Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu - niềm tự hào của bao lớp người.
Được thành lập năm 1958, với tên gọi trường Trung học Bán công Nguyễn Duy Hiệu. Qua các giai đoạn phát triển, trường có nhiều tên gọi khác nhau, từ trường Công lập Điện Bàn, Cấp II - III Điện Bàn, rồi cấp III Điện Bàn I đến trường Phổ thông Trung học Nguyễn Duy Hiệu và nay là Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu. Dù bao lần đổi tên nhưng ngôi trường nằm bên dòng sông Vĩnh Điện hiền hòa, vẫn luôn hằn sâu trong ký ức của bao thế hệ học sinh, là nơi chắp cánh cho những ước mơ học trò trước ngưỡng cửa cuộc đời.
Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu cổ kính và mang nhiều giá trị đáng tự hào.
Hiện, trường THPT Nguyễn Duy Hiệu tọa lạc trên QL1A, thuộc phường Vĩnh Điện, thị xã Điện Bàn (trước khi lên thị xã là thị trấn Vĩnh Điện). Ngôi trường thân yêu này vẫn đứng đó, không chỉ là chứng nhân của thời gian, của thành công trong nghiệp “chở chữ sang sông”, mà còn mang sứ mệnh và bề dày lịch sử đặc biệt - bởi trong hệ thống các trường phổ thông tại Quảng Nam, đây là một trong ít ngôi trường có tuổi đời lâu với những dấu tích đặc biệt. Cũng chính những điều đáng quý, đáng gìn giữ này, khi nghe tin trường sắp bị di dời, cựu học sinh, thầy cô đã từng kêu cứu TW, và giờ đã giữ nguyên vị trí ban đầu của ngày thành lập.
Cuốn học bạ quý giá, là dấu ấn của bao lớp thầy và cựu học sinh danh tiếng của trường, trong đó có GS.TS. Trần Văn Thọ.
TS. Trần Văn Nam, nguyên Giám đốc Đại học Đà Nẵng, cựu học sinh trường Nguyễn Duy Hiệu, cũng là em trai của GS.TS. Trần Văn Thọ thay mặt trao cuốn sổ học bạ quý giá cho cựu học sinh Nguyễn Thành Huân tại buổi đấu giá.
Như thầy Phạm Tấn Sáu - hiệu trưởng trường Nguyễn Duy Hiệu cho biết, lúc đó tình hình “căng” tới mức rất nhiều học trò cũ đã tìm về trường để gửi tâm tư. Nổi cộm chính là bức tâm thư nhắn gửi 5 lý do nên giữ lại trường của GS.TS Trần Văn Nam, nguyên Giám đốc Đại học Đà Nẵng, cũng là cựu học sinh trường Nguyễn Duy Hiệu. Thứ nhất, đây là nơi triều Nguyễn bêu đầu người anh hùng đất Quảng Nguyễn Duy Hiệu - rất hiếm có ngôi trường nào mọc lên từ giọt máu nhỏ xuống của người được vinh dự mang tên. Thứ hai, đây là ngôi trường do dân tự nguyện đóng góp trong hoàn cảnh khó khăn nghèo ngặt thời Ngô Đình Diệm, là biểu tượng của lòng hiếu học đất Điện Bàn. Thứ ba, kiến trúc độc đáo của ngôi trường cùng vị trí đắc địa (sông-cầu-quốc lộ...) tạo nên một không gian thẩm mỹ, từng là nguồn cảm hứng của bao văn nghệ sĩ, là ký ức không thể phai mờ trong lòng người dân bản xứ, khách phương xa hơn 60 mươi năm qua. Thứ tư, ngôi trường có vai trò hàng đầu trong việc nâng cao dân trí Điện Bàn, giúp họ đóng góp sức lực trên mọi mặt đời sống. Từ nền tảng đó, xuất hiện những nhà khoa học, giáo sư, nhà giáo, lãnh đạo, quản lí, văn nghệ sĩ, nhà báo, bác sĩ, kĩ sư, doanh nhân... tên tuổi trong và ngoài nước, qua các thời kì. Tinh thần “Chi bằng học”, “Khai dân trí...” ấy đã góp phần xây dựng nhân cách người Điện Bàn: Sống chân thật, tình nghĩa, dũng cảm, khí khái, mạnh dạn đổi mới... Thứ năm, từ khi có thông tin dời trường, báo chí, dư luận, người dân (đã hoặc chưa từng học Nguyễn Duy Hiệu), cựu giáo viên, cựu học sinh, thầy và trò hiện nay... đều không đồng tình, trong đó có những phát ngôn gay gắt. Nếu thăm dò, số người muốn giữ lại và đầu tư phát triển nhà trường sẽ chiếm đại đa số. Lòng dân là ở đó chớ ở đâu!
TS. Trần Văn Thọ (cựu học sinh trường Nguyễn Duy Hiệu, niên khóa 1960-1964) - niềm tự hào của người Việt tại Nhật – (Ảnh: Internet).
Sự phản đối gay gắt của GS.TS Trần Văn Nam cũng như nhiều cựu học sinh và học sinh tại trường Nguyễn Duy Hiệu chính là “phát súng” hữu hiệu để ngôi trường được giữ lại, cũng là giữ lại niềm tự hào của người dân, học sinh Điện Bàn. Bởi vậy mà lãnh đạo UBND thị xã Điện Bàn cũng đã có văn bản nêu rõ “Đối với Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu - ngôi trường có bề dày truyền thống lịch sử hơn 60 năm, đóng góp rất lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ tổ quốc, nhất là với sự nghiệp giáo dục đào tạo của thị xã Điện Bàn và tỉnh Quảng Nam, phía Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Nam và thị xã Điện Bàn hiện nay vẫn không có chủ trương di dời hoặc chuyển sang mục đích sử dụng khác và UBND tỉnh Quảng Nam đang tiếp tục đầu tư nâng cấp Trường THPT Nguyễn Duy Hiệu để đảm bảo việc dạy, học của trường được duy trì tốt”.
Việc giữ lại mái trường Nguyễn Duy Hiệu chính là giữ lại khung trời ở tuổi đôi sáu, tuổi đôi chín của biết bao lứa học trò. Mà đó còn là khát vọng giữ lại “di sản” riêng đáng trân quý, đáng để các thế hệ sau chiêm bái và bảo tồn. Nơi không chỉ dạy nét chữ, mà còn dạy nết người, trui rèn đạo đức cho bao lớp trẻ.
Buổi họp mặt của cựu học sinh trường Nguyễn Duy Hiệu.
Và cũng chính từ mái trường Nguyễn Duy Hiệu này, nhiều người đã thành công, góp sức mình dựng xây quê hương, đất nước. Trong đó, cái tên GS Trần Văn Thọ (cựu học sinh trường Nguyễn Duy Hiệu, niên khóa 1960-1964) - niềm tự hào của người Việt tại Nhật. GS Trần Văn Thọ sinh năm 1949 tại Quảng Nam. Năm 1968, ông sang Tokyo du học với học bổng của chính phủ Nhật Bản. Ông là Tiến sĩ kinh tế học (Đại học Hitotsubashi, Tokyo), từng làm nghiên cứu viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản và Giáo sư kinh tế tại Đại học Oberlin và Đại học Waseda (Tokyo). Từ năm 2020, ông là Giáo sư Danh dự Đại học Waseda. Năm 2018, ông nhận Huân chương Thụy bảo Tia Vàng của Chính phủ Nhật Bản. GS Trần Văn Thọ từng là thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của các Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Nguyễn Xuân Phúc. Ông là một trong ba người nước ngoài đầu tiên được mời làm việc trong Hội đồng tư vấn kinh tế nhiều đời của Thủ tướng Nhật. Ông cũng từng làm cố vấn cho nhiều cơ quan của chính phủ Nhật Bản. Và đã viết nhiều sách về kinh tế xuất bản tại Nhật Bản cùng Việt Nam, một cuốn trong đó được Giải Châu Á Thái Bình Dương (Nhật) và hai cuốn được Giải Sách Hay (Việt Nam). Cũng là người có nhiều đóng góp trong công tác xây dựng thành phố 5 không, 4 an, thành phố giàu bản sắc và nhân văn mà Đà Nẵng đang hướng đến. Ngày 10/5/2018, tại trụ sở Bộ Ngoại giao Nhật ở Tokyo, GS. TS. Trần Văn Thọ đã được trao tặng Huân chương Thụy bảo Tia Vàng hình hoa hồng (The Order of the Sacred Treasure, Gold Rays with Rosette) – huân chương cao quý trao cho cá nhân người nước ngoài, nhằm ghi nhận những đóng góp của ông trong việc thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa Nhật Bản và Việt Nam trong 50 năm qua.
Chính GS. TS. Trần Văn Thọ đã góp tên trong cuốn học bạ quý hiếm (ra đời sau ngày thành lập trường), cũng là thời điểm sau 2 năm học của cựu học sinh danh tiếng này tại trường THPT Nguyễn Duy Hiệu. Học bạ ấy đã tồn tại 62 năm, trang giấy đã bạc màu, nét chứ đã nhòe, nhưng lại là “chứng nhân” vô giá của lịch sử. Đó không chỉ là cuốn danh bạ vô tri, mà còn chứa cả một đời người - mà không phải ngôi trường nào cũng gìn giữ được. Trân quý điều này, trường đã quyết định bán đấu giá, người may mắn được sở hữu nó chính cựu học sinh Nguyễn Thành Huân (niên khoá 1980 – 1983), với số tiền đấu giá được là 42 triệu đồng. Ngoài ra, nhiều cựu học sinh ủng hộ cho phiên đấu giá, tổng số tiền buổi đấu giá thu về là 296,170 triệu đồng, điều này đã góp phần làm cho phiên đấu giá gây quỹ Hội cựu học sinh thành công tốt đẹp.
Qua 64 năm hình thành và phát triển, trường THPT Nguyễn Duy Hiệu đã chắp cánh ước mơ cho bao thế hệ học sinh, góp phần làm rạng danh một vùng đất học. Đó là chặng đường với những bước đi đầy gian khó, nhưng trường THPT Nguyễn Duy Hiệu vẫn hiện hữu và xác lập một “thương hiệu” như là biểu tượng sáng ngời của sự nghiệp trồng người. Dù qua bao biến đổi lịch sử, ngôi trường này sẽ mãi là nơi hội tụ của tình yêu thương và khát vọng vươn đến những giá trị tri thức, xứng đáng được tôn vinh như là nơi nuôi dưỡng, chắp cánh ước mơ cho bao thế hệ học trò./.
