Đại dịch Covid-19 ập đến như một thảm họa y tế toàn cầu, đã làm đảo lộn hoàn toàn cuộc sống của người dân Việt Nam trong suốt 2 năm vừa qua. Trong bối cảnh đó, những chiến binh khoác áo đã nỗ lực không mệt mỏi và hy sinh quên mình, tất cả vì sức khỏe của nhân dân. Đặc biệt, trong năm 2021 đã ghi nhận nhiều điều chưa từng có trong tiền lệ của ngành y tế.
Đợt dịch lần thứ 4 bùng phát
Sau nhiều ngày cả nước không ghi nhận ca bệnh, ngày 27/4, Yên Bái bất ngờ ghi nhận 1 người là lễ tân khách sạn lây nhiễm Covid-19 từ đoàn khách Ấn Độ cách ly tập trung tại đó. Trước đó vài ngày, một đoàn khách Trung Quốc cũng cách ly tại khách sạn này và đã về nước, 2 khách trong đoàn lây nhiễm Covid-19 nhưng khi hết cách ly đã di chuyển nhiều tỉnh thành như Hà Nội, Đà Nẵng, Bắc Giang, Lai Châu, Vĩnh Phúc...
Đág chú ý, chủng virus gây đợt dịch này là chủng Delta. Theo các chuyên gia, tần suất lây nhiễm tăng, số ca nặng cao hơn 234% so với chủng cũ, tỉ lệ tử vong cao hơn 132% so với chủng cũ. Số ca mới tăng đồng nghĩa với số ca nặng tăng theo, hệ thống y tế không còn khả năng chống đỡ, tỉ lệ tử vong tăng lên.
Trên thực tế, Việt Nam liên tiếp ghi nhận các ca dương tính Covid-19, thậm chí đã có ca tử vong. Sự nguy hiểm của đợt dịch lần này đòi hỏi ngành y tế phải nhanh chóng đưa ra những quyết sách đột phá, tạo ra những điều chưa từng có trong lịch sử ngành Y tế Việt Nam.
Lập 12 trung tâm Hồi sức cấp cứu (ICU) với 8.000 giường ở 3 miền
Số lượng ca mắc Covid-19 kể từ ngày 27/4 tăng vọt. Hàng trăm bệnh viện dã chiến được thiết lập, mở đến đâu đầy đến đó. Trong khi đó, năng lực y tế cơ sở còn kém, thiếu nhân lực, đặc biệt là năng lực hồi sức cấp cứu yếu, có bệnh viện ở đồng bằng sông Cửu Long không có một ICU nào.
Lập 12 trung tâm Hồi sức cấp cứu (ICU) với 8.000 giường ở 3 miền
Trước tình thế cấp bách, ngày 29/7, Bộ Y tế đặt ra trong Đề án Tăng cường năng lực cấp cứu, hồi sức tích cực cho các bệnh viện điều trị người bệnh Covid-19 nặng. Theo đó, 12 trung tâm hồi sức tích cực Covid-19 quốc gia sẽ được Bộ Y tế lập ở 3 miền và đặt tại 12 bệnh viện; mỗi cơ sở 200-3.000 giường, tổng quy mô dự 8.000 giường.
Một tuần sau, đội quân tiếp viện từ Hà Nội và Huế vào TP. HCM xây dựng các ICU với tổng hơn 2.000 giường, sát cánh với Bệnh viện Hồi sức Covid-19 1.000 giường. Các đơn vị hồi sức cấp cứu này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, tạo bước ngoặt trong điều trị Covid.
Tốc độ thiết lập và quy mô các ICU lớn như thế là điều chưa từng có, bởi ngay cả những bệnh viện lớn nhất như Bạch Mai, Chợ Rẫy trước đó cũng chỉ có vài chục giường hồi sức. Giám đốc Sở Y tế TP. HCM Tăng Chí Thượng, khi đề cập các ICU mới xây dựng, đánh giá: "Đó là những công trình thế kỷ".
Cuộc điều quân lớn nhất kể từ sau chiến tranh
Trong bối cảnh số ca mắc và tử vong liên tục tăng cao, ngày 24/7, Bộ Y tế hiệu triệu tất cả lực lượng tham gia chống dịch. Hơn 80.000 cán bộ nhân viên y tế tham chiến, trong đó gần 25.000 y bác sĩ khắp nơi cả nước đến chi viện TP. HCM. Đây là lần huy động nhân lực y tế lớn nhất từ trước đến nay - đợt dịch ở Đà Nẵng hay Hải Dương trước đó, mỗi lần số nhân viên y tế hỗ trợ chỉ vài nghìn người.
Cán bộ, y bác sỹ, sinh viên ngành y từ các tỉnh thành chi viện cho TP. HCM
Lực lượng chi viện tham gia điều trị ở bệnh viện, xét nghiệm cộng đồng, tiêm chủng vaccine, lập trạm y tế lưu động chăm sóc F0 tại nhà..., tham chiến tại tất cả các tầng điều trị.
Bộ Quốc phòng cũng có cuộc điều quân lớn nhất kể từ sau chiến tranh, thực hiện nhiệm vụ chưa từng có tiền lệ với hơn 134.000 chiến sĩ. Quân đội tham gia chống dịch ở biên giới, điều trị bệnh nhân ở các bệnh viện, triển khai 530 tổ quân y cơ động chăm sóc F0 tại nhà; tổ chức các đội lo hậu sự, tiếp và vận chuyển tro cốt người tử vong vì Covid-19 đến từng gia đình.
Bộ Quốc phòng điều động quân đội vào cuộc
"Tôi thấy khâm phục tấm lòng hy sinh của anh em, đã cố gắng hết sức lực có thể", Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn nói, khi dịch ở TP. HCM lắng xuống.
Chiến dịch tiêm chủng Vắc-xin lớn nhất
Vắc-xin được toàn cầu đánh giá là vũ khí hiệu quả nhất để nhất chống Covid. Tại Việt Nam, "chiến dịch tiêm chủng quy mô lớn nhất trong lịch sử quốc gia" bắt đầu triển khai từ ngày 8/3.
Đến nay, tổng số liều vắc-xin đã được tiêm là 160.033.187 liều, trong đó tiêm mũi 1 là 78.247.751 liều, tiêm mũi 2 là 70.900.775 liều, tiêm mũi 3 (tiêm bổ sung/tiêm nhắc và mũi 3 của vắc xin Abdala) là 10.884.661 liều.
Chiến dịch tiêm chủng Vắc-xin lớn nhất
Năm 2014, Việt Nam từng tiêm chủng 23 triệu liều vắc-xin sởi - rubella cho trẻ em, được cho là chiến dịch lớn nhất trong hơn 30 năm triển khai Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Giờ đay, chiến dịch tiêm vắc-xin Covid-19 có quy mô gấp nhiều lần.
Chiến dịch này sử dụng nhiều loại vắc-xin nhất (5 trong 9 loại đã cấp phép); huy động nhiều nhân viên y tế tham gia nhất (hơn 20.000); việc vận chuyển và bảo quản vaccine đòi hỏi điều kiện khó khăn nhất (âm 90-60 độ C). Công nghệ thông tin cũng được ứng dụng trong tiêm chủng trong việc đăng ký, cấp mã, chứng nhận... tiêm vắc-xin, giúp tăng tốc độ tiêm, dễ dàng hơn trong quản lý.
Đợt thử thuốc quy mô nhất
Cùng với vắc-xin Covid-19, thuốc kháng virus molnupiravir được Bộ Y tế coi là mũi tấn công thứ 2 vào đại dịch Covid.
Dù chưa hoàn tất các giai đoạn thử nghiệm, từ tháng 8/2021, tại TP. HCM, Bộ Y tế đã đưa thuốc kháng virus molnupiravir vào chương trình Home-Based Care "thí điểm điều trị có kiểm soát các F0 tại nhà và cộng đồng. Thuốc được đánh giá là tác dụng giảm tải lượng virus rõ rệt ở bệnh nhân thể nhẹ và vừa sau 5 ngày điều trị. Đến nay khoảng 400.000 liều molnupiravir đã được đưa đến các tỉnh thành.
Đợt thử thuốc quy mô nhất
Đây là đợt thử nghiệm thuốc trên quy mô lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam, mỗi F0 dùng thuốc là đang tham gia vào công trình nghiên cứu khoa học. Cho đến trước dịch này, mỗi cuộc thử nghiệm thuốc thường chỉ trên vài trăm đến vài nghìn người, và đều điều trị tại các bệnh viện.
Giữa thời điểm đen tối vào tháng 8, khi các bệnh viện quá tải, ngành y tế TP. HCM "xé rào" hướng dẫn F0 tại nhà dùng thuốc kháng đông, kháng viêm dạng uống, vốn là thuốc bác sĩ kê đơn. Thành phố cũng cấp phát hàng trăm nghìn túi thuốc hạ sốt, vitamin C cho F0 tại nhà, điều chưa từng có trước đây.
Các hãng dược phẩm đang chạy đua nghiên cứu thuốc điều trị Covid-19, nhiều doanh nghiệp Việt Nam cũng bắt đầu nhận chuyển giao công nghệ để sản xuất thuốc ở trong nước.
Số người tử vong vì dịch nhiều nhất
Đáng tiếc, các chiến lược kể trên không ngăn chặn được hậu quả của đại dịch. Tính đến ngày 31/12/2021, tổng số ca tử vong do Covid-19 tại Việt Nam là 32.394 ca, chiếm tỷ lệ 1,9% so với tổng số ca nhiễm. Với số liệu này, tổng số ca tử vong của Việt Nam xếp thứ 26/225 vũng lãnh thổ, số ca tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 131/224 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới. So với châu Á, tổng số ca tử vong xếp thứ 6/49 (xếp thứ 3 ASEAN), tử vong trên 1 triệu dân xếp thứ 26/49 quốc gia, vùng lãnh thổ châu Á (xếp thứ 5 ASEAN).
Lễ tưởng niệm nạn nhân tử vong vì Covid-19
Chúng ta đã chứng kiến "những thời khắc cam go, khốc liệt, đau thương và mất mát vô cùng lớn, những giây phút không thể nào kể hết được", ông Nguyễn Văn Nên, Bí thư Thành ủy TP. HCM, nơi gánh chịu thương vong lớn nhất vì dịch Covid năm 2021, nói.
Bắt giam hàng loạt lãnh đạo nâng khống giá thiết bị y tế
Covid-19 là phép “thử lửa” đối với tài năng và đức độ của người thầy thuốc, là lúc để ngành y tế nước nhà có thể lưu tên mình vào sử sách của dân tộc khi là “lá chắn thép” vững chãi nhất của nhân dân trong những ngày tháng khó khăn do dịch bệnh. Bên cạnh những điểm sáng trong ngành y tế là những mảng tối khi liên tiếp những vụ sai phạm, vi phạm pháp luật nghiêm trọng bị xử lý hình sự.
Ngày 18/12/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra (C03, Bộ Công an) ra quyết định khởi tố đối với Phan Quốc Việt, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á, ông Phạm Duy Tuyến (Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hải Dương – CDC tỉnh Hải Dương) và Nguyễn Mạnh Cường (nguyên Kế toán trưởng CDC Hải Dương) để làm rõ nghi vấn phạm tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Trước đó, cuối tháng 6/2021, TAND TP. Hà Nội tuyên y án 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu, gây hậu quả nghiêm trọng”đối với Giám đốc CDC Hà Nội Nguyễn Nhật Cảm.
Cùng với đó, hàng loạt vụ án bị đưa ra xét xử như vụ án vi phạm quy định đấu thầu tại Sở Y tế Cần Thơ, vụ án nâng giá thiết bị y tế tại Sở Y tế Sơn La, vụ án vi phạm quy định về đấu thầu tại Bệnh viện TP. Thủ Đức.. đã làm xấu đi hình ảnh chiến sỹ mặc áo blouse trắng.
Tuy nhiên, đây chỉ là số ít trong hàng vạn, hàng triệu bác sỹ, cán bộ, nhân viên y tế đang căng mình bảo vệ sức khỏe cho đồng bào. Theo thống kê của Bộ Y tế, tính đến tháng 8/2021, đã có hơn 2.300 nhân viên y tế bị lây nhiễm khi làm việc, 3 người tử vong (tại các tâm dịch TP. HCM và Bình Dương). Để chống lại đại dịch Covid-19, ngành y tế đã phải đánh đổi bằng mồ hôi, nước mắt, thậm chí nhiều y bác sỹ, nhân viên y tế đã đánh đổi cả tính mạng của mình.
