VNHN - Cùng đi qua tháng năm thịnh suy của mảnh đất này, nghề muối Tuyết Diêm cũng nếm trải nhiều nhọc nhằn cay đắng. Hình thành từ những năm 1870, muối Tuyết Diêm hay còn gọi là muối Cù Mông đã nức tiếng xa gần. Muối ở đây mịn trắng sau khi hầm, có vị mặn đậm đà nhưng không chát.
Muối trắng được đưa vào lò
Tên gọi Tuyết Diêm có nghĩa là muối trắng như tuyết, cũng bao hàm ý nghĩa chất lượng nổi bật của muối sông Cầu, tỉnh Phú Yên. Ở những vùng quê khác cứ nghĩ hạt muối được lấy từ ruộng lên là sản phẩm cuối cùng của hạt muối, nhưng với người dân thôn Tuyết Diêm, xã Xuân Bình, thị xã Sông Cầu thì những hạt muối trắng từ ruộng chưa phải là sản phẩm cuối cùng.
Đốt lò hầm muối
Muối phải trải qua một quá trình hầm mới trở thành sản phẩm cuối cùng, gọi là muối hầm. Gần nửa đêm, không khí quanh khu lò khá sôi nổi, mọi người đã đến chuẩn bị công việc, để có được sản phẩm của hạt muối thì những người thợ hầm muối phải bắt đầu công việc từ 0g đến 8g sáng là xong công đoạn hầm muối. Muối sau khi đã được đốt đủ nhiệt và phủ than thì để tự chín đến 24g, đến khi các người thợ quay lại làm mẻ muối mới thì mẻ muối cũ được lấy ra đưa đi sàng sảy để phân loại muối.
Muối sau khi đốt và lấy ra khỏi lò
Nhọc nhằn và vất vã thế nhưng giá của hạt muối hầm rất rẻ, trước đây ở thôn Tuyết Diêm có nhiều lò hầm muối, nhưng vì giá muối hầm thủ công không cạnh tranh được với các lại muối công nghiệp, muối iot nên người dân ở đây bỏ nghề dần, hiện nay những lò muối hầm ở thị xã Sông Cầu nói chung và thôn Tuyết Diêm nói riêng chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Theo chia sẻ của anh Hùng, thợ cả của lò muối hầm Tuyết Diêm “ Mặc dù là thấp giá, nhưng thị trường muối hầm vẫn có chỗ đứng trên thị trường, cái khó khăn nhất của nghề là nguồn chất đốt phải là cũi và vị trí lò cũng phải đặt xa khu dân cư nên việc đi làm ban đêm đối với thợ phụ nữ rất bất tiện và nguy hiểm, cả đêm thức trắng tiền công chỉ được từ 100 đên 200 ngàn đông, nhưng với nghề truyền thống của thôn, của bao đời cha ông để lại nên có cực đến mấy cũng không bỏ được. Với lại người Miền Trung không ai không nhớ đến vị muối hầm , mặn nhưng không chát, muối hầm rất tiện sử dụng và còn rất vệ sinh vì đã được hầm qua lửa lò trong thời gian rất lâu, các tạp chất trong muối đều bay hơi hết”
Sàng, phân loại muối
Tinh bột muối trắng Tuyết Diêm
Dẫu qua nhiều thăng trầm thay đổi của mãnh đất Sông Cầu nhưng nghề muối hầm của Tuyết Diêm vẫn hằng đêm đỏ lửa, những hạt muối thô kệch qua lửa đã trỡ thành những hạt bụi trắng li ti mỏng manh. Những hạt muối được rèn qua lửa lò sẽ không dễ dàng tan biến đi như làn bụi mỏng, cũng như thương hiệu muối Tuyết Diêm sẽ lại nức tiếng gần xa./.
