Nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự trong điều kiện mới là yêu cầu khách quan của sự nghiệp cách mạng nói chung, sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc nói riêng. Quán triệt và bám sát đường lối chính trị của Đảng, nắm vững nội dung cơ bản, cốt lõi và yêu cầu thực tiễn nhiệm vụ quốc phòng, quân sự trong điều kiện mới, phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác nghiên cứu, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự là những giải pháp rất quan trọng, nhằm từng bước hoàn thiện hệ thống lý luận quốc phòng, quân sự.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Bí thư Quân ủy Trung ương Nguyễn Phú Trọng và các đại biểu thăm gian trưng bày các ấn phẩm quốc phòng tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 _Ảnh: TTXVN
Lý luận về quốc phòng, quân sự là bộ phận rất quan trọng trong đường lối cách mạng, được Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng lý luận và việc học tập lý luận của cán bộ, đảng viên, chiến sĩ và nhân dân. Người rất tâm đắc với câu nói nổi tiếng của V.I. Lê-nin: “Không có lý luận cách mạng thì không có phong trào cách mạng”. Vì vậy, người luôn đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên phải nghiên cứu, học tập lý luận; không được coi thường lý luận, phải biết vận dụng lý luận vào thực tiễn. Người cho rằng: “Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế” và “không hiểu lý luận thì như người mù đi đêm”(1). Quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm túc quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò tiên phong của lý luận cách mạng, Đảng ta, trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng luôn quan tâm, chăm lo công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự nhằm cung cấp cơ sở khoa học để hoạch định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo thế và lực mới để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
Nhìn lại 35 năm đổi mới, gần 30 năm thực hiện Nghị quyết số 01-NQ/TW, ngày 23-8-1992, của Bộ Chính trị khóa VII, “Về công tác lý luận trong giai đoạn hiện nay”, hơn 5 năm thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW, ngày 9-10-2014, của Bộ Chính trị khóa XI, “Về công tác lý luận và định hướng nghiên cứu đến năm 2030”; cùng với nghiên cứu, phát triển lý luận trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, lý luận về quốc phòng, quân sự thường xuyên được nghiên cứu, bổ sung và phát triển trên nền tảng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa tư tưởng quốc phòng, quân sự của dân tộc Việt Nam trong lịch sử. Đến nay, chúng ta đã hình thành được hệ thống lý luận cơ bản về quốc phòng, quân sự, làm cơ sở định hướng cho việc tổ chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, nhất là lý luận về vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với Quân đội và nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó, hệ thống lý luận về mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, phương châm, phương thức, lực lượng, sức mạnh bảo vệ Tổ quốc; về đối tác, đối tượng; về xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; về lực lượng vũ trang nhân dân ba thứ quân và xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số quân chủng, binh chủng, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại; kết hợp kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh, đối ngoại; về khu vực phòng thủ và phòng thủ dân sự; những vấn đề về an ninh phi truyền thống và các tác động, ảnh hưởng của nó đối với nhiệm vụ quốc phòng, quân sự. Gần đây, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã kịp thời tham mưu với Đảng, Nhà nước ban hành và triển khai thực hiện đồng bộ Chiến lược quốc phòng, Chiến lược quân sự, Chiến lược bảo vệ biên giới quốc gia, Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng; nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật về quốc phòng, quân sự,...
Xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại _Ảnh: Tư liệu
Tuy nhiên, so với yêu cầu, nhiệm vụ, công tác nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận còn có những hạn chế nhất định. Nhận thức của một số cán bộ, đảng viên, trí thức về công tác nghiên cứu, phát triển lý luận chưa thật đầy đủ, sâu sắc. Công tác nghiên cứu lý luận về một số vấn đề mới chưa theo kịp diễn biến của tình hình. Việc quán triệt các quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, quân sự trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân còn có mặt hạn chế. Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị chỉ rõ: “Nhìn chung, lý luận còn lạc hậu, tính dự báo thấp, kết quả nghiên cứu lý luận chưa đáp ứng tốt yêu cầu của thực tiễn. Nghiên cứu về tình hình thế giới, khu vực và vấn đề thời đại chưa sâu sắc, toàn diện. Nghiên cứu những trào lưu tư tưởng, học thuyết mới, lý thuyết mới chưa được nhiều. Hợp tác quốc tế về lý luận còn hạn chế, hiệu quả thấp”(2). Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng nhận định: “Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chưa đáp ứng yêu cầu; một số vấn đề khó, phức tạp chưa được làm sáng tỏ”(3).
Trong những năm tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Tình hình Biển Đông tiềm ẩn nhiều yếu tố có thể xảy ra xung đột; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng quyết liệt; đi cùng với đó là các loại hình chiến tranh mới có thể xảy ra. Sau 35 năm đổi mới, đất nước ta đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, chưa bao giờ nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay. Song nước ta cũng đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải vượt qua để phát triển nhanh và bền vững. Âm mưu và hoạt động “diễn biến hòa bình”, “bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch có sự điều chỉnh, xuất hiện nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, xảo quyệt hơn. Nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; những thách thức từ an ninh phi truyền thống, sự phát triển của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tiếp tục tác động mạnh mẽ đến lĩnh vực quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc. Tình hình đó đặt ra yêu cầu mới phải đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự nhằm định hướng cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Chú trọng phát triển nghệ thuật tác chiến biển, đảo, tác chiến điện tử... thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Trong ảnh: Giờ thực hành ở Trung tâm mô phỏng tàu hộ vệ tên lửa của Hải quân Nhân dân Việt Nam) _Ảnh: Tư liệu
Trong định hướng nghiên cứu, phát triển lý luận đến năm 2030, Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định: Đi sâu nghiên cứu về bản chất, đặc điểm của chủ nghĩa tư bản hiện đại, làm rõ tính chất, đặc điểm mới của thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới; tình hình thế giới và khu vực, cục diện, quan hệ giữa các nước lớn, các nước láng giềng và tương quan các lực lượng trên thế giới, những biến động về chính trị, kinh tế, an ninh, quốc phòng trong khu vực và thế giới; an ninh hàng hải trong khu vực và trên thế giới; các vấn đề về dân chủ, nhân quyền, dân tộc và tôn giáo. Vì thế, cần tăng cường nghiên cứu dự báo tình hình; mở rộng và đi sâu nghiên cứu những trào lưu tư tưởng, học thuyết, lý thuyết mới trên quan điểm khách quan, biện chứng và tiếp thu những giá trị tiến bộ; đấu tranh chống chủ nghĩa giáo điều, chủ nghĩa xét lại, chủ nghĩa cơ hội và các trào lưu tư tưởng thù địch dưới mọi hình thức. Trong đó, cần làm rõ mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; kết hợp kinh tế, văn hóa với quốc phòng, an ninh và đối ngoại; xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân; độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội và hội nhập quốc tế; các thách thức từ an ninh truyền thống và phi truyền thống. Dự báo những xu thế lớn của khu vực và thế giới, thời cơ, thuận lợi cũng như thách thức tác động tới sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói chung, nhiệm vụ quốc phòng, quân sự nói riêng; vấn đề vai trò lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với quốc phòng, quân sự. Để thực hiện được những định hướng đó, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới, công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận về quốc phòng, quân sự cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:
Một là, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận về quốc phòng, quân sự trong điều kiện mới.
Đây là vấn đề rất cơ bản, là nội dung chủ yếu của công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận, bảo đảm cho đường lối quốc phòng, quân sự đi đúng định hướng của Đảng. Đường lối quân sự là một bộ phận quan trọng trong đường lối chính trị và phụ thuộc vào đường lối chính trị của Đảng, là cơ sở lý luận để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của Đảng trong từng thời kỳ cách mạng. Do đó, bám sát đường lối chính trị của Đảng, của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng để hoạch định chủ trương, đường lối, bổ sung, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự trong điều kiện mới là vấn đề có tính nguyên tắc trong nhận thức và hành động của mọi tổ chức, cá nhân khi thực hiện nhiệm vụ này.
Bám sát nhiệm vụ trọng tâm của cách mạng nước ta là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thực hiện thắng lợi mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; đồng thời, nắm vững Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị, các nghị quyết, chiến lược của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, quân sự và kết quả thực hiện nhiệm vụ để tổng kết, đánh giá, phát hiện những vấn đề vướng mắc, bất cập, rút ra bài học kinh nghiệm, khái quát lý luận mới. Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIII của Đảng xác định phương châm: “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Sáng tạo - Phát triển”(4); chủ đề Đại hội đưa ra nội dung mới như phát huy ý chí, khát vọng, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Vì vậy, phải quán triệt những vấn đề mới đó trong nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc; kiên quyết khắc phục sự lạc hậu về lý luận.
Hai là, nắm chắc nội dung cơ bản, cốt lõi và yêu cầu thường xuyên, trọng yếu của nhiệm vụ quốc phòng, quân sự trong điều kiện mới để nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận.
Đây là giải pháp rất quan trọng, bảo đảm cho công tác nghiên cứu, phát triển lý luận đi đúng trọng tâm, trọng điểm, đúng mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới. Đồng thời, bám sát sự phát triển của tình hình, nhiệm vụ cách mạng, nhất là sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của đất nước, những biến đổi của thời đại để nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự. Vì vậy, cần dựa chắc vào nguyên tắc bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là toàn diện, đồng bộ, bao gồm cả bảo vệ các yếu tố địa lý, chính trị, xã hội và không gian mạng, trong đó, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc là tối thượng.
Đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, bổ sung, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự nhằm định hướng cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới _Ảnh: Tư liệu
Trên cơ sở các quan điểm của Đảng về quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc đã xác định, cần quan tâm đầu tư nghiên cứu làm rõ: Quan điểm về quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới; phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên. Chú trọng nghiên cứu, làm rõ một số quan điểm mới về bảo vệ Tổ quốc “từ sớm, từ xa”; “kiên quyết, kiên trì” đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc; kết hợp chặt chẽ giữa kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại với quốc phòng, an ninh và giữa quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại; tăng cường sự quản lý của Nhà nước về quốc phòng; nâng cao chất lượng dự báo chiến lược; quan điểm biện chứng về đối tác, đối tượng. Cùng với đó là quan điểm về xây dựng chiến lược phòng thủ quốc gia lấy sức mạnh quốc phòng làm then chốt, sức mạnh quân sự là đặc trưng, trực tiếp là sức mạnh chiến đấu của Quân đội; xây dựng môi trường hòa bình để xây dựng và phát triển đất nước. Đó là những vấn đề có nhiều nội dung mới mà công tác lý luận phải tập trung nghiên cứu, cụ thể hóa, làm rõ trong điều kiện, hoàn cảnh mới, nhất là trong điều kiện, hoàn cảnh tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kinh tế số, chính phủ điện tử, môi trường mạng, môi trường vũ trụ,...
Về phương châm thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc, cần nghiên cứu, làm rõ hơn các nội dung: Kiên quyết, kiên trì nguyên tắc chiến lược, kết hợp với vận dụng linh hoạt sách lược “dĩ bất biến ứng vạn biến” để bảo vệ Tổ quốc; tăng cường công tác quản lý nội bộ, lấy việc giáo dục, thuyết phục, phòng ngừa là chính, đi đôi với giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật; quản lý chặt chẽ các đối tượng chống phá trong nước, kịp thời ngăn chặn, xử lý những kẻ chủ mưu, cầm đầu; giáo dục, cảm hóa những người lầm đường; vận dụng sáng tạo và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về “người trước, súng sau”, lấy xây dựng con người làm trung tâm, trọng tâm của công tác quốc phòng; xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời chú trọng phát triển vũ khí, trang bị, khí tài quân sự hiện đại,...
Về phương thức tạo sức mạnh tổng hợp bảo vệ Tổ quốc, cần nghiên cứu, làm sâu sắc hơn các vấn đề: Gắn bảo vệ với xây dựng, coi xây dựng là phương thức hữu hiệu, là cách bảo vệ tốt nhất, hiệu quả nhất; giữ “trong ấm, ngoài êm”, “bám trụ, bám dân”, chiến đấu bảo vệ dân; kết hợp đấu tranh phi vũ trang với đấu tranh vũ trang, đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa; không để nước ngoài lợi dụng thỏa hiệp với nhau làm phương hại đến độc lập, chủ quyền, lợi ích quốc gia, dân tộc; “làng giữ làng, xã giữ xã, huyện giữ huyện, tỉnh giữ tỉnh”. Để ngăn ngừa chiến tranh, cần phải chuẩn bị tốt nhất cho chiến tranh; khi có chiến tranh thì chủ động mở rộng không gian, thu hẹp chiến trường, rút ngắn thời gian, sẵn sàng đánh lâu dài, bảo đảm chắc thắng.
Trên cơ sở những nội dung đã rõ, cần nghiên cứu, đề xuất các phương án phù hợp trong điều kiện mới: Chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao, loại hình chiến tranh mới, đặc biệt là cần làm rõ nội dung, giải pháp giữ “trong ấm, ngoài êm”; đấu tranh bằng các biện pháp phi vũ trang; chiến lược xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực quốc phòng, quân sự; chủ trương, biện pháp chuyển hóa đối tượng thành đối tác.
Về lý luận xây dựng nền quốc phòng toàn dân, Quân đội nhân dân, chiến tranh nhân dân trong điều kiện mới, bên cạnh những vấn đề cơ bản về tiềm lực, lực lượng, thế trận, cần tập trung làm rõ lý luận về khu vực phòng thủ quân khu, xây dựng quân đội hiện đại, tinh, gọn, mạnh. Nghiên cứu, làm rõ mối quan hệ giữa xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, “thế trận lòng dân”, đặc biệt là thế trận bảo vệ Tổ quốc trên các vùng biển, đảo, địa bàn chiến lược trọng điểm; xử lý các vấn đề an ninh phi truyền thống và phòng thủ dân sự; cơ chế phối hợp giữa các thành phần trong lực lượng vũ trang; công tác giáo dục quốc phòng và an ninh, xây dựng nhà trường thông minh, tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để đề xuất phương án, chiến lược phát triển công nghiệp quốc phòng độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, hiện đại, lưỡng dụng, trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia; tiếp tục bổ sung, làm rõ việc kết hợp phát triển kinh tế biển với bảo vệ chủ quyền biển, đảo; phát triển kinh tế số gắn với bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, phát triển kinh tế xanh gắn với bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế đối ngoại gắn với bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa,...
Về nghệ thuật quân sự, ngoài việc cụ thể hóa, làm rõ các nội dung hiện có, cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận về chiến tranh nhân dân trong điều kiện mới, tác chiến chiến lược, dự báo các hình thái chiến tranh mới và đối sách của ta. Cần phát triển đồng bộ, toàn diện lý luận về chiến lược, chiến dịch và chiến thuật; về các môi trường tác chiến cả trên bộ, trên không, trên biển, trên không gian mạng và vũ trụ. Chú trọng phát triển nghệ thuật tác chiến biển, đảo, tác chiến điện tử,... Sớm nghiên cứu, dự báo tình hình về tác chiến vũ trụ thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, mạng 5G, 6G,...
Về đấu tranh quốc phòng, cần nghiên cứu, làm rõ nội dung, phương thức, cơ chế tổ chức thực hiện của các lực lượng trong xử lý từng tình huống quốc phòng, tranh chấp lợi ích, các mâu thuẫn, bất đồng, nhất là về chủ quyền lãnh thổ, biên giới, biển, đảo; các hoạt động phòng, chống âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, “bạo loạn lật đổ” và đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa” Quân đội.
Về đối ngoại quốc phòng, trên cơ sở quán triệt đường lối đối ngoại của Đảng, cần tiếp tục làm rõ lý luận chung về đấu tranh trên mặt trận ngoại giao, coi trọng đối ngoại quốc phòng (tiềm lực đối ngoại) bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; nội dung và giải pháp quốc gia xây dựng lòng tin chiến lược, xây dựng cán bộ quân đội thành những công dân toàn cầu, lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc trong điều kiện mới,...
Về văn hóa quân sự, cần nghiên cứu, làm rõ: Phát triển giá trị văn hóa quân sự trong điều kiện mới; những giá trị, chuẩn mực “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư trên nền tảng văn hóa đánh giặc, giữ nước của dân tộc. Tiếp tục cụ thể hóa, đưa giá trị tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành yếu tố chủ đạo trong đời sống tinh thần của cán bộ, chiến sĩ quân đội và các lực lượng vũ trang; phát huy giá trị, sức mạnh của lòng yêu nước, tinh thần tự lực, tự cường vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Về vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với lĩnh vực quốc phòng, quân sự, cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận về vai trò Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với Quân đội; sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong điều kiện mới; công tác hoạch định, ban hành và triển khai thực hiện, kiểm tra, đánh giá, tổng kết thực tiễn, bổ sung, hoàn thiện đường lối quốc phòng, quân sự, hệ thống các chiến lược, các chính sách về quốc phòng, quân sự trong điều kiện mới. Cần nghiên cứu, làm rõ cơ chế, nguyên tắc, thẩm quyền, phạm vi trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và hệ thống cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp trong xây dựng và thực hiện đường lối, học thuyết, chiến lược và các chính sách, pháp luật về quốc phòng, quân sự, bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới.
Ba là, phát huy vai trò của các tổ chức, các lực lượng trong tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự.
Để nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận về quốc phòng, quân sự, phải đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và phát huy vai trò của hệ thống tổ chức, lực lượng trong cả nước, trực tiếp là các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, các cơ quan chiến lược, các trung tâm nghiên cứu, các cơ sở đào tạo trong và ngoài Quân đội. Đây là những cơ quan, lực lượng có chức năng, nhiệm vụ tổ chức tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận về từng lĩnh vực quốc phòng, quân sự dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương... Trong Quân đội là: Viện Chiến lược Quốc phòng, Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam, Học viện Quốc phòng; các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, một số học viện, nhà trường. Các tổ chức, lực lượng này trực tiếp quyết định chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự. Do đó, cần phát huy tốt vai trò của các tổ chức, lực lượng này, cũng như tính năng động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ khoa học, lý luận, các chuyên gia đầu ngành; nâng cao trình độ nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, năng lực phân tích, dự báo, tham mưu, đề xuất, khái quát lý luận mới,...
Tiếp tục quán triệt, thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị; tập trung đổi mới căn bản công tác đào tạo cán bộ lý luận, từ quy hoạch đến chương trình, nội dung, phương pháp tuyển chọn, tiêu chuẩn đánh giá chất lượng và sử dụng cán bộ khoa học. Hình thành đội ngũ chuyên gia đầu ngành và đội ngũ cán bộ kế tiếp có đủ số lượng, chất lượng tốt, cơ cấu phù hợp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Có cơ chế, chính sách khuyến khích, đãi ngộ thỏa đáng, bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần cho các nhà khoa học nhằm thu hút nhân tài tham gia, cống hiến cho lĩnh vực này.
Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trực tiếp là Quân ủy Trung ương xác định quan điểm, mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự trong thời kỳ mới; lãnh đạo chặt chẽ quy trình, các khâu, các bước nghiên cứu, bổ sung, phát triển lý luận; định hướng việc xây dựng các tổ chức, cơ quan nghiên cứu, phát triển đội ngũ cán bộ lý luận chất lượng cao; xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích tài năng và đổi mới sáng tạo; lựa chọn, giao nhiệm vụ thực hiện các chương trình, đề tài nghiên cứu, nhất là ở cấp chiến lược và những vấn đề mới nhạy cảm, phức tạp; huy động các nguồn lực cần thiết và mở rộng dân chủ, tạo điều kiện cần thiết cho hoạt động nghiên cứu, phát triển lý luận. Tổ chức, thu hút cán bộ khoa học và các cơ quan khoa học tham gia tích cực vào quá trình hoạch định đường lối, chiến lược của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng về lĩnh vực quốc phòng, quân sự phù hợp trong điều kiện mới.
Các cơ quan lãnh đạo của Đảng, cấp ủy, tổ chức đảng, các cơ quan nghiên cứu lý luận phải quan tâm lãnh đạo toàn diện công tác lý luận, tổng kết thực tiễn. Có nghị quyết lãnh đạo sát đúng, phân công tổ chức thực hiện khoa học, phát huy vai trò của bí thư cấp ủy, người chỉ huy, tạo bầu không khí dân chủ, môi trường làm việc thuận lợi, tạo điều kiện cho đội ngũ cán bộ phát huy năng lực, trí tuệ, sức sáng tạo trong thực hiện đề tài, đề án, công trình nghiên cứu, tích cực bám nắm thực tiễn, nâng cao khả năng phát hiện, mạnh dạn tham mưu, đề xuất những vấn đề mới để bổ sung, phát triển lý luận quốc phòng, quân sự, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra./.
Đại tướng LƯƠNG CƯỜNG
Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
