Bắc Hà là một huyện nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, là mảnh đất lưu giữ nhiều danh thắng tuyệt đẹp và các di tích lịch sử nổi tiếng. Cao nguyên trắng vùng Tây Bắc - Bắc Hà hứa hẹn sẽ là một điểm đến lý tưởng và không thể bỏ lỡ của mỗi du khách khi trải nghiệm du lịch tại Lào Cai.
Toàn cảnh thị trấn cao nguyên trắng Bắc Hà - Ảnh wecheckin.vn
Khác với khu du lịch quốc gia Sapa, Cao nguyên trắng Bắc Hà lại có sức hấp dẫn đặc biệt riêng, níu chân mọi du khách gần xa bằng vẻ đẹp hùng vĩ của cảnh sắc thiên nhiên, khí hậu mát mẻ, cùng với sự nguyên vẹn bản sắc văn hoá truyền thống của đồng bào các dân tộc nơi vùng cao Tây Bắc này.
Tên gọi Bắc Hà được xuất phát từ cụm từ tiếng Tày “Pạc ha”, nghĩa là “Trăm bó gianh”; trong thời kì Pháp thuộc, được người Pháp ghi lại bằng chữ latinh là “Pakha”; người Việt ta lại đọc thành “Bắc Hà”, sau đó “Bắc Hà” trở thành tên gọi chính thức của vùng đất này. Quay ngược về thời kì những năm 1985 - 1986 trở về trước, khu vực miền núi nước ta mà trong đó có cả Lào Cai, người dân trồng khá nhiều loại cây gây nghiện như anh túc, cần sa - loài cây có hoa màu trắng rất đẹp. Tuy nhiên thời điểm đó, anh túc và cần sa được trồng với mục đích lấy rau, làm thuốc giảm đau và thuốc ho; cho tới năm 1993, Nhà nước và các cấp uỷ chính quyền tỉnh Lào Cai đã tập trung vận động nhân dân bỏ trồng cây thuốc phiện và triển khai các dự án trồng mận để thay thế.
Nằm ở độ cao 1.000m - 1.500m so với mực nước biển, phần lớn địa hình của Bắc Hà là núi cao với nhiều núi đá vôi cheo leo, cung đường đi tới Bắc Hà quanh co và bám ôm theo lưng chừng núi. Tuy nhiên, nhờ có sự phát triển về giao thông đường bộ nên đường đến với Bắc Hà hiện nay đã dễ dàng hơn rất nhiều; cách Hà Nội trên dưới khoảng 300km, du khách có thể di chuyển bằng xe cá nhân hoặc xe khách là đã đặt chân tới Bắc Hà.
Đường lên thị trấn Bắc Hà - Ảnh Thiên Hương
Bắc Hà là mảnh đất giàu bản sắc văn hoá, nơi sinh sống của 14 dân tộc anh em; vì vậy trong các thôn, bản vẫn còn gìn giữ được những nét hoang sơ, mộc mạc, đặc trưng của mỗi dân tộc. Mỗi năm, Bắc Hà có hàng chục lễ hội truyền thống đặc sắc như: lễ hội Gầu Tào của người Mông, tục nhảy lửa đầu năm mới của người Dao đỏ, hội Lồng Tồng (xuống đồng), hội múa xoè của người Tày, lễ hội đua ngựa,.. Những nét văn hoá đặc sắc còn thể hiện qua những điệu múa khèn, múa sinh tiền của người H’Mông; hát then, hát lượn, hát giao duyên,.. của người Nùng, Tày; bên cạnh đó, tại nhiều thôn bản các nghề truyền thống như: nghề làm bạc của người Dao, nghề rèn đúc và nấu rượu của người Mông, nghề làm yên ngựa của người Phù Lá,..vẫn được gìn giữ và phát triển.
Tục nhảy lửa đầu năm mới của người Dao Đỏ - Ảnh yeahtravel.co
Đặc biệt, Lễ hội đua ngựa Bắc Hà tỉnh Lào Cai đã được Bộ Văn Hoá Thể thao và Du lịch ký Quyết định số 1732/QĐ-BVHTTDL ngày 27/5/2021 công bố là Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Giải đua ngựa Bắc Hà được tổ chức lần đầu tiên vào mùa Xuân năm 1980, sau 27 năm, đến năm 2007, Lễ hội đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà chính thức được khôi phục lại và trở thành hoạt động thường niên tổ chức mỗi năm 01 lần vào đầu tháng 6. Giải đua ngựa Bắc Hà đã đáp ứng được nhu cầu trong đời sống văn hoá tinh thần cũng như góp phần bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc, đồng thời góp phần quảng bá hình ảnh con người và du lịch Bắc Hà đến với du khách trong và ngoài nước.
Lễ hội đua ngựa tại Bắc Hà - Ảnh baotuyenquang.com.vn
May mắn được thiên nhiên ưu ái ban tặng khí hậu mát mẻ, cùng nhiều danh lam thắng cảnh như hang Rồng Tả Văn Chư, hang Tiên trên sông Chảy, núi Ba mẹ con, rừng chè cổ thụ Hoàng Thu Phố,...và nhiều di tích văn hoá được xếp hạng cấp quốc gia như Dinh thự Hoàng A Tưởng, đền Bắc Hà, đền Trung Đô, động Thiên Long,..Cao nguyên trắng vùng Tây Bắc đang vươn mình mở rộng phát triển du lịch, phát huy hết lợi thế về tự nhiên, đồng thời tạo cơ hội việc làm và tăng thu nhập cho đồng bào các dân tộc nơi đây.
Đến với Bắc Hà, du khách không thể không ghé thăm Dinh thự Hoàng A tưởng (hay còn được biết đến với tên gọi là Dinh vua Mèo), địa điểm thu hút đông đảo khách du lịch tới tham quan và tìm hiểu về trang sử tại dinh thự này. Toạ trên thế đất “tựa sơn đạp thuỷ” vững chãi, nằm ngay trung tâm thị trấn Bắc Hà, dinh thự được hai cha con thổ ti Hoàng Yến Chao và Hoàng A Tưởng xây dựng, với mong muốn dòng họ được quyền quý, con cháu đời sau vinh hiển. Mất 7 năm xây dựng (từ năm 1914 đến năm 1921) với muôn vàn khó khăn, nhưng thiết kế của dinh thự đã đạt tới trình độ tinh xảo với quy mô đồ sộ, nức tiếng khắp thị trấn vùng cao Tây Bắc về độ hoành tráng.
Dinh thự Hoàng A Tưởng Bắc Hà, Lào Cai - Ảnh tintuc.hahalolo.com
Cao nguyên trắng Bắc Hà còn là một chứng minh lịch sử, nơi chứng kiến và ghi dấu nhiều chiến công hiển hách của dân tộc ta trong công cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước, trong đó có đền Bắc Hà. Đền được xây dựng trên tổng diện tích 5ha, kiến trúc tựa sơn đạp thủy, với kết cấu gồm nhà đại bái và hậu cung để thờ hai anh em Vũ Văn Mật và Vũ Văn Uyên- người đã có công dẹp giặc và bình ổn vùng biên giới Tây Bắc từ cuối thế kỷ XIX. Ngày nay, các cấp chính quyền Huyện Bắc Hà và nhân dân trong toàn huyện vẫn đang ngày đêm hương khói để tưởng nhớ công ơn to lớn của hai ông.
Đền Bắc Hà - Ảnh dulichhanhtrinhviet.com
Bên cạnh hoạt động tham quan các kỳ quan thiên nhiên, trải nghiệm đi chơi chợ miền núi cũng là một điểm thu hút đông đảo khách du lịch gần xa. Chợ phiên Bắc Hà được tạp chí Serendib bình chọn là 1 trong 10 chợ hấp dẫn nhất Đông Nam Á , " Chợ phiên Bắc Hà mang đậm nét sinh hoạt cộng đồng của người dân tộc vùng cao Tây Bắc Việt Nam, lưu giữ những giá trị bản sắc văn hóa truyền thống độc đáo, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước." Được họp định kì vào mỗi chủ nhật hàng tuần, phiên chợ có đủ mọi sản vật của núi rừng Tây Bắc như: mật ong, rau rừng, thảo quả,..cho tới các đồ nhu yếu phẩm, nhưng thu hút khách du lịch nhất vẫn là những món đồ trang sức đủ loại mẫu mã, những chiếc áo thổ cẩm được thêu tỉ mỉ bằng chính đôi bàn tay của người đồng bào nơi đây.
Chợ phiên Bắc Hà mỗi sáng chủ nhật - Ảnh mia.vn
Vào mỗi tối thứ 7 hàng tuần, trước ngày diễn ra phiên chợ, tại khu vực trung tâm huyện diễn ra các hoạt động văn hoá đặc sắc của đồng bào dân tộc như: múa xoè, múa khèn, múa xênh tiền, hát đối,.. kèm theo đó là những khu vực ẩm thực với các đặc sản nổi tiếng và những gian hàng lưu niệm bày bán các sản phẩm truyền thống của đồng bào các dân tộc nơi đây như thổ cẩm, váy, áo, đồ trang sức,..
Người dân bản địa biểu diễn tại Chợ đêm mỗi tối thứ 7 - Ảnh dulichbacha.net
Phong phú về ẩm thực đó chính là điều cuốn hút du khách mỗi khi đến với cao nguyên trắng Bắc Hà, tại đây du khách sẽ được thưởng thức những món ăn đặc sản mang đậm bản sắc và hương vị riêng của mỗi dân tộc như: phở chua, gà đen, thịt lợn đen, cốm Nalo, bánh chưng đen,sủi dìn, mèn mén, gạo khẩu nậm xít… Đặc trưng nhất có thể nói đến đó chính là Thắng cố hay còn gọi là Khấu Tha (canh thịt), món ăn này có thể nấu bằng nhiều loại thịt nhưng thịt ngựa là ngon nhất. Thịt được ướp cùng với các gia vị truyền thống như: thảo quả, địa điền, muối hạt,... rồi đem xào nấu trên chảo lớn, ninh trong nhiều giờ để thịt nhừ và hoà quyện vào các gia vị, tạo nên hương thơm hấp dẫn mọi du khách tới để thưởng thức. Một bát thắng cố nóng hổi cùng với chén rượu ngô thơm ngọt của người Mông sẽ giúp cho du khách biết được hương vị núi rừng đích thực là như thế nào.
Chảo thắng cố nóng hổi tại chợ phiên Bắc Hà - Ảnh dulichbacha.net
Điểm du lịch Cao nguyên trắng - Bắc Hà là một điểm đến đã và đang thu hút được đông đảo du khách gần xa. Mang trong mình những thế mạnh về tự nhiên của vùng núi cao Tây Bắc, cùng với nét văn hoá rất riêng của đồng bào các dân tộc nơi đây, Bắc Hà đang ngày một tiến xa hơn nữa trong hành trình phát triển văn hoá - du lịch, nâng tầm và đưa mình trở thành điểm đến lý tưởng của du khách trong và ngoài nước.
Mỗi độ xuân về hoa mận bung cánh nở trắng khắp cả một vùng - Ảnh kinhtevaxaydung.com
Với những tiềm năng và thế mạnh vốn có, các cấp chính quyền và nhân dân huyện Bắc Hà quyết tâm, đồng lòng phát triển du lịch Bắc Hà theo hướng bền vững - đẩy mạnh du lịch cộng đồng, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống giàu bản sắc dân tộc; đồng thời đưa nơi đây trở thành một trong những điểm du lịch trọng điểm của tỉnh Lào Cai./.
