VNHN - Ngày 24/8/2019, Tòa soạn VNHN nhận được phản ánh của một người đại diện cho người dân ở 6 xã dọc sông Chu thuộc địa phận huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa – nơi có các mỏ cát đang được khai thác và mong báo chí vào cuộc tìm hiểu và đưa lên phương tiện truyền thông để rộng bề công luận nhằm cứu đê, cứu dân.
Cụ thể là tại mỏ cát số 2 thuộc xã Thiệu Tân giáp ranh với thôn Xử Nhân 1 của xã Thiệu Duy thường xuyên có từ 4 đến 6 tàu ngày đêm hút cát gần sát chân đê. Người dân rất hoang mang lo lắng đến sự an nguy trong mùa mưa lũ đang diễn biến phức tạp nên họ phải lên tiếng nhưng lại bị một lực lượng "xã hội đen" canh me, đe dọa nên luôn nơm nớp lo sợ.
Ngay sau khi nhận được phản ảnh từ người dân, PV VNHN đã đến tận nơi có mỏ cát số 2 nằm giáp ranh thôn Xử Nhân 1, xã Thiệu Duy để tìm hiểu. Khi được hỏi về tình trạng khai thác cát tại đây, người dân như được mở cờ trong bụng cung cấp thông tin với thái độ rất bức xúc: “Đã rất lâu rồi chúng tôi muốn nói lên việc hút cát gần bờ sẽ dẫn đến nguy cơ vỡ đê nhưng chẳng biết nói với ai; chúng tôi cũng có đưa ý kiến lên xã nhưng xã cũng chẳng làm được gì họ. Hôm có được số điện thoại của một chú công an trên huyện thì gọi mãi họ không nghe máy nên thôi. Có từ 4 đến 6 tàu thường xuyên hút cát cả ngày đêm tại bãi cát này (bãi Thiệu Duy - PV). Người dân chúng tôi ngủ không yên vì sợ một ngày kia bất lực nhìn đê vỡ dìm chết dân”, “Ngày xưa bãi sông Thiệu Duy này rộng cả trăm héc ta, chúng tôi vẫn trồng màu trồng dâu trên đó, nay đã thành bãi nước mênh mông sát chân đê.”, “Mỗi khi đứng trên đê thấy các tàu hút cát gần sát chân đê chỉ biết đứng nhìn, không dám nói vì sợ bị xã hội đen xử. Một số người chụp hình đưa lên mạng xã hội facebook thì bị chúng nó bắt phải rút xuống rồi còn bị ném chất bẩn vào nhà và hăm dọa cả tính mạng”.
Mốc giới mỏ cát số 2 tại Thiệu Tân đước cấp phép cách đê 59m (Ảnh do chủ tịch xã Thiệu Duy cung cấp).
Một người dân đau xót chia sẻ: “Các anh hút cát còn có tâm vì chúng tôi đi cắt cỏ bên bờ sông được họ cảnh báo là phải đi cách xa nơi hút cát 15 đến 20m nếu không sẽ bị thụt xuống sâu chết mất xác. Hôm chúng tôi thấy có cán bộ, công an chừng cả chục người đứng trên đê nhìn xuống nhưng các tàu vẫn cứ hút cát bình thường mà không làm được gì họ”.
Tàu hút cát tại mỏ cát số 2 Thiệu Tân
Trao đổi với PV, ông Lê Văn Tiến – Trưởng phòng tài nguyên môi trường huyện Thiệu Hóa, cho biết: “Tất cả các mỏ cát tại huyện Thiệu Hóa đều có giấy phép hoạt động. Huyện cũng đã cử đội công tác thường xuyên phối hợp với các xã tuần tra kiểm soát. Khu mỏ cát dưới Thiệu Duy thì người dân có phản ánh, nhưng theo Quyết định cấp phép thì họ (công ty khai khai thác cát – PV) được phép hút cách đê 59m. Về cơ bản chưa có dấu hiệu đặc biệt. Tuy nhiên chúng tôi cũng phải thừa nhận rằng việc kiểm soát các mỏ cát trên tuyến đê dài vài chục cây số là cả một sự vất vả vì lực lượng mỏng.”
Để làm rõ hơn sự việc, PV đã có cuộc trao đổi với ông Lê Xuân Thủy - Chủ tịch UBND xã Thiệu Duy. Ông Thủy cũng hết sức bức xúc vì mỏ cát thuộc xã Thiệu Tân nhưng vì ranh giới nằm sát bãi nổi xã Thiệu Duy (nay đã bị hút hết) nên người dân hiểu nhầm là lãnh đạo xã Thiệu Duy không có động thái gì hoặc có sự thông đồng với cát tặc. Nhưng chúng tôi không được mời tham gia, cũng không được thông báo bất cứ vấn đề gì liên quan đến mỏ cát. Chúng tôi cũng thấy sự an nguy đến con đê và người dân nên đã 2 lần báo cáo lên UBND huyện Thiệu Hóa và Phòng TNMT huyện Thiệu Hóa về tình trạng khai thác cát lấn sang bãi nổi của xã Thiệu Duy của công ty TNHH Thanh Tâm và cách bờ đê chỉ khoảng 50 đến 60m.
Ông Thủy cũng cho biết việc có 2 người lạ mặt đi cùng một người trong xã đến nhà ông Lê Ngọc Ánh (thuộc xã Thiệu Duy) thách thức, dọa nạt tính mạng, văng tục, chửi bới việc con ông chia sẻ thông tin cát tặc trên mạng xã hội facebook. Hiện ông Ánh đã làm đơn trình báo chính quyền xã Thiệu Duy và đang được công an xã Thiệu Duy lấy lời khai của 2 bên để báo cáo công an huyện Thiệu Hóa điều tra làm rõ.
Việc người dân lên tiếng phản ánh các tàu hút cát gần sát chân đê là việc làm tốt cần được khích lệ và bảo vệ. Nếu không có sự phản ánh kịp thời của người dân thì làm sao có thể kiểm chứng việc chính quyền cấp phép chưa hợp lí; và nếu để tình trạng này kéo dài thì nguy cơ sụt chân đê là hoàn toàn có thể xảy ra trong thời gian gần, đặc biệt việc hút cát lại đang diễn ra trong mùa mưa bão là điều nguy hiểm.
Báo cáo của UBND xã Thiệu Duy gửi UBND huyện Thiệu Hóa và phòng TNMT huyện Thiệu Hóa về tình trạng cát tặc
Đề nghị UBND tỉnh Thanh Hóa, Sở TNMT Thanh Hóa xem xét điều chỉnh lại mốc giới khai thác mỏ cát số 2 xã Thiệu Tân, kịp thời chỉ đạo công ty TNHH Thanh Tâm dừng khai thác khi chưa điều chỉnh xong mốc giới, đồng thời cấm khai thác cát trên toàn tuyến trong mùa mưa bão nhằm bảo vệ đê điều, bảo vệ tính mạng tài sản cho nhân dân vùng ven đê. Không những thế, cần tính toán lại một cách kĩ lưỡng trữ lượng cát có thể khai thác để cấp phép giới hạn khai thác cũng như kiểm soát khối lượng khai thác. Tránh tình trạng để khai thác vượt quy mô, vượt khối lượng cấp phép không những làm chảy múa và cạn kiệt tài nguyên quốc gia mà còn đe dọa đến hàng ngàn họ dân của các xã có các mỏ cát dọc sông Chu. Cần phải có chế tài đối với các doanh nghiệp trong việc thực hiện khai thác văn minh, không để tình trạng có một lực lượng xã hội đen như người dân phản ánh gây hoang mang dư luận, làm mất lòng tin của dân đối với chính quyền./
