Tham dự Lễ kỷ niệm có các đồng chí: Nguyễn Xuân Phúc - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Trương Tấn Sang - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước; Nguyễn Sinh Hùng - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Quốc hội; Phan Đình Trạc - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương. Các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Nguyễn Văn Hùng - Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Hồ Đức Phớc - Bộ trưởng Bộ Tài chính; Nguyễn Đắc Vinh - Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội; Phạm Thị Thanh Trà - Bộ trưởng Bộ Nội vụ; Lê Khánh Hải - Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước; Lê Quốc Minh - Tổng Biên tập Báo Nhân dân. Các đồng chí nguyên lãnh đạo Đảng và Nhà nước cùng các đồng chí lãnh đạo các Bộ, ban, ngành Trung ương, lãnh đạo tỉnh bạn.
Cùng tham dự buổi lễ có Ngài Christian Manhar - Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam; Ngài Chăn-thạ-phon Khăm-mạ-ni-chăn - Phó đại sứ nước CHDCND Lào tại Việt Nam; các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước.
Về phía tỉnh Nghệ An có các đồng chí: Thái Thanh Quý - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Đức Trung - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Hoàng Nghĩa Hiếu - Phó Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo các sở, ban, ngành.
Nữ sỹ Hồ Xuân Hương sinh năm 1772, mất năm 1822. Bà là con gái cụ đồ Hồ Phi Diễn, người làng Quỳnh Đôi, nay là xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Mang trong mình dòng máu xứ Nghệ, nhưng Hồ Xuân Hương lớn lên ở đất Thăng Long nên trong con người Bà có sự hội tụ nét tinh hoa của hai vùng văn hóa lớn là xứ Nghệ và Kinh Bắc. Chất khảng khái, cương trực của xứ Nghệ hòa thiệp với chất mềm mại, tinh tế của Kinh Bắc, để rồi kết lại, tỏa sáng một Nữ sỹ Hồ Xuân Hương đầy cá tính, sâu sắc và nhân văn.
Nữ sĩ Hồ Xuân Hương để lại khoảng 150 bài thơ, bao gồm tập thơ “Lưu Hương ký” có 24 bài thơ chữ Hán, 28 bài thơ chữ Nôm cùng 100 bài thơ Nôm theo phong cách dân gian, phóng túng, thể hiện sự đặc sắc, phong phú của tiếng Việt. Thơ Hồ Xuân Hương dù trải qua nhiều thế kỷ, vẫn được các thế hệ đương đại yêu mến, bởi mỗi tiếng thơ của bà đều đại diện cho tâm tư, tình cảm, khát vọng yêu và sống, sự quyết liệt trong đấu tranh bình quyền của người phụ nữ.
Với những giá trị tư tưởng, nghệ thuật mang tính quốc tế và vượt tầm thời đại, thơ Hồ Xuân Hương đã được dịch ra 12 thứ tiếng. Nhiều nhà thơ lớn nước ngoài ngợi ca bà là một trong những nữ sĩ hàng đầu châu Á, là nhà thơ nữ Việt Nam độc đáo nhất trong nền thi ca thế giới.
Dấu ấn văn hóa Hồ Xuân Hương còn được thể hiện qua sự khẳng định con người cá nhân, khẳng định “cái tôi” độc đáo. Bởi vậy, tròn 200 năm sau khi tạ thế, UNESCO đã trao cho Nữ sỹ Hồ Xuân Hương sứ mệnh vinh quang: Truyền cảm hứng và lan tỏa ảnh hưởng tích cực đến mọi con người trên trái đất. Trải qua hơn 200 năm xuất hiện trên văn đàn, Hồ Xuân Hương luôn mang đến sự cuốn hút mạnh mẽ cho độc giả, các nhà nghiên cứu, nhà phê bình danh tiếng trong nước và quốc tế. Thơ của Hồ Xuân Hương đã được dịch ra hơn 10 thứ tiếng khác nhau trên thế giới, được đưa vào giảng dạy, nghiên cứu ở trong nước và nước ngoài. Con người và thơ Hồ Xuân Hương đã đi vào văn thơ, âm nhạc, sân khấu, điện ảnh, hội họa, được dân gian hóa, được nhân dân gìn giữ và lưu truyền. Tên của Nữ sỹ Hồ Xuân Hương được đặt cho các ngôi trường, tuyến phố trang trọng, danh lam, thắng cảnh đẹp, giải thưởng văn học, nghệ thuật ở tỉnh Nghệ An và một số địa phương trong cả nước...
Trình bày diễn văn tại Lễ kỷ niệm, Ông Thái Thanh Quý - Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An cho biết: Vinh dự của tỉnh là năm 2022 đánh dấu mốc tròn 35 năm Chủ tịch Hồ Chí Minh được UNESCO vinh danh Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất, tỉnh Nghệ An hết sức tự hào có thêm một người con của quê hương là nữ sĩ Hồ Xuân Hương được UNESCO ban hành Nghị quyết vinh danh và cùng tham gia kỷ niệm.
Sự kiện UNESCO vinh danh nữ sĩ Hồ Xuân Hương là sự kiện chính trị rất quan trọng, niềm vinh dự, tự hào không chỉ cho Việt Nam, mà còn đối với Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân tỉnh Nghệ An. Đây cũng là sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của địa phương, nhất là trên lĩnh vực văn hóa.
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, ông Christian Manhart - Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam bày tỏ vinh dự được thay mặt UNESCO dự Lễ vinh danh ngay tại chính quê hương của nữ sĩ Hồ Xuân Hương. Ngay sau phát biểu của mình, ông Christian Manhart trao Nghị quyết vinh danh, kỷ niệm 250 năm sinh (1772 - 2022), 200 năm mất (1822 - 2022) của nữ sĩ Hồ Xuân Hương đến Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng và lãnh đạo tỉnh Nghệ An.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, phát biểu tại sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: Kỷ niệm 250 năm sinh và 200 năm mất của nữ sĩ Hồ Xuân Hương là để bày tỏ lòng tự hào, tôn vinh những cống hiến to lớn của bà đối với văn hóa Việt Nam và văn hóa nhân loại, nhưng cũng là để tìm trong di sản của bà những kinh nghiệm và bài học quý báu cho sự phát triển của địa phương và đất nước trong tương lai.
Nhân dịp này, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các ban, bộ, ngành Trung ương, Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Nghệ An, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu làm sáng tỏ hơn tầm cao tư tưởng, giá trị nghệ thuật các trước tác của nữ sĩ Hồ Xuân Hương; tiếp tục giới thiệu, quảng bá các tác phẩm của Bà chúa thơ Nôm đến rộng rãi công chúng trong và ngoài nước, phát huy giá trị văn hóa Hồ Xuân Hương trong giai đoạn mới.
Điểm nhấn của Lễ vinh danh là chương trình Nghệ thuật nhạc kịch “Ví đây đổi phận làm trai được” hết sức đặc sắc. Chương trình nghệ thuật có sự góp mặt của gần 400 diễn viên, ca sĩ, trong đó có 180 diễn viên múa chuyên nghiệp, 200 diễn viên quần chúng và 8 ca sĩ. Với kết cấu đan xen giữa quá khứ, hiện tại, sử dụng hoạt cảnh dân ca Ví Giặm và kịch múa để xâu chuỗi các sự kiện, chương trình gồm 5 trường đoạn: Năm tháng đầu đời (về tuổi thơ của Hồ Xuân Hương); Ba chìm bảy nổi (về những mối tình dang dở của Hồ Xuân Hương); Nỗi đau nhân thế (Cảm xúc của Hồ Xuân Hương trước thời cuộc loạn lạc); Thơ đối thoại với... thơ (Diễn tấu những bài thơ tiêu biểu của Hồ Xuân Hương); Gặp lại những người tình trong thơ (tự thoại của Hồ Xuân Hương về cuộc đời).
Chương trình nghệ thuật khắc họa về Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương - một Danh nhân văn hóa mang tầm vóc nhân loại, nhà thơ mang tầm vóc một Thi hào. Hồn thơ Hồ Xuân Hương là tiếng lòng của người phụ nữ chất chứa nhiều nỗi niềm và khát khao sống mạnh mẽ, là tiếng nói đấu tranh đòi quyền sống cho con người, đặc biệt là nữ quyền và quyền bình đẳng. Hồn thơ ấy đã vượt không gian, thời gian, đi vào văn học nghệ thuật và trường tồn mãi với thời gian.
