Suy ngẫm từ câu chuyện tự học của thế hệ đi trước
Năm 1665, tất cả trường học đều đóng cửa vì dịch bệnh, trong đó có ngôi trường mà Newton đang theo học. Tưởng như đây là thời gian đen tối nhưng ngược lại đây lại là khoảng thời gian vàng với một người có khả năng tự học phi thường như Newton. Chính trong khoảng thời gian này, Newton đã có nhiều nghiên cứu về Quang học, Cơ học và có những thành tựu nổi tiếng. Năm đó, Newton mới chỉ 20 tuổi và đang là sinh viên tại Trinity College, Cambridge. Năm 1697, Newton trở lại Cambridge với vốn kiến thức phong phú trong tay, chỉ trong vòng 6 tháng, ông đã vượt xa bạn bè đồng trang lứa và chỉ mất hai năm sau để trở thành giáo sư. Tất cả các thành tựu này ông đạt được là nhờ vào khoảng thời gian tự học.
Chỉ với một chiếc điện thoại giá rẻ, các em có thể tự học mọi lúc mọi nơi.
Nói về việc học, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “lấy tự học làm cốt”. Khi tham dự Đại hội VII Quốc tế Cộng sản được tổ chức tại Thủ đô Mát-xcơ-va (Nga) vào tháng 8-1935, Bác ghi trong lý lịch: “Họ và tên: Lin. Trình độ học vấn: Tự học”. Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”(1947), Người viết: “Lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ đạo giúp vào”. Như vậy, Người đặc biệt coi trọng vai trò của việc tự học, lấy tự học làm cốt yếu, cốt lõi để có động lực và quyết tâm học tập. Để minh chứng cho lời dạy này, trong suốt những năm tháng hoạt động cách mạng, Người vừa lao động, vừa tìm mọi cách và tận dụng mọi lúc, mọi nơi để tự học, nhất là học tiếng nước ngoài. Hằng ngày, Người viết những từ mới vào mảnh giấy, dán vào chỗ hay nhìn thấy nhất, có khi viết lên cánh tay để khi vừa làm vừa nhẩm học, đến khi chữ mờ hết thì cũng đã thuộc. Khi đi đường, Người cũng nhẩm bài học. Ban đêm, khi chưa ngủ, Người lấy tay viết mò những chữ khó xuống chăn cho kỳ nhớ mới thôi. Với tinh thần tự học chăm chỉ và bền bỉ, Người thông thạo rất nhiều thứ tiếng như Anh, Nga, Pháp, Trung Quốc, Ý, Đức, Thái Lan,...
Hay trong bài phỏng vấn gần đây nhất, trước khi rời khỏi ghế Chủ tịch FPT Software, ông Hoàng Nam Tiến gửi lời khuyên cho thế hệ Z: “Muốn sống sót, bắt buộc các bạn phải tự học kiến thức mới. Những người mù chữ trong thế kỷ 21 sẽ không phải là những người không biết đọc, biết viết, mà là những người không có khả năng học, rồi quên đi chính những thứ mình đã học và tiếp tục học cái mới”.
Tinh thần tự học của nhiều em học sinh tại xứ Thanh trong thời đại 4.0
Trong thời đại 4.0, tự học được xem là kỹ năng then chốt mà các em cần rèn luyện để hình thành và phát triển thêm nhiều kỹ năng khác như: giải quyết vấn đề, quản lý thời gian, nghiên cứu thông tin… Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ, các em học sinh chỉ cần một chiếc máy tính hay điện thoại giá rẻ cũng đều có thể tự học ở mọi lúc, mọi nơi để trau dồi kiến thức thông qua các nền tảng học trực tuyến, trong đó có Khan Academy - nền tảng học miễn phí dành cho học sinh phổ thông.
Cuối năm học 2023 - 2024, các trường học trên toàn địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã bắt đầu ứng dụng Khan Academy trong giảng dạy và học tập. Đội ngũ giáo viên thông qua mô hình Trường học mở KAV đã hướng dẫn và giao bài tập cho các em học sinh. Cô Cù Thị Hương, giáo viên trường Tiểu học Thị Trấn Cẩm Thủy cho biết: “Nền tảng Khan Academy với hệ thống bài tập đa dạng, phong phú giúp cho giáo viên không phải “đau đầu” soạn bài. Các cô sẽ giao bài tập bổ trợ cho học sinh và đánh giá tiến trình học một cách dễ dàng. Quan trọng nhất, hệ thống bài tập trên Khan hướng đến đại trà học sinh, kiến thức không quá khó nên sẽ giảm bớt sự lo lắng cho học sinh. Các em có lực học trung bình cũng tự tin hơn khi làm bài tập, từ đó nâng cao được ý thức tự học, tự giải quyết vấn đề. Đơn cử như lớp cô Hương có nhiều em có lực học trung bình khá, trước đây khi giao bài tập qua giấy các em thường không chủ động làm bài. Tuy nhiên, khi giao bài qua Khan các em được phép làm đi làm lại nhiều lần đến khi chắc kiến thức và đúng kết quả, nên các em có động lực để học tập hơn”.
Cũng là học sinh của trường Tiểu học Thị Trấn Cẩm Thủy, hai chị em Minh Phương và Minh Hằng sẽ dành các buổi chiều để tự học ngay tại nhà. Minh Phương năm nay lên lớp 5 còn Minh Hằng lên lớp 3. Theo mẹ hai em chia sẻ, bố mẹ thường đi làm nên ban ngày 2 chị em sẽ ở nhà trông nhau và tự học trực tuyến qua nền tảng Khan Academy. Minh Phương vui vẻ nói: “Con thích học trên Khan vì được làm bài lại nhiều lần. Con đã hoàn thành toàn bộ chương trình ôn tập Toán hè lớp 4 mà cô giao, và thu thập được 17 huy hiệu”. Mẹ của Minh Phương và Minh Hằng cho biết: “Từ khi các cô hướng dẫn học trên Khan mẹ cũng yên tâm hơn vì cô theo dõi tiến trình học và thông báo qua nhóm của phụ huynh. Hai bạn chủ động học tập, yêu thích môn Toán hơn. Đặc biệt, khi tự học cùng nhau thì Minh Hằng cũng được chị hỗ trợ hướng dẫn giải một số bài tập cơ bản nên các con rất phấn khởi”.
Hai chị em Minh Phương, Minh Hằng đang tự học trên nền tảng Khan Academy.
Chia sẻ với phóng viên, Lê Phương Thảo học sinh trường THCS Lê Hữu Lập, huyện Hậu Lộc cho biết em chuẩn bị bước sang năm học lớp 9. Đây là năm học cuối cấp để chuẩn bị thi lên cấp Trung học phổ thông, do vậy hè này em tranh thủ thời gian để ôn tập lại kiến thức môn Toán lớp 8. “Em tự học lại các bài học lớp 8 để củng cố kiến thức, những bài chưa hiểu rõ trong năm học em xem lại bài giảng và làm bài tập để chuẩn bị cho năm học mới”. Khi thấy con chủ động dành thời gian học lại các bài giảng lớp 8, mẹ của Thảo hết sức bất ngờ. Từ trước đến nay chị vẫn thường khuyên con cần nắm chắc kiến thức thật tốt thì khi học kiến thức mới sẽ không bị ngợp. Tuy nhiên, chỉ khi con bắt đầu học trên Khan mới thấy được tinh thần không bỏ cuộc. Thảo sẽ cố gắng làm đi làm lại, ôn đi ôn lại từng đơn vị bài học, chương học… rồi mới chuyển sang học bài tiếp theo. Hỏi ra mới biết, bạn rất hăng say trong việc lấp đầy từng “viên gạch tinh thông” (tính năng ưu việt trên nền tảng Khan) để đạt được điểm tinh thông và chinh phục các huy hiệu.
Có cơ hội trò chuyện thêm với em Cao Khánh Linh, đang học tại Tiểu học Thị Trấn Cẩm Thủy hào hứng nói: “Con thường học cùng mẹ môn Toán trên Khan. Bài nào chưa làm được thì mẹ ngồi cùng xem video bài giảng, sau đó giảng giải lại để con hiểu được cặn kẽ vấn đề”. Hiện mỗi ngày Linh đều dành 30 phút tự học và làm bài tập Toán lớp 2 để chuẩn bị lên lớp 3 trong năm học mới này.
Có thể nói, mỗi học sinh sẽ có các phương pháp tự học khác nhau. Có em may mắn nhận được sự đồng hành của ba mẹ, có em nhận được sự khuyến khích của thầy cô, có em sẽ rất nỗ lực tự học một mình để nâng thêm một mức tinh thông trên nền tảng… Cho dù bằng cách nào đi chăng nữa thì với tinh thần tự học tập, chắc chắn các em sẽ tiến bộ hơn mỗi ngày và đạt kết quả học tập cao trong năm học mới.
Trần Mai Huệ
