ kết quả đăng ký thường trú trái pháp luật; cấp giấy chuyển hộ khẩu (thực hiện tại cấp huyện, cấp xã); cấp đổi, cấp lại sổ tạm trú, điều chỉnh những thay đổi trong sổ tạm trú, gia hạn tạm trú, hủy bỏ đăng ký tạm trú trái pháp luật tại Công an cấp xã. Với phương thức quản lý cư trú sử dụng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú như hiện nay, Bộ Công an nhận định, việc giải quyết thủ tục hành chính cần nhiều thời gian, công sức của lực lượng chức năng và công dân.
Ngoài ra, Luật Cư trú hiện hành cần được sửa đổi bởi Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 112/2017 về đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân liên quan đến quản lý dân cư. Tại Nghị quyết này đã xác định cần bãi bỏ hình thức quản lý dân cư bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và thay thế bằng hình thức quản lý theo số định danh cá nhân cập nhật thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Với sự thay đổi phương thức quản lý dân cư này, Nghị quyết số 112/2017 cũng yêu cầu cần điều chỉnh việc thực hiện trình tự, thủ tục đăng ký cư trú cho công dân. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân khi thực hiện thủ tục đăng ký cư trú cũng như tạo ra sự chuyển biến căn bản trong quan hệ giải quyết thủ tục đăng ký cư trú giữa cơ quan nhà nước với người dân.
Đơn giản hóa thủ tục đăng ký thường trú
Để tạo cơ sở pháp lý cho việc chuyển đổi quản lý dân cư từ phương thức thủ công sang phương thức hiện đại, dự án Luật Cư trú (sửa đổi) đã được xây dựng, trình Bộ Tư pháp thẩm định, lấy ý kiến nhân dân, các cơ quan, đơn vị liên quan, đồng thời trình Chính phủ cho ý kiến. Trong đó, theo báo cáo của Bộ Công an, dự án Luật Cư trú (sửa đổi) đã bỏ các quy định về: Sổ hộ khẩu, sổ hộ khẩu cấp cho hộ gia đình, Sổ hộ khẩu cấp cho cá nhân, tách sổ hộ khẩu, giấy chuyển hộ khẩu, điều chỉnh những thay đổi trong Sổ Hộ khẩu tại Luật Cư trú năm 2006 (sửa đổi, bổ sung năm 2013).
Để thay thế các quy định liên quan đến sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, dự án Luật Cư trú (sửa đổi) bổ sung nhiều quy định điều chỉnh việc sử dụng phương thức quản lý qua mã số định danh cá nhân trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú. Theo đó, cơ quan đăng ký, quản lý cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin địa chỉ thường trú, tạm trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký thường trú, tạm trú (không cấp sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy).
Ngoài ra, Bộ Công an cũng đề xuất, quy định trong thời hạn 7 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin địa điểm thường trú mới của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký thường trú. Nếu cơ quan chức năng từ chối đăng ký thì phải trả lời cho người đăng ký bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Việc thực hiện quản lý dân cư thông qua hình thức mới bằng mã số định danh cá nhân trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu về cư trú dự kiến sẽ bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ 13 nhóm thủ tục hành chính liên quan đến đăng ký, quản lý thường trú, tạm trú của công dân. Việc xóa bỏ các thủ tục hành chính còn rườm rà, dễ bị lợi dụng để gây phiền hà cho người dân, qua đó, bảo đảm tốt hơn nữa việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân.
