Suốt cả cuộc đời gắn bó với nghề Y, ông không ngừng học hỏi, phấn đấu và nghiên cứu, luôn tiên phong áp dụng các phương pháp điều trị tiên tiến nhằm mang lại hiệu quả tối ưu cho người bệnh.
Hiện là Chủ tịch Hội đồng Cố vấn lâm sàng & Hoạt động đối ngoại của Hệ thống Y tế Vinmec
Quả thật, những lời khen ngợi từ đồng nghiệp và các thế hệ học trò dành cho TTND, GS.TS.BS Đỗ Tất Cường hoàn toàn xứng đáng khi nhìn lại cả một đời ông gắn bó tận tâm với ngành Y. Ông tự hào khoác lên mình 2 màu áo: Màu áo xanh Bộ đội cụ Hồ và màu áo blouse trắng bác sĩ. Động lực của ông rất giản dị nhưng sâu sắc – “Luôn trăn trở với nỗi đau của người bệnh và còn sức khỏe sẽ còn cống hiến”. Với tấm lòng tận tụy, tài năng, tình cảm sâu sắc, ông không chỉ là một bác sĩ mẫu mực mà còn là nhà khoa học khiêm nhường đầy nhiệt huyết và một người thầy tận tâm với bao thế hệ học trò. Chúng tôi có cơ duyên gặp ông vào một chiều tháng 10 để được nghe ông kể về hành trình đáng nhớ của mình và viết nên một câu chuyện nghề cao quý: Những tận hiến thầm lặng.
Tự hào về truyền thống đại gia đình hiếu học, thành đạt.
TTND, GS.TS.BS Đỗ Tất Cường luôn đề cao vai trò song hành giữa Y đức và Y thuật trong công tác khám, chữa bệnh. Ông khẳng định quan điểm này dựa trên lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó.” Theo ông, nếu đặt Y thuật lên trên mà thiếu vắng Y đức thì người thầy thuốc sẽ trở nên vô cảm; ngược lại, chỉ có Y đức mà không có trình độ chuyên môn thì cũng không thể cứu sống người bệnh. Người thầy thuốc vô cùng vui mừng khi cứu được một mạng người, nhưng tuyệt đối không được tự mãn, mà phải luôn trăn trở, nghiên cứu và tìm tòi những phương pháp mới để chăm sóc điều trị cho bệnh nhân ngày càng tốt hơn, hiệu quả hơn. Hơn hết, người thầy thuốc phải là chỗ dựa tinh thần vững chắc, nơi bệnh nhân có thể gửi gắm trọn niềm tin và sự sống của mình.
Ông là con trai thứ hai trong đại gia đình có chín người con đều thành đạt. Thân sinh của ông là “đại lão doanh nhân” Đỗ Thế Sử, người gây dựng nên danh tiếng Đỗ gia – đại gia đình doanh nhân nổi tiếng ở Việt Nam với truyền thống hiếu học và tri thức. Các con trong gia đình cụ Đỗ Thế Sử là lãnh đạo tập đoàn, doanh nghiệp, ngân hàng có tiếng tại Việt Nam. Năm 1967 ông được tuyển thẳng vào Khoa Văn – Đại học Sư phạm Hà Nội nhờ thành tích học tập xuất sắc. Tuy nhiên, cơ duyên đã đưa ông đến với ngành y sau một cuộc trò chuyện xúc động với người cha, và một lời nhắn nhủ đầy tâm linh từ người mẹ đã khuất: "Tính cách của con hợp với nghề bác sĩ".
Năm 1973, sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Y Hà Nội, bác sĩ Đỗ Tất Cường tình nguyện nhập ngũ trở thành bác sĩ điều trị Khoa Hồi sức Cấp cứu tại Bệnh viện 103 - Học viện Quân y. Với tinh thần học hỏi không ngừng, ông được cử đi đào tạo sau đại học ở nhiều quốc gia tiên tiến như Hà Lan, Mỹ, Úc, Pháp, Cuba, Israel, Trung Quốc…, và nhận bằng Tiến sĩ Y khoa năm 1996.
Năm 2001 ông được bổ nhiệm chức vụ Phó Giám đốc Bệnh viện Quân y 103 - Học viện Quân y và công tác đến khi nghỉ hưu (năm 2011). Ông vinh dự được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó giáo sư năm 2002, chức danh Giáo sư Y học năm 2010. Cùng với đó là danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú, Thầy thuốc Nhân dân do Chủ tịch nước trao tặng.
Nhiều đồng nghiệp ngành y trong và ngoài quân đội đều biết và nhớ về TTND, GS. TS. Đỗ Tất Cường. Những nghiên cứu về thận nhân tạo từ năm 1978 do ông và cộng sự thực hiện là những nghiên cứu tiền đề cho những thành công trong ghép thận sau này tại Việt Nam. Không chỉ dừng lại ở chuyên môn lâm sàng, GS.TS. Đỗ Tất Cường còn là một nhà khoa học tâm huyết và một người thầy giáo mẫu mực. Ông đã tham gia và báo cáo tại hơn 30 hội nghị khoa học quốc tế; là chủ nhiệm của 20 đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước, cấp bộ và cơ sở. Ông cũng là chủ biên, đồng tác giả, dịch giả của hơn 12 đầu sách chuyên ngành, gần đây nhất là đồng chủ biên bộ sách Bài giảng hồi sức cấp cứu hơn 1000 trang và sách Phương pháp nghiên cứu lâm sàng cơ bản (xuất bản năm 2025); đăng tải hàng trăm bài báo khoa học trong nước và quốc tế. Ông đã hướng dẫn thành công nhiều nghiên cứu sinh bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ và nhiều học viên cao học, BSNT, BSCKI, BSCKII - nhiều người sau này giữ những vị trí quan trọng tại các bệnh viện tuyến đầu trên cả nước. GS.TS. Đỗ Tất Cường thường trao đổi với các sinh viên, bác sỹ thế hệ kế cận: làm bất cứ nghề gì muốn có thành công cũng phải có tình yêu và nhiệt huyết, nhưng với người thầy thuốc cần phải hội tụ 5 tố chất được thể hiện bằng 5 từ tiếng Anh đứng đầu bằng chữ H: Head: "Đầu hay"; Hand: "Tay giỏi"; Heart: "Tâm sáng"; Health: "Sức khỏe tốt" và Hard: "Quyết đoán, chịu khó".
Dấu ấn vàng trong sự nghiệp với những công trình mang tầm quốc gia
Với hơn 50 năm kinh nghiệm trong ngành y tế, GS.TS. Đỗ Tất Cường không chỉ là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Hồi sức Cấp cứu mà còn là người tiên phong trong các ca ghép tạng đầu tiên tại Việt Nam. Ông đã góp mặt trong những mốc son quan trọng như ca ghép thận đầu tiên năm 1992, ca ghép gan năm 2004 và ca ghép tim năm 2010, mở ra kỷ nguyên mới cho chuyên ngành ghép tạng mà hiện nay đang rất thành công ở Việt Nam.
Những thành quả trong lĩnh vực nghiên cứu của GS.TS. Đỗ Tất Cường được ghi nhận: đồng tác giả giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ của cụm công trình ghép tạng (năm 2005), đồng Giải thưởng Nhà nước về Cụm Công trình Ứng dụng các kỹ thuật lọc máu hiện đại trong hồi sức cấp cứu bệnh nhân nặng và ứng phó với một số dịch bệnh nguy hiểm (năm 2017). Đây là minh chứng cho sự cống hiến bền bỉ và những đóng góp quan trọng của ông cho ngành y tế.
Năm 2009, sáng chế “Dụng cụ mở khí quản khẩn cấp TC-08” do GS.TS. Đỗ Tất Cường nghiên cứu phát triển đã vượt qua 10 công trình xuất sắc khác, đoạt giải Nhất tại Hội thi Sáng tạo Khoa học kỹ thuật Việt Nam (VIFOTEC) lần thứ 10 (2008 – 2009). Sáng chế này rút ngắn thời gian mở khí quản từ 15-20 phút xuống chỉ còn khoảng 2 phút, giảm thiểu tối đa tổn thương và số lượng nhân viên y tế cần thiết, đồng thời phù hợp với điều kiện dã ngoại, vùng sâu vùng xa. Điểm đặc biệt là dụng cụ TC-08 có chi phí thấp hơn nhiều so với các bộ dụng cụ nhập khẩu từ nước ngoài, giúp mở rộng khả năng ứng dụng trong thực tiễn. Sáng chế này cũng được Cục Sở hữu trí tuệ – Bộ Khoa học Công nghệ trao bằng độc quyền sáng chế năm 2010, khẳng định giá trị khoa học và ứng dụng thực tiễn nổi bật. Trong cùng năm 2010 ông được trao tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ về khoa học công nghệ.
Trong thời kỳ COVID-19, GS.TS. Đỗ Tất Cường tiếp tục khẳng định sự sáng tạo khi cùng các đồng nghiệp tại Tập đoàn Vingroup, Hệ thống Y tế Vinmec Nghiên cứu sản xuất thành công máy thở mang thương hiệu Việt Nam - Vsmart VFS-410 và VFS-510 được ghi nhận trong Sách vàng Sáng tạo Việt Nam (năm 2020).
Hành trình của GS.TS. Đỗ Tất Cường không chỉ là câu chuyện về sự nghiệp y học mà còn là minh chứng rõ nét cho tinh thần sáng tạo không ngừng nghỉ, góp phần nâng tầm y học Việt Nam trên bản đồ thế giới. Và ông kể về những kỷ niệm trong nghiệp y của mình, chẳng hạn như tham gia trong mổ ghép gan kéo dài tới 17 tiếng và sau đó là giai đoạn hồi sức theo dõi chống thải ghép chặt chẽ 24/24h liên tục cả tháng trời mà ngay cả nhạc phụ của ông ốm nặng nằm viện và ông buộc phải nhờ đồng nghiệp chăm sóc và điều trị; Hay trường hợp một công nhân làm tại nhà máy thủy điện Hòa Bình bị chiếc máy phát điện ép nát lồng ngực: "Tôi vẫn nhớ như in ca cấp cứu hồi sức ấy, bởi lồng ngực của người công nhân như một chiếc bu gà cũ đã bị giập nát". Để cứu tính mạng của bệnh nhân, suốt cả đêm hôm ấy ông và cả kíp cấp cứu không kịp ăn gì. Ca cấp cứu cho người công nhân đó được ông và các đồng nghiệp tiến hành suốt từ 5 giờ chiều đến 5 giờ sáng hôm sau. Điều vui mừng là sau một tuần được cứu chữa, người công nhân ấy đã bình phục và được ra viện! Và biết bao câu chuyện nghề ông vẫn nhớ như in, có những chuyện hi hữu mà vẫn chưa khi nào có dịp để kể.
Một đời cống hiến – Một biểu tượng lặng thầm nhưng sáng mãi của nền y học nước nhà
Sau khi nghỉ hưu tại Bệnh viện Quân y 103, TTND, GS.TS.BS Đỗ Tất Cường được mời làm Giám đốc của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, nay đã phát triển thành Hệ thống Y tế Vinmec với 9 bệnh viện Vinmec trên cả nước. Ngoài vai trò Chủ tịch Hội đồng cố vấn lâm sàng & Hoạt động đối ngoại của Hệ thống Y tế Vinmec, hiện ông là Phó Chủ tịch Hội Hồi sức Cấp cứu và Chống độc Việt Nam; Thành viên Ban chấp hành Tổng Hội Y học Việt Nam; Ủy viên thường vụ, Phó Chủ tịch Hội Ghép tạng Việt Nam; Phó Chủ tịch thường trực Hội Vận động hiến mô, tạng Việt Nam; Ủy viên Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh học quốc gia; Phó Chủ tịch Hiệp hội Bệnh viện Tư nhân Việt Nam. Ông còn thường xuyên tham gia hội chẩn nhiều ca bệnh khó, phức tạp cho nhiều bệnh viện Trung ương và các bệnh viện địa phương trong cả nước. Đồng thời ông là Chủ tịch hoặc thành viên Hội đồng nghiệm thu cho nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước và cấp Bộ. Đối với ông, còn được góp sức cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe và đào tạo thế hệ kế cận không chỉ là trách nhiệm mà còn là niềm vui trong cuộc sống thường ngày.
Suốt hơn 50 năm gắn bó với ngành Y – từ Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y đến Hệ thống Y tế Vinmec, TTND, GS.TS.BS. Đỗ Tất Cường hiểu sâu sắc những thử thách và vất vả của nghề chữa bệnh cứu người – một nghề cao quý và đầy trách nhiệm. Hàng ngày, ông cùng đồng nghiệp phải đối mặt với những ca bệnh hiểm nghèo, nơi ranh giới giữa sự sống và cái chết rất mong manh. Nhưng bằng bản lĩnh nghề nghiệp, sự quyết đoán và hơn hết là tấm lòng yêu thương con người, ông đã giúp nhiều bệnh nhân vượt qua cơn nguy kịch, mang lại niềm vui vỡ òa cho chính bệnh nhân và gia đình họ.
Với ông, y đức không chỉ là thái độ và tinh thần trách nhiệm trong công việc mà còn phải gắn liền với trình độ chuyên môn cao. Chính vì vậy, dù ở vai trò chuyên môn hay quản lý, ông luôn kiên trì học tập, nghiên cứu và ứng dụng những kỹ thuật tiên tiến nhằm nâng cao hiệu quả điều trị, giảm chi phí cho người bệnh và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công tác khám chữa bệnh. Ông là chủ nhiệm đề tài cùng các đồng nghiệp tại Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City và Khối Y học hệ gen - Trung tâm Công nghệ cao Vinmec dựa trên 1000 bộ gen người Việt của VinBigData nghiên cứu gen CYP3A5 ở người Việt Nam. Đây là nghiên cứu đầu tiên của Việt Nam với cỡ mẫu lớn về ảnh hưởng của kiểu hình gen đối với cá thể hóa liều Tacrolimus trên bệnh nhân ghép thận Việt Nam. Nghiên cứu này đã được trình bày tại các hội nghị khoa học uy tín như Hội nghị ghép thận quốc tế tại Madrid (năm 2019); Hội nghị khoa học Ghép tạng Việt Nam lần thứ VI (năm 2019); Hội nghị khoa học Ghép tạng Việt Nam lần thứ VII (năm 2022); Hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ 13 “Thận – Tiết niệu – Hồi sức cấp cứu và Ghép tạng trẻ em” (năm 2024).
GS.TS.BS. Đỗ Tất Cường luôn ghi nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Lương y như từ mẫu” - luôn chăm sóc người bệnh bằng tất cả tấm lòng, sự tận tụy, sự thấu cảm, trách nhiệm của một người thầy thuốc. Chính vì thế, ông nhận được sự tin tưởng đặc biệt từ người bệnh – những người đã trao gửi cả sức khỏe và tính mạng cho ông. Những lá thư, những tin nhắn cảm ơn từ bệnh nhân là nguồn động viên quý giá, tiếp thêm sức mạnh để ông tiếp tục cống hiến hết mình mỗi ngày. Bên cạnh sự nghiệp thành công, ông còn có tổ ấm hạnh phúc với người vợ đảm đang, các con trưởng thành và các cháu ngoan ngoãn, học giỏi – những giá trị giản dị nhưng vô cùng ý nghĩa, tiếp thêm nguồn động lực bền bỉ cho hành trình tận hiến của ông.
Những đóng góp của TTND, GS.TS.BS Đỗ Tất Cường trong ngành Y tế không chỉ là niềm tự hào mà còn xứng đáng được ghi nhận và trân trọng sâu sắc. Với vai trò Thầy thuốc Nhân dân, Nhà Giáo tận tâm, ông mang trong mình khát khao cống hiến bền bỉ và sẻ chia cùng cộng đồng trước những nỗi đau bệnh tật. Lấy “Y đức làm nền tảng” và “Y thuật làm kim chỉ nam”, ông luôn đặt trái tim và trách nhiệm lên hàng đầu trong mỗi ca điều trị, không ngừng nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người bệnh. Đến nay, ông vẫn tiếp tục cống hiến hết mình, góp phần thúc đẩy sự phát triển ngành Y nước nhà, đóng vai trò quan trọng trong kỷ nguyên mới của sự vươn mình mạnh mẽ của dân tộc.
