Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BS Nguyễn Văn Đàm là một nhà giáo mẫn cán, một bác sĩ giàu kinh nghiệm có tâm và là nhà khoa học khiêm nhường, đầy nhiệt huyết. Hiện nay, tuy ông nghỉ hưu, nhưng còn sức khỏe ông vẫn tận hiến cùng nghề, là chuyên gia khám, chữa bệnh về mắt tại Bệnh viện đa khoa 16A Hà Đông. Bên cạnh đó, ông thường xuyên giúp đỡ hướng dẫn các học viên sau đại học, nghiên cứu sinh các trường Đại học y trong và ngoài quân đội bảo vệ luận văn tốt nghiệp, luận án tiến sĩ.
Trưởng thành từ gian khó, “cơ duyên” đến với ngành y
Ông sinh năm 1954 trong gia đình thuần nông trên quê hương đất tổ Vua Hùng Phú Thọ (xã Văn Lang, huyện Hạ Hòa (cũ), tỉnh Phú Thọ). Những năm tháng học cấp 3, đúng lúc chiến tranh chống Mỹ ác liệt, ông và bạn bè cùng trang lứa phải sơ tán ba lần ở ba nơi khác nhau cách xa nhà để học. Không quản ngại khó khăn, ông quyết tâm học tập thật tốt. Cuối học kỳ I lớp 10, năm 1970 ông là một trong bốn học sinh của trường được chọn dự tuyển đi đào tạo ở nước ngoài. Xong rất tiếc cho ông vì thể lực, nên cuối năm lớp 10 ông phải dự thi đại học trong nước.
Tháng 5/1971 tốt nghiệp cấp 3, chàng thanh niên Nguyễn Văn Đàm tình nguyện lên đường nhập ngũ, nhưng qua 2-3 đợt khám tuyển, ông không đủ điều kiện để tham gia quân ngũ. Đến năm sau, năm 1972 ông mới đủ điều kiện nhập ngũ tại đơn vị D2E246 Quân khu Việt Bắc. Cuối năm 1973 ông nhận được quyết định đi học Trường Đại học Văn hóa – Ngoại ngữ, Bộ Quốc phòng. Thủ trưởng đơn vị ngày đó bảo: “…cả tiểu đoàn chỉ có mỗi đồng chí có giấy gọi vào đại học…”. Ông rất vui và tự hào!
Trở thành học viên Trường Đại học Văn hóa – Ngoại ngữ, Bộ Quốc phòng, Nguyễn Văn Đàm được xếp vào đơn vị ôn thi khối B, tức là về học tại Trường Đại học Quân y (nay là Học viện Quân y) để trở thành bác sĩ. Nhận quyết định này cùng hơi bất ngờ bởi giấy gọi đại học trước khi vào bộ đội là Trường đại học Bách Khoa Hà Nội, nhưng ông lại nghĩ nghề y cũng là một nghề truyền thống của gia đình mình. Bên ngoại nhà ông ba đời các cụ làm thầy thuốc, thầy giáo và ông tự nhủ phải cố gắng nhiều hơn trong học tập, phấn đấu trở thành bác sĩ giỏi tiếp nối truyền thống đại gia đình.
Tháng 9 năm 1974, ông trở thành học viên khóa dài hạn 9 (khóa 9) (1974-1980) Học viện Quân y. Năm đầu tiên ông đạt sinh viên giỏi, năm tiếp theo trở đi ông liên tục giữ chức vụ tiểu đội trưởng, lớp trưởng kiêm chức. Kết thúc khóa học với số điểm cao trong nhóm Bác sĩ nội trú chuyên ngành Ngoại khoa, ông được giữ lại Học viện Quân y công tác. Tháng 5/1981 nhóm bác sĩ ở lại Trường khóa 9 đi thực tế tại chiến tranh biên giới, về E52 Sư đoàn 337 tham gia cấp cứu cho thương binh tại huyện Cao Lộc, tỉnh tỉnh Lạng Sơn, rồi chuyển về Thị xã Lạng Sơn cũ. Sau 6 tháng thực tế ở Lạng Sơn, tháng 12/1981 ông về nhận công tác tại Bộ môn – Khoa Mắt, Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y.
Tại Bộ môn – Khoa Mắt, Bệnh viện Quân y 103, Học viện Quân y, bác sĩ Nguyễn Văn Đàm vừa tham gia khám chữa bệnh, vừa dành thời gian học tập nâng cao. Đến năm 1988, ông trở thành Giảng viên Bộ môn Mắt. Năm 1997 ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ y khoa, chuyên ngành Nhãn khoa với đề tài: “Nghiên cứu lựa chọn dung dịch rửa mắt cấp cứu bỏng do hóa chất”. Đề tài này được ông áp dụng thực tiễn trong điều trị bệnh tại khoa Mắt, Bệnh viện Quân y 103, Bệnh viện Bỏng Quốc gia và nhiều bệnh viện trong toàn quân học tập.
Với những cố gắng không ngừng nghỉ, năm 1997, ông được bổ nhiệm Phó Trưởng khoa Mắt, BVQY 103; năm 1999 ông được bổ nhiệm Phó Chủ nhiệm Bộ môn Mắt và từ năm 2001 đến khi nghỉ hưu ông giữ cương vị Chủ nhiệm Bộ môn Mắt, BVQY 103, Học viện Quân y. Và từ những cống hiến trong giảng dạy, đào tạo, NCKH, viết sách, giáo trình, tài liệu dạy học; tận tụy trong khám và điều trị bệnh về mắt, năm 2007 ông vinh dự được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó Giáo sư (PGS) và Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú (TTƯT).
tại Bộ môn Mắt, Học viện Quân y
Hơn 40 năm liên tục công tác tại Bộ môn – khoa Mắt, Đại tá, TTƯT, PGS.TS. Nguyễn Văn Đàm đã đi đầu trong công tác giảng dạy, đào tạo, hướng dẫn bác sỹ quân y dài hạn, bác sỹ chuyên tu, bác sỹ dài hạn dân sự cho các đơn vị quân dân y và các khóa cao học, BSNT, BSCK I, BSCK II, ThS, TS chuyên ngành Nhãn khoa. Rất nhiều học trò của ông nay trưởng thành, giữ cương vị lãnh đạo, công tác tại các bệnh viện lớn trong và ngoài quân đội, vẫn nhớ về ông - Thầy giáo mẫn cán, đáng kính trọng.
Đặc biệt, ông không nhớ hết mình đã khám và điều trị các bệnh lý về mắt cho bao người khỏi bệnh. Chỉ biết rằng người bệnh khỏe mạnh, nhìn rõ, thấy được ánh sáng là ông thấy vui và đó là phần thưởng để ông tiếp tục cống hiến với nghề. Nhâm nhi chén trà ấm, ông kể cho chúng tôi nghe về 02 đề tài ông thực hiện đầu tiên tại Việt Nam. Đó là năm 1999 đề tài: “Ghép vùng rìa để tái tạo tổn thương giác mạc sau bỏng” đã gây tiếng vang trong ngành. Và đề tài thứ hai là: những năm đầu thế kỷ XXI, có nhiều bệnh nhân bị bệnh về mắt liên quan đến tuyến giáp, bệnh mắt- Basedow đến điều trị tại khoa Mắt, BVQY 103 được ông nghiên cứu và ứng dụng thành công trong điều trị. Và ca mổ hạ áp hốc mắt điều trị lồi mắt có chèn ép thần kinh thị giác của bệnh nhân bệnh nhãn giáp đã được ông thực hiện thành công đầu tiên ở nước ta là năm 2001. Ca phẫu thuật đã thúc đẩy ngành mắt trong việc ứng dụng nghiên cứu điều trị các chứng lồi mắt, co rút cơ nâng mi, lồi mắt kèm theo giảm thị lực, rối loạn vận nhãn và lác của bệnh nhãn giáp – một mặt bệnh tuy ít gặp nhưng gây mặc cảm, gây mất sức lao động cho người bệnh. Sau này, ngoài nghiên cứu những đề tài về bỏng mắt, bệnh nhân nhãn giáp, ông chú trọng nghiên cứu và điều trị các bệnh lý mộng thịt và các biện pháp chống tái phát mộng, các tổn thương về chức năng, thực thể của mi mắt, lệ đạo,…
Đại tá, TTƯT, PGS.TS. Nguyễn Văn Đàm có nhiều đề tài NCKH cấp Bộ, cấp Học viện và nhiều sáng kiến cải tiến kỹ thuật được nghiệm thu và áp dụng, chuyển giao trong toàn quân, tiêu biểu như đề tài: “Đánh giá hiệu quả điều trị của một số dung dịch rửa mắt hiện dùng”, “Thăm dò hiệu quả điều trị của mật gấu đối với viêm kết mạc do Adenovirus”, “Nghiên cứu xây dựng quy trình chẩn đoán và phác đồ điều trị bệnh mắt liên quan đến tuyến giáp”; và 02 đề tài được cấp Bằng sáng kiến cải tiến kỹ thuật là: “Hệ thống rửa mắt cấp cứu”, “Dùng kim đầu tù thay thế pigtail trong phẫu thuật nối lệ quản”,…Ông còn có nhiều bài báo khoa học đăng trên các tạp chí khoa học uy tin trong nước và quốc tế; đã tham gia xuất bản nhiều sách chuyên ngành Nhãn khoa đến nay vẫn được học viên, sinh viên đón đọc, như cuốn sách tham khảo “Nhãn khoa giản yếu”, bộ giáo trình “Nhãn khoa” của ngành Mắt Việt Nam, giáo trình của Bộ môn Mắt - HVQY. Nhiều hội nghị chuyên ngành Nhãn khoa toàn quốc và quốc tế ông tham gia, có nhiều bài báo cáo được đồng nghiệp đánh giá cao.
Ông luôn nêu cao y đức và y thuật trong công tác giảng dạy và khám chữa bệnh. Ông cho rằng y đức và y thuật phải luôn luôn song hành và có mối quan hệ hết sức mật thiết. Ở vai trò Thầy giáo, phải là nền tảng vững chắc về kiến thức, thắp sáng niềm tin và nhiệt huyết cho các thế hệ sinh viên, học viên. Ở vai trò người Thầy thuốc phải là chỗ dựa về chuyên môn và tinh thần vững chắc để người bệnh trao gửi niềm tin, yên tâm điều trị.
Song hành trên vai nhiệm vụ “Thầy giáo, thầy thuốc, nhà khoa học” đến khi nghỉ hưu, ông để lại rất nhiều kỷ niệm đẹp trong ngành Y quân đội. Nhiều phần thưởng cao quý đã được Nhà nước và nhân dân phong tặng cho ông: được phong quân hàm Đại tá, Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú; Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó Giáo sư; nhiều loại Huân chương Chiến công hạng Nhất; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất; Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba; Huân chương Quân kỳ quyết thắng; Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp giáo dục; Kỷ niệm chương Vì thế hệ trẻ; Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng và nhiều Bằng khen của Bộ Quốc Phòng, Bộ Y tế;…
Hiện nay Đại tá, TTƯT, PGS.TS. Nguyễn Văn Đàm trực tiếp khám chữa bệnh về Mắt tại Bệnh viện đa khoa 16A Hà Đông. Bên cạnh đó, ông thường xuyên tư vấn, phản biện, thành viên hội đồng nghiệm thu cho nhiều đề tài nghiên cứu khoa học các cấp; là thành viên Hội đồng chấm thi tốt nghiệp các khóa Đại học Y dài hạn, các khóa cao học, BSNT, chuyên khoa cấp 1-2, nghiên cứu sinh các trường Đại học Y Hà Nội, Đại học Y Dược Thái Bình, Học viện Quân y, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh,…
Như đôi cánh chim bay không biết mỏi, ông vẫn cống hiến thầm lặng với nghề cao quý
Hơn 70 tuổi đời, trong đó hơn 40 năm làm việc, với Đại tá, TTƯT, PGS.TS. Nguyễn Văn Đàm thời gian biểu gần như dành trọn cho công việc chuyên môn, đọc sách viết bài nghiên cứu, đặc biệt là khám chữa bệnh về mắt. Người thầy thuốc mẫu mực, tận tâm và đáng kính ấy còn rất nhiều tâm huyết muốn gửi gắm đến các thế hệ đồng nghiệp, các học trò với một mong muốn đóng góp cho sự phát triển mạnh mẽ chuyên ngành Nhãn khoa nước nhà trên chặng đường hội nhập quốc tế.
Hôm nay, người bệnh mắc các bệnh lý về mắt yên tâm đến Bệnh viện đa khoa 16A Hà Đông khám và điều trị bệnh. Bệnh viện đã đầu tư nhiều máy hiện đại cho khoa Mắt như: Máy sinh hiển vi khám mắt (nhập khẩu tại Nhật Bản); Máy đo Nhãn áp TOPCON-CT-800A; Máy đo Khúc xạ-TOPCON-KR-1; Máy đo thị lực TOPCON;…ở đó có TTƯT, PGS.TS. Nguyễn Văn Đàm luôn tận tình khám và tầm soát các bệnh về mắt, giúp phát hiện sớm và điều trị các bệnh lý nhãn khoa không thể phát hiện bằng mắt thường; Đo thị lực, đánh giá thị giác, đánh giá sắc giác, đánh giá thị lực cho mọi lứa tuổi; Điều trị các tật khúc xạ ở mắt: Cận thị, viễn thị, loạn thị và lão thị, đo khúc xạ, đặt các loại kính áp tròng điều trị tật khúc xạ; Điều trị các bệnh lý bề mặt giác mạc: Bệnh lý khô mắt, viêm kết mạc cấp tính hoặc mãn tính; Điều trị các bệnh nhãn khoa ít gặp: Đục thể thủy tinh các thế loại, glocom, lồi mắt, co rút cơ nâng mi trên, chèn ép thị thần kinh, lác do Bassedow, co thắt mi,...
Ông luôn nêu cao y đức với tinh thần “Lương y phải như như từ mẫu” để làm việc, chăm sóc bệnh nhân. Xuất phát từ cách nhìn nhận và những quan điểm đúng đắn ấy nên ông luôn nhận được những tình cảm đặc biệt từ phía người bệnh, học trò, được người bệnh tin tưởng gửi gắm tâm tư, tình cảm, sức khỏe của mình và nhiều thế hệ học trò quý trọng.
Bằng những kinh nghiệm, Đại tá, TTƯT, PGS.TS. Nguyễn Văn Đàm khám, phẫu thuật và điều trị, giúp đỡ nhiều bệnh nhân vượt qua được phút đau đớn, có được ánh mắt đẹp, thấy ánh sáng trong sự “vỡ òa” niềm vui hạnh phúc của họ. Bởi vậy, ông vẫn thường quan niệm, y đức phải được thể hiện ở chuyên môn giỏi cùng thái độ và tinh thần trách nhiệm với công việc, hết lòng thương yêu, giúp đỡ người bệnh. Ở cương vị công tác nào, ông luôn tâm niệm phải không ngừng ứng dụng phương pháp điều trị mới nhằm đạt kết quả điều trị tốt nhất, giảm chi phí cho người bệnh, tạo diều kiện thuận lợi cho công tác khám, chữa bệnh cho bệnh nhân và bệnh viện. Có nhiều lá thư, tin nhắn, cuộc gọi điện cảm ơn gửi tới ông, ông lấy đó làm động lực để tiếp tục cố gắng hơn trong công việc thường ngày.
Sau những giờ làm việc, ông trở về với gia đình thân yêu. Ông là người chồng, người cha, người ông mẫu mực, liêm khiết để con cháu học tập và noi gương. Ông luôn nhớ về quê hương, tự hào về mái ấm gia đình mình.
Tỏa áng phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ cùng hai chữ Thầy cao quý “Thầy giáo, Thầy thuốc” - Đại tá, TTƯT, PGS.TS.BS Nguyễn Văn Đàm luôn để lại hình ảnh đẹp, đức độ trong lòng đồng nghiệp, học trò và người bệnh bốn phương.
