VNHN - Các nhà khoa học đã phát hiện ra các hạt vi nhựa với số lượng lớn hơn bao giờ hết dưới đáy biển và thu thập manh mối về con đường mà dòng chảy đại dương đã mang chúng đến đó.
Theo các nghiên cứu, hạt vi nhựa - những mảnh nhựa nhỏ có kích thước nhỏ hơn 5 mm - có khả năng tích tụ dày đặc nhất dưới đáy đại dương ở những khu vực cũng là điểm nóng đa dạng sinh học, làm tăng thiệt hại mà chúng có thể gây ra cho hệ sinh thái biển. Nhóm nghiên cứu quốc tế đã tìm thấy tới 1,9 triệu mảnh nhựa trong một lớp mỏng gần đáy biển chỉ rộng 1m2. Phát hiện này cho thấy các dòng nước biển sâu hoạt động như các băng tải tập trung các hạt vi nhựa trong các điểm nóng, tương tự như “các đảo rác” của thành phố có thể nhìn thấy trên bề mặt ở các khu vực của Thái Bình Dương.
Những điểm nóng tương tự cũng là nơi sinh sản quan trọng của sinh vật biển, chẳng hạn như hải tiêu nuôi bằng bộ lọc, rất dễ bị nuốt phải hạt vi nhựa, cùng với bọt biển và san hô nước lạnh. Polychaetes, hay giun nhiều tơ, sống trong các lớp trầm tích phía trên có thể ăn các vi sinh vật bị chôn vùi đã hàng chục năm tuổi, cho thấy ngay cả khi các chất ô nhiễm rơi xuống đáy biển, chúng vẫn không bị tổn hại và vẫn có tác động đến các hệ sinh thái quan trọng. Những điểm nóng đa dạng sinh học này cũng là “ngôi nhà’ của nhiều loài cá khác nhau.
Các nhà khoa học đã tìm thấy 1,9m mảnh và sợi hạt vi nhựa trong một lớp mỏng gần đáy biển chỉ rộng 1 m2. Ảnh: Courtesy of University of Manchester
Tiến sĩ Ian Kane, thuộc Đại học Manchester, là tác giả chính của nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science. Ông Kane cho biết các hệ sinh thái mỏng manh được nuôi dưỡng bằng các chất dinh dưỡng và nước có oxy được mang bởi cùng một dòng hải lưu chứa hạt vi nhựa. “Vấn đề thực sự là nhựa được đặt xung quanh trong môi trường có thể tích tụ các chất ô nhiễm và độc tố khác nhau trên bề mặt của chúng. Có bằng chứng cho thấy một số chất độc này có thể được giải phóng khi trong ruột của sinh vật...” - ông Kane cho biết thêm.
Cho đến nay, rất ít nghiên cứu đã được thực hiện về tác động của vi sinh vật đối với sinh vật biển, nhưng đã có một số phát hiện liên quan. Chẳng hạn, một nghiên cứu gần đây cho thấy những con cua ẩn sĩ tiếp xúc với hạt vi nhựa dường như ít có khả năng chọn vỏ mới để sống. Hầu hết các hạt vi nhựa được tìm thấy trong nghiên cứu không đến từ sự phá vỡ các mảnh vật liệu nhựa lớn hơn, mà từ hàng dệt may. Theo ông Kane, đó là một phát hiện quan trọng, vì nó cho thấy rằng có thể làm được nhiều hơn nữa để ngăn chặn những hạt nhỏ bé này rơi xuống biển ngay từ đầu.
Jacqueline Savitz thuộc nhóm vận động vì môi trường Oceana cho biết: “Từ nghiên cứu này cho thấy tại sao các ước tính về ô nhiễm nhựa chỉ tập trung vào những gì được quan sát ở bề mặt đánh giá quá thấp vấn đề". “Mối quan hệ này giữa các điểm nóng vi mô và điểm nóng đa dạng sinh học buộc chúng ta phải hành động để ngăn chặn xả rác thải nhựa - điều đó cho thấy việc dọn dẹp sẽ không bao giờ đủ và việc tái chế cũng chưa đủ để giải quyết vấn đề.
Đáng buồn thay, ngành công nghiệp hóa dầu đang làm điều ngược lại, do đó các nhà hoạch định chính sách sẽ phải tìm giải pháp ngăn chặn dòng chảy nhựa vào đại dương của chúng ta” – Savitz nói. Nhóm nghiên cứu bao gồm các nhà nghiên cứu đến từ các trường Đại học Manchester và Đại học Durham ở Anh, Trung tâm Hải dương học Quốc gia Anh (NOC), Đại học Bremen ở Đức và Ifremer ở Pháp.
Họ đã thu thập các mẫu trầm tích từ đáy biển của biển Tyrrhenian nằm ở phía tây của bán đảo Ý và kiểm tra chúng cùng với các mô hình hiệu chuẩn của dòng hải lưu sâu và lập bản đồ chi tiết đáy biển. Trong phòng thí nghiệm, các hạt vi nhựa được tách ra khỏi trầm tích, được đếm dưới kính hiển vi và được phân tích bằng phương pháp quang phổ hồng ngoại để xác định các loại nhựa. Khu vực biển được kiểm tra cũng là nơi tập trung các nghề cá chính, như cá ngừ vây xanh, cá kiếm và cá mú.
