Đến nay hoàn toàn có thể khẳng định rằng, Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch ASEAN 2020. Trong thành công chung đó, có những đóng góp không nhỏ của ngành văn hóa. Đặc biệt là trong các hoạt động nhằm giới thiệu, quảng bá hình ảnh đất nước Việt Nam với nền văn hóa phong phú, con người thân thiện, mến khách, thông minh…
Ngay sau khi Việt Nam được trao đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Năm ASEAN 2020, Chính phủ đã giao cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì Tiểu ban Tuyên truyền - Văn hóa ASEAN 2020, nhằm xây dựng và tổ chức các chương trình nghệ thuật, các sự kiện văn hóa trong suốt năm ASEAN. Vì vậy, ngay từ năm 2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có kế hoạch cho riêng năm 2020 với những hoạt động chào mừng Năm ASEAN do Việt Nam làm Chủ tịch. Trong đó, về văn hóa nghệ thuật, có 6 chương trình nghệ thuật phục vụ các hội nghị cấp cao ASEAN. Liên quan đến các chương trình nghệ thuật với ASEAN, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Liên hoan nghệ thuật ASEAN; Tuần phim ASEAN; Triển lãm văn hóa nghệ thuật ASEAN; Triển lãm không gian văn hóa du lịch Việt Nam-ASEAN; Triển lãm ảnh ASEAN-Việt Nam. Đối với các hoạt động về du lịch, ngành Văn hóa thực hiện đề án quảng bá xúc tiến, giới thiệu hình ảnh đất nước con người Việt Nam, cũng như hình ảnh đất nước con người của các nước ASEAN. Về lĩnh vực thể thao, tập trung vào Giải chạy marathon ASEAN tại Việt Nam và một số hoạt động thể thao khác. Cùng với đó, Bộ Thông tin và Truyền thôngcũng có triển khai Đề án tuyên truyền quảng bá hình ảnh đất nước con người Việt Nam. Các cơ quan báo chí như Đài Truyền hình Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam đều có chương trình liên quan đến các nội dung này.
Tiết mục biểu diễn với trang phục truyền thống các nước ASEAN tại lễ khai mạc triển lãm Trang phục truyền thống các nước ASEAN
Trong số các chương trình nghệ thuật, các sự kiện văn hóa trong năm ASEAN 2020, nhiều chương trình được đầu tư công phu, như Chương trình Nghệ thuật tại Lễ khởi động Năm ASEAN 2020, do các nghệ sỹ Nhà hát Nghệ thuật đương đại Việt Nam trình diễn, với các tiết mục ca, múa, nhạc Việt Nam và ASEAN. Qua đó đã giới thiệu được vẻ đẹp và các giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam và ASEAN với điểm nhấn là tiết mục ASEAN ca trong nghi lễ chào cờ khai mạc Hội nghị; Tuần phim ASEAN được tổ chức ở cả 3 thành phố lớn Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh để các quốc gia trong khối giới thiệu các bộ phim điện ảnh đặc sắc, giúp các nền văn hóa khác nhau trong khu vực hòa hợp, học hỏi kinh nghiệm làm phim; “Triển lãm Trang phục truyền thống các nước ASEAN” do Bộ VHTT&DL phối hợp với Đại sứ quán các nước ASEAN tổ chức, diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, số 1 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Triển lãm trưng bày một phần trong kho tàng văn hóa trang phục truyền thống của 10 quốc gia thành viên ASEAN, gồm Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Bên cạnh đó là những hình ảnh về phong cảnh, văn hóa, đất nước, con người, góp phần mang lại cho người xem hiểu biết thêm về các nước ASEAN. Đến với triển lãm, người xem được chiêm ngưỡng những bộ trang phục truyền thống độc đáo của các nước trong khu vực. “Cuộc thi và Triển lãm Tranh Đồ họa các nước ASEAN lần thứ 3 tại Việt Nam 2020” được tổ chức - Đây là sáng kiến của Việt Nam trong việc giới thiệu, làm lan tỏa nền hội họa các nước trong khu vực đến đông đảo công chúng: Với 345 tác phẩm của 182 tác giả từ 10 quốc gia thành viên ASEAN, Hội đồng nghệ thuật quốc tế đã lựa chọn 117 tác phẩm của 84 tác giả để tổ chức giới thiệu, triển lãm; Các tác phẩm được lựa chọn trưng bày tại Triển lãm là những sáng tác nghệ thuật có chủ đề về cuộc sống, con người, phong cảnh thiên nhiên, đất nước hòa bình, đoàn kết, hợp tác, hữu nghị và những vấn đề của cuộc sống đương đại mà các nước ASEAN cùng quan tâm, chia sẻ… Đặc biệt, Ban tổ chức còn phát động Cuộc thi sáng tác Tranh cổ động về tuyên truyền văn hóa Năm ASEAN 2020, với chủ đề “ Gắn kết và Chủ động thích ứng”, nhằm tuyên truyền sâu rộng và nâng cao nhận thức của nhân dân về ASEAN; đề cao thành quả, dấu ấn Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN xây dựng hình ảnh Chủ tịch ASEAN có trách nhiệm đối thoại và hợp tác giữ vững nguyên tắc nhưng linh hoạt xử lý các tình huống, tạo ấn tượng tốt với bạn bè quốc tế về năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam; góp phần nâng tầm đối ngoại đa phương của Việt Nam và khẳng định đường lối độc lập, tự chủ, hòa bình hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế của nước ta, vươn lên vai trò nòng cốt dẫn dắt, điều hòa sự khác biệt gữa các thành viên ASEAN…
Không chỉ tổ chức các sự kiện văn hóa, nghệ thuật, triển lãm, Việt Nam còn đóng góp những sáng kiến trong các cuộc họp, hội thảo ASEAN diễn ra trong năm nay. Tại Hội nghị Quan chức cấp cao phụ trách văn hóa nghệ thuật ASEAN lần thứ 16 và các hội nghị liên quan với các nước đối thoại Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam đã nêu ý kiến về Điều khoản tham chiếu khi thành lập Ban Chuyên gia và Nhóm làm việc đặc biệt triển khai Danh sách di sản văn hóa ASEAN, góp ý với dự thảo Bản tường thuật Bản sắc ASEAN… Nhật Bản đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong việc điều phối hợp tác ASEAN – Nhật Bản, đã triển khai hiệu quả một số dự án trong thời gian qua, đồng thời tiếp tục triển khai một số dự án thời gian tới như Dự án Lưu trữ Di sản kỹ thuật số mà Việt Nam sẽ tham gia giai đoạn 2 từ năm 2022.
Để nâng cao hình ảnh ASEAN trong khu vực, với đề xuất của Việt Nam, ASEAN đã nhất trí khuyến khích sử dụng cờ ASEAN ở các nước ASEAN và tăng cường sử dụng ASEAN ca tại các sự kiện chính thức của ASEAN.
Lĩnh vực văn hóa-xã hội cũng có những điểm sáng nữa trong năm Chủ tịch ASEAN 2020; cụ thể là trong các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, tăng cường công tác xã hội hay nâng cao nhận thức chung về bản sắc Cộng đồng. Trong năm, các Lãnh đạo ASEAN đã thông qua Tuyên bố ASEAN và Lộ trình phát triển nguồn nhân lực cho thế giới việc làm đang thay đổi, Khung đảm bảo chất lượng dạy nghề ASEAN (TVET), Tuyên bố Hà Nội về Tăng cường công tác xã hội và Bản tường thuật về bản sắc ASEAN…
Những nỗ lực và đóng góp của Việt Nam trong việc tổ chức các hoạt động nói chung, hoạt động văn hóa, nghệ thuật nói riêng, đã góp phần tăng cường tình đoàn kết, hữu nghị và hiểu biết lẫn nhau giữa các nước ASEAN và góp phần vào thành công của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, với những kết quả rất nổi bật…
