Khu di tích lịch sử Truông Bồn nằm ở độ cao 70m so với mực nước biển, trên dãy núi Thung Nưa; có tuyến đường 15A chạy qua thuộc xã Mỹ Sơn, Đô Lương, Nghệ An. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, các anh, các chị lứa tuổi mười tám, đôi mươi đã ngã xuống; máu của họ hòa tan vào đất trời. Những con người đó đã viết nên một huyền tích mang tên Truông Bồn…
Tháng 7, miền Trung vẫn nắng như đổ lửa, gió phơn Tây Nam ùa về càng làm cho thời tiết thêm khô nóng, mặc dù dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhưng ngày nào cũng có các đoàn khách từ các địa phương về dâng hương, báo công tại khu di tích lịch sử Truông Bồn. Không gian Khu Di tích Quốc gia Truông Bồn hiện ra linh thiêng, tĩnh mịch như thể lắng nghe được tiếng cỏ cây thầm thì, tiếng lòng rưng rưng, thổn thức của những lớp người ở lại. Bước thật khẽ lên từng bậc tam cấp, bắt gặp khu mộ chung tại Khu Di tích với tấm bia đá khổng lồ khắc ghi tên tuổi của 13 chiến sỹ TNXP, các anh, các chị đã mãi mãi dừng lại ở độ tuổi mười tám, đôi mươi, độ tuổi đẹp nhất của đời người.
Trong kháng chiến chống Mỹ, Truông Bồn là huyết mạch giao thông chi viện nhân tài, vật lực cho chiến trường miền Nam. Phát hiện đây là “yết hầu” của tuyến vận tải chiến lược nên từ năm 1964 đến 1972, địch liên tục đánh phá ác liệt. Thất bại trên các chiến trường, Mỹ buộc phải tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc từ ngày 1-11-1968. Chưa đầy một ngày trước thời điểm đó; sáng ngày 31-10-1968, 13 (11 nữ, 2 nam) Thanh niên xung phong (TNXP) Tiểu đội 2, Đại đội 317, Tổng đội TNXP tỉnh Nghệ An đã hy sinh, một trong những trận bom ác liệt cuối cùng của địch tại Truông Bồn. Hầu hết những người hi sinh đều đã hoàn thành nhiệm vụ và có quyết định ra quân, có người đã có quyết định đi học, có người đã định ngày cưới. Bảy liệt sĩ không tìm thấy thi hài. 13 cuộc đời, 13 tuổi thanh xuân, 13 khát vọng ấy đã mãi nằm lại trong lòng đất mẹ sau khi hiến dâng trọn vẹn tình yêu cho Tổ quốc, viết lên một huyền thoại cho mảnh đất Truông Bồn.
Khu di tích lịch sử Truông Bồn luôn có các đoàn khách về báo công, dâng hương, từ các vị lãnh đạo cao nhất của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quân đội; đến các tổ chức chính trị xã hội, các cá nhân, các cựu chiến binh, thân nhân gia đình liệt sỹ…. Năm nay, Kỷ niệm 74 năm Ngày Thương binh Liệt sỹ, mặc dù trong tình hình dịch bệnh Covid-19 trên cả nước đang diễn biến rất phức tạp. Nhưng ban quản lý không kể ngày nghỉ, giờ nghỉ khi có đoàn đến là tiếp đón chu đáo, hướng dẫn tận tình; qua đó, để mọi người được dâng nén hương thơm cho các anh hùng liệt sỹ đã nằm xuống nơi đây, đồng thời giáo dục những chiến công và sự hy sinh oanh liệt của 13 chiến sĩ thanh niên xung phong “Tiểu đội cảm tử” - “Tiểu đội thép” – “Tiểu đội cọc tiêu sống” của Thanh niên xung phong tham gia chống Mỹ cứu nước.
Qua tìm hiểu, từ năm 1964 đến 1968 đế quốc Mỹ đã trút xuống mảnh đất Truôn Bồn 18.936 quả bom các loại và hàng chục ngàn quả tên lửa, tàn phá 211 thôn, làng dọc tuyến đường, sát hại nhiều người dân xã Mỹ Sơn, xã Nhân Sơn, huyện Đô Lương (Nghệ An); phá hủy hàng trăm xe ô tô và hàng trăm khẩu pháo của bộ đội ta; hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ, thanh niên xung phong, công nhân ngành giao thông, dân quân tự vệ bị thương; 1.240 cán bộ, chiến sĩ đã dũng cảm chiến đấu và anh dũng hy sinh. Khu di tích lịch sử Truông Bồn được xây dựng, bảo tồn, tôn tạo, gồm 21 hạng mục chính, như: khu tưởng niệm, khu lễ hội; khu trưng bày truyền thống và hồ cảnh quan. Khu đón vực đón tiếp khách về thăm viếng và các hạng mục giao thông và công trình khác.
Một số hình ảnh các đoàn đại biểu về dâng hương, báo công tại Khu di tích Lịch sử Truông Bồn:
