VNHN - Nhiều năm trở lại đây, giống lúa nếp tan mường, đã trở thành loại cây trồng chủ lực và đặc sản của huyện Sốp Cộp - Sơn La, mang lại nguồn thu nhập cho nhiều hộ dân trên địa bàn huyện. Nếp tan Mường nức tiếng tây bắc và là đặc sản lâu đời được bà con dân tộc huyện Sốp Cộp gieo trồng, canh tác, gìn giữ từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Sốp Cộp là huyện vùng sâu, vùng xa, biên giới của tỉnh Sơn La với diện tích tự nhiên 147.342 ha. Nơi đây có thiên nhiên ưu đãi để phát triển trồng trọt, đặc biệt là cây lúa nếp. Lúa nếp tan là tên gọi tiếng địa phương cho một số giống lúa nếp đang được canh tác phổ biến trên địa bàn huyện Sốp Cộp, bao gồm: Tan Hin, Tan Đỏ, Tan Nhe, Tan Pụa, Tan Lanh, Tan Lo. toàn huyện có trên 1.100 ha trồng lúa nếp tan, sản lượng hằng năm 4.500 - 5.000 tấn. diện tích lúa nếp tan tập trung chủ yếu tại 5 xã: Mường Lạn, Mường Và, Dồm Cang, Phú Bách, Nậm Lạnh, với diện tích 850 ha, tương đương với sản lượng khoảng 3.700 tấn.
Xã Mường Và, là địa phương trồng lúa nếp tan lớn nhất với gần 300 ha. Tên nếp Mường Và được thống nhất sử dụng để đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm gạo nếp tan của huyện Sốp Cộp, cũng là sản phẩm duy nhất của huyện nằm trong danh sách 20 sản phẩm tiêu biểu OCOP tỉnh Sơn La. 
Nếp tan Mường Và có hàm lượng protein trong gạo khoảng 12,04%, khá cao so với những loại gạo khác như gạo Bắc thơm số 7 Điện Biên (trên dưới 8%), gạo tám Hải Hậu (khoảng 9%), nếp cái hoa vàng Đại Thắng (huyện Tiên Lãng, Hải Phòng) có hàm lượng protein trên dưới 7%. Đây là một đặc tính nổi bật của nếp tan Mường Và - Sốp Cộp, góp phần tạo nên thương hiệu riêng cho loại nếp tan này.
Sau 2 năm( 2018) lúa nếp tan được cấp chứng nhận bảo hộ, thương hiệu “Nếp Mường Và - Sốp Cộp” cho sản phẩm gạo nếp tan của huyện Sốp Cộp. Huyện đã xây dựng được hệ thống nhận diện cũng như các quy định quản lý, sử dụng, kiểm soát nhãn hiệu chứng nhận “Nếp Mường Và - Sốp Cộp”; xây dựng các phương tiện quảng bá, phát triển thương mại cho sản phẩm gạo nếp mang nhãn hiệu chứng nhận nếp Mường Và theo chuỗi giá trị; hỗ trợ hệ thống truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý, Đến nay, đã có 250 hộ gia đình, đơn vị đăng ký nộp hồ sơ xin sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Nếp Mường Và - Sốp Cộp”.
Để sản xuất ra sản phẩm phẩm đạt tiêu chuẩn mang nhãn hiệu chứng nhận, lúa nếp tan phải tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt như: Làm mạ, cấy lúa, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản. Qua việc xây dựng nhãn hiệu chứng nhận, thị trường và kênh phân phối gạo nếp tan cũng bước đầu được mở rộng.
Ông Lò Văn Việt, Trưởng phòng nông nghiệp huyện Sốp Cộp.
Theo ông Lò Văn Việt, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Sốp Cộp, đánh giá: “Sau khi được cấp chứng nhận nhãn hiệu sản phẩm nếp tan Mường Và đã nâng cao danh tiếng của gạo. Đồng thời, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, góp phần ổn định thu nhập cho người dân trồng lúa. Nhiều người tiêu dùng đã biết đến gạo đặc sản thơm ngon và gạo nếp tan Mường Và trở thành “mũi nhọn” trong phát triển kinh tế nông nghiệp của huyện, từng bước cụ thể hóa mục tiêu đưa ngành nông nghiệp phát triển bền vững”.
Cũng theo ông Việt, điều quan trọng nhất phải tạo nên được mối liên kết giữa các hộ nông dân, song song với xây dựng và phát triển đề án mỗi xã một sản phẩm Chương trình OCOP tỉnh Sơn La năm 2019. Bên cạnh đó, phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm; mở rộng sản xuất lúa chất lượng cao; nâng cao năng lực cho các tác nhân trong chuỗi giá trị. Thời gian tới, huyện phấn đấu tăng từ 1,5 - 2 lần sản lượng gạo nếp tan Mường Và so với hiện nay.
Ông Lê Tiến Lợi, Chủ tịch UBND huyện Sốp Cộp cho biết, lễ công bố nhãn hiệu chứng nhận “Nếp Mường Và – Sốp Cộp” là dịp quảng bá, giới thiệu những hình ảnh, tiềm năng, thế mạnh, bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc huyện Sốp Cộp và những sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của địa phương. Đồng thời, thu hút du khách đến trải nghiệm, thưởng thức và tìm cơ hội đầu tư, giao lưu, hợp tác phát triển. Đây còn là dịp để nhân dân các dân tộc trong vùng gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm, giao lưu học hỏi trong sản xuất.
Người dân Sốp Cộp nhiều năm nay nổi tiếng với lúa nếp Tan, loại nếp hạt to, tròn, rất dẻo, và thơm nay đã được nhiều người trong nước và quốc tế biết đến, hiện nay trên hệ thống siêu thị lớn tại Hà Nội và các tỉnh trên toàn quốc đặt hàng, và đã có sản phẩm.
