Chiều tháng 9 tiết trời Thu thật đẹp, chúng tôi kết nối gặp Đại tá, TTND, GVCC, GS.TS.BSCC. Nguyễn Văn Chương. Tuy ông nghỉ hưu, nhưng còn sức khỏe ông vẫn tận hiến cùng nghề là chuyên gia và trực tiếp khám chữa bệnh ở một số bệnh viện đa khoa hạng I và bệnh viện tư nhân trong và ngoại thành phố Hà Nội cũng như các tỉnh. Ông còn đảm đương vai trò: Chủ tịch Hội nghiên cứu đau Việt Nam; Chủ tịch Hội chống đau Hà Nội; Ủy viên ban chấp hành Hội Thần kinh học Việt Nam. Ông là một chuyên gia hàng đầu chuyên ngành Thần kinh, là Bác sĩ cao cấp có tâm, một nhà khoa học khiêm nhường, đầy nhiệt huyết, một Giảng viên cao cấp, Bác sĩ cao cấp, Nghiên cứu viên cao cấp, Chuyên viên Thần kinh học Viện Quân Y mẫu mực, hết lòng với các thế hệ học trò trong và ngoài Học viện Quân y.
chuyên ngành nội thần kinh và chống đau ở Việt Nam
Tin yêu chuyên ngành đã chọn
Đại tá, TTND, GVCC, GS.TS.BSCC. Nguyễn Văn Chương luôn nêu cao y đức và y thuật trong công tác giảng dạy và khám chữa bệnh. Ông ở thế hệ 5X, quê ông tại huyện Thường Tín (cũ), Hà Nội. Ông là con thứ 3 trong gia đình có bố là giáo viên cấp 1, mẹ làm nông nghiệp, sau ông còn 5 người em. Bố ông mất sớm nên khiến gánh nặng cơm áo đè lên vai mẹ. Ở nông thôn, mức phân phối lương thực của gia đình căn cứ vào sức lao động, gia đình nào có nhiều lao động thì được chia nhiều thóc gạo. Mặc dù gia đình có tới 8 anh chị em, nhưng tất cả đều đang trong tuổi đi học, chỉ có mẹ làm việc chính trong gia đình. Do đó, dù là con thứ ba nhưng là con trai lớn, ông phải chia sẻ trách nhiệm với mẹ trong công việc hàng ngày.
Năm 1971, theo tiếng gọi của Tổ quốc “Lứa tuổi Điện Biên ra đi cứu nước” cậu học trò Nguyễn Văn Chương nộp đơn xin nhập ngũ khi mới hơn 17 tuổi vừa thi xong học kỳ 1 của lớp 10. Ông được phiên chế vào Sư đoàn 338 đóng quân tại Thanh Hóa. Vì chỉ cao 157cm, nặng 39kg, nên ông được phiên vào tiểu đoàn “thấp bé nhẹ cân” với chế độ luyện tập và nâng cao thể lực riêng.
Vào quân ngũ, Nguyễn Văn Chương cùng đồng đội phải hành quân liên tục, vừa đi vừa rèn luyện thể lực, huấn luyện kỹ chiến thuật như bắn súng, gói quân tư trang, bơi lội, lợi dụng địa hình chiến đấu, phối hợp chiến đấu đội hình các cấp… Sau mỗi đợt huấn luyện, đơn vị tổ chức kiểm tra kỹ năng chiến đấu của các tân binh. Sau 3 tháng huấn luyện, Nguyễn Văn Chương được thưởng phép 3 ngày về thăm nhà vì đạt điểm giỏi trong khoa mục bắn súng. Trở lại đơn vị, ông cùng đồng đội hành quân vào Quảng Bình và bắt đầu vượt Trường Sơn. Năm 1972, ông được đơn vị lựa chọn cử đi đào tạo lớp y tá ở Nông Cống. Sau khóa học, ông phục vụ thương bệnh binh tại bệnh xá sư đoàn ở Ninh Bình. Một thời gian sau ông được điều chuyển về Phú Thọ và từ đây bắt đầu đi học bác sĩ.
Trước khi thi vào Học viện Quân Y, ông được ôn tập kiến thức văn hóa. Dù chưa học hết chương trình phổ thông nhưng nhờ tiếp thu nhanh nên ông được phân công làm cán sự hai môn toán, hóa. Năm 1976, ông thi đỗ vào Học viện Quân y với số điểm là 26 điểm. Tuy nhiên, mới nhập học 3 ngày thì ông được cử đi học ngoại ngữ tại Đại học Ngoại ngữ ở Thanh Xuân để sang CHDC Đức học đại học. Năm 1984, ông Nguyễn Văn Chương tốt nghiệp trường Đại học Ernst-Moritz-Arndt Greifswald, về nước ông được phân công điều trị thương binh tại chiến trường biên giới phía Bắc.
Năm 1985, ông được phân công về Học viện Quân y công tác giảng dạy và khám chữa bệnh tại bệnh viện Quân y 103. Tại đây, ông còn được cử đi tu nghiệp tại nhiều nước trên thế giới, trong đó có cộng hòa Liên bang Đức (1999-2000) về Lâm sàng thần kinh; Ghi điện thần kinh; Siêu âm Doppler mạch máu não và Tại các bệnh viện: Bệnh viện Quân y Hamburg, Bệnh viện Quân y Berlin, Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Hamburg Sank Gorge.
Nhâm nhi chén trà, ông nhớ lại ký ức về những người thầy và tháng ngày đầu công tác tại Học viện Quân y, là PGS.TS Vũ Quang Bích (Nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Thần kinh Bệnh viện 103, Học viện Quân y). Thầy Bích đã đưa ông về, phân công công việc và trực tiếp giáo dục đào tạo để nâng cao chuyên môn. Suốt những năm tháng đó, ông còn được làm việc và học tập bên cạnh các thày khác như: GS. Đặng Đình Huấn, GS. Phan Chúc Lâm, GS. Hồ Hữu Lương, PGS. Nguyễn Xuân Thản, TS. Dương Văn Hạng…ông cảm phục sự uyên thâm về kiến thức và sự cao đạo về đức độ của các thày; luôn nhìn các thầy như đích đến để phấn đấu và nuôi khát khao nâng cao tầm hiểu biết. Bên cạnh công tác chuyên môn, ông còn được khai thác khả năng tiếng Đức, đọc, dịch, viết bài cho các thầy.
Với những đóng góp cho sự nghiệp Y học, ông vinh dự được hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó Giáo sư năm 2004, Giáo sư năm 2010, Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú năm 2005, Danh hiệu Thầy thuốc Nhân dân năm 2020. Và ông còn được công nhận là Bác sĩ cao cấp, Giảng viên cao cấp, Nghiên cứu viên cao cấp; Chuyên viên Thần kinh học của Cục Quân y.
Trong quá trình phấn đấu, năm 1998, Đại tá, TTND, GVCC, BSCC, GS.TS Nguyễn Văn Chương được bổ nhiệm làm Phó Chủ nhiệm Bộ môn Thần kinh học, năm 2001 phụ trách và năm 2004 ông chính thức làm Chủ nhiệm Bộ môn ở tuổi 50 và tiếp tục công tác ở vị trí này trên 10 năm nữa, sau khi đào tạo lớp cán bộ kế cận cho Học viện Quân y ông mới nghỉ hưu.
Thầy giáo, thầy thuốc, nhà khoa học đáng kính trọng
Trong suốt chiều dài những năm công tác tại Học viện Quân y thì có 16-17 năm ông kiêm nhiệm thêm công tác quản lý, duy trì ổn định và sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ đào tạo, điều trị, nghiên cứu khoa học của bộ môn mình. Với cương vị chủ nhiệm bộ môn Thần kinh ông đã duy trì và thúc đẩy phát triển nhiều thủ thuật lâm sàng trong hai khoa, khoa Thần kinh và khoa Đột quỵ, qua đó nâng cao hiệu quả điều trị bệnh nhân. Ông làm chủ biên và tham gia viết cùng đồng nghiệp 24 đầu sách, trong đó bộ sách “Thực hành lâm sàng Thần kinh học” gồm các tập I, II, III, IV, V được viết một cách hệ thống và đồng bộ đã thực sự đáp ứng được nhu cầu thực tiễn học tập và thực hành lâm sàng. Bộ sách được các đồng nghiệp cả nước ưa dùng và được tái bản đều đặn 3-4 năm một lần. Để tháo gỡ khó khăn cho sinh viên khi học khám hệ thần kinh, năm 2010 ông đã hoàn thành CD-room “Hướng dẫn khám lâm sàng hệ thần kinh” đưa lên mạng, tạo điệu kiện cho sinh viên và các đồng nghiệp quan tâm có thể truy cập thuận lợi. Bên cạnh đó, ông là nhà khoa học có nhiều đề tài cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp cơ sở được nghiệm thu, áp dụng trong thực tiễn và chỉ đạo tuyến trong toàn quân. Các đề tài của ông phong phú về nội dung, bao trùm khắp các bệnh thần kinh, ở mọi khu vực trong bệnh viện cũng như trong cộng đồng; ở những vùng đặc thù cũng như trong cả nước. Kết quả nghiên cứu được viết thành trên 130 bài báo đăng tải trên các tạp chí trong nước và quốc tế. Hàng năm ông có các đề tài chuyên môn để hướng dẫn sinh viên nghiên cứu khoa học, đi thi và đạt giải, từ giải VIFOTEC (2004) đến các giải của các trường đại học và các giải cấp học viện, bệnh viện; khuyến khích, bồi dưỡng tay nghề cho các bác sĩ trẻ phát huy năng lực rèn luyện kỹ năng lâm sàng, bản lĩnh chuyên môn tham gia các hội thi “Kỹ thuật sáng tạo tuổi trẻ” cấp cơ sở và ở khu vực thủ đô, đạt nhiều giải thưởng.
tham dự Hội nghị khoa học, tháng 9 năm 2025.
Ông là bác sĩ cao cấp tận tâm, chuyên sâu khám và điều trị các bệnh lý: Đau đầu, vai gáy, đau trong thoát vị đĩa đệm, đau dây thần kinh 5, đau sau zona…; Đột quỵ và các bệnh lý mạch máu não; Co giật, bệnh lý động kinh; Rối loạn giấc ngủ, trí nhớ, sa sút trí tuệ,…; Parkinson, nhược cơ, các rối loạn cảm giác, tê bì tay chân…
Ông cũng là người đi đầu tiếp cận vấn đề chống đau cho bệnh nhân ở Việt Nam, có hơn 50 năm kinh nghiệm, bên cạnh công tác chuyên môn và quản lý tại Học viện Quân y cùng với những trăn trở từ khi còn làm việc tại Bệnh xá của Sư đoàn 338 phục vụ thương binh chiến trường, ông đã xây dựng nền móng cho chuyên ngành đau tại Việt Nam; thành lập Hội Chống đau thành phố Hà Nội năm 2013 và Hội Nghiên cứu đau Việt Nam năm 2023 do ông làm chủ tịch, với sự góp mặt của nhiều nhà khoa học tên tuổi của các chuyên ngành khác nhau. Đây là những tổ chức với sự tham gia tự nguyện của các công dân Việt Nam đang sinh sống, hoạt động hợp pháp trong lĩnh vực chuyên môn, nghiệp vụ, nghiên cứu giảng dạy về chuyên ngành Chống đau trên địa bàn thành phố Hà Nội và cả nước. Hội Chống đau được thành lập với mục đích hỗ trợ, nâng cao trình độ chuyên môn về lĩnh vực chống đau để góp phần vào sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của nhân dân Việt Nam.
Ông liên tục tổ chức các hội nghị khoa học cập nhật kiến thức, các lớp đào tạo kỹ năng chống đau cho các bác sĩ hội viên toàn quốc. Đồng thời tư vấn giúp đỡ thành lập rất nhiều đơn vị chống đau, tại các bệnh viện đa khoa tỉnh, thành và bệnh viện ngành trên cả nước, đào tạo chuyển giao kỹ năng chống đau ngay tại cơ sở.
Song hành trên vai nhiệm vụ “Thầy giáo, thầy thuốc, nhà khoa học” đến khi nghỉ hưu, ông để lại rất nhiều kỷ niệm đẹp trong ngành Y quân đội. Nhiều phần thưởng cao quý đã được Nhà nước và nhân dân phong tặng cho ông: được phong quân hàm Đại tá, được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó Giáo sư, Giáo sư; Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú, Thầy thuốc Nhân dân cao quý! Cùng với đó là các loại Huân chương Chiến công hạng Nhất; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất; Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Nhì, Ba; Huân chương Quân kỳ quyết thắng; Huy chương Vì sự nghiệp Khoa học và Công nghệ; Huy hiệu tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh; Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp giáo dục; Kỷ niệm chương Vì thế hệ trẻ; Huy hiệu 45 năm tuổi Đảng và nhiều Bằng khen của Bộ Quốc Phòng, Bộ Y tế; Bằng khen của Sở Y tế, UBND các tỉnh thành trong nước.
Viết tiếp những dấu ấn với nghề cao quý…
Về hưu ở tuổi 66 cho đến nay, Đại tá, TTND, GVCC, GS.TS.BSCC. Nguyễn Văn Chương đã 71 tuổi, nhưng ông vẫn đang cống hiến sức mình bằng cách tiếp tục công tác tại các trung tâm, cơ sở y tế uy tín, có trình độ chuyên môn cao như Trung tâm Kỹ thuật cao và Tiêu hóa Hà Nội - BVĐK Xanh Pôn; BVĐK 16A Hà Đông; BVĐK tỉnh Phú Thọ; Phòng khám Đa khoa Thiên Đức Thanh Hóa…và Phòng khám Giáo sư Chương của ông sáng lập. Bên cạnh đó, ông thường xuyên tư vấn, phản biện, thành viên Hội đồng nghiệm thu cho nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, hướng dẫn, chấm luận án Tiến sĩ cho các nghiên cứu sinh của nhiều trường Đại học y khoa trong nước. Ông lấy đó làm niềm vui trong cuộc sống thường ngày.
Rất nhiều báo chí, truyền thông, truyền hình viết về ông, ai cũng muốn được ông chia sẻ nhiều hơn những câu chuyện về ông và về ngành Y cao quý. Và có lẽ dấu ấn sâu sắc với nghề khi nhắc đến Đại tá, TTND, GS.TS Nguyễn Văn Chương là kể đến vai trò bác sĩ chữa bệnh thần kinh và chống đau hàng đầu Việt Nam.
“Còn sức khỏe ông còn tận hiến với nghề”, bởi vậy ông vẫn tham gia khám chữa bệnh tại nhiều bệnh viện, Trung tâm y tế trong và ngoài Thành phố. Ông có thời gian biểu gần như dành trọn cho công việc chuyên môn, cho người bệnh và đọc sách nghiên cứu. Nhà giáo mẫu mực, bác sĩ tận tâm và đáng kính ấy còn có nhiều tâm huyết muốn gửi gắm đến các thế hệ đồng nghiệp, các học trò với một mong muốn đóng góp cho sự phát triển của chuyên ngành Thần kinh học và chống đau nước nhà ngang tầm thế giới. Ông luôn thách thức các học trò của mình với câu nói: “Học và làm được như sách chỉ là sự tồn tại; Học mà làm được nhiều hơn sách mới là sự phát triển”.
Ông quan niệm, y đức phải được thể hiện ở thái độ, tinh thần trách nhiệm với công việc, hết lòng thương yêu, chăm sóc người bệnh và trước hết y đức phải là có trình độ chuyên môn cao. Do vậy, dù là quá trình giảng dạy hay điều trị cho người bệnh, ông luôn tâm niệm phải không ngừng nghiên cứu, ứng dụng những kỹ thuật và phương pháp điều trị mới, tiên tiến nhằm đạt kết quả điều trị tốt nhất, giảm chi phí cho người bệnh. Rất nhiều lá thư, dòng tin nhắn cảm ơn được gửi đến ông, ông lấy đó chính là niềm vui, niềm hạnh phúc của nghề và ông lấy đó làm động lực để tiếp tục cố gắng hơn trong công việc thường ngày.
Đằng sau những thành công của Đại tá, TTND, GS.TS Nguyễn Văn Chương luôn có sự đồng hành chia sẻ của hậu phương, mái ấm gia đình yêu thương. Ở đó có người vợ đảm, hiền thục Nguyễn Thị Thanh Yên và các con học tập chăm chỉ, vững bước trên đường đời lập nghiệp. Thật hạnh phúc biết bao…!
Chuyện đời, chuyện nghề của Đại tá, TTND, GVCC, GS.TS.BSCC. Nguyễn Văn Chương như một cuốn phim đầy cuốn hút. Hơn 50 năm làm việc và cống hiến trong ngành y, dường như với ông tuổi tác không phải là rào cản, còn sức là còn cống hiến, còn mang hết kết tinh cuộc đời làm khoa học để chăm sóc sức khỏe nhân dân.!
