Liên hiệp các Hội Khoa học và Kĩ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) là một tổ chức Chính trị xã hội, nơi tập hợp hơn 3,7 triệu hội viên và trí thức của cả nước, với 63 Liên hiệp Hội địa phương, 89 Hội ngành Trung ương và hơn 500 tổ chức khoa học công nghệ hoạt động trên mọi lĩnh vực rộng khắp trong cả nước đã góp phần rất quan trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội nước nhà.
Nhân Kỉ niệm 38 năm ngày thành lập Liên hiệp Hội Việt Nam (26/3/1983 – 26/3/2021) PV vusta.vn có cuộc trao đổi với TSKH Phan Xuân Dũng - Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam khóa VIII (Nhiệm kì 2020 -2025), xin trân trọng gửi tới độc giả nội dung cuộc trao đổi này.
TSKH Phan Xuân Dũng – Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam trả lời PV
Nhìn lại chặng đường 38 năm xây dựng và phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam, Chủ tịch có đánh giá thế nào về vai trò, đóng góp của Liên hiệp Hội trong sự phát triển kinh tế-xã hội và khoa học kỹ thuật của nước nhà?
Chủ tịch Phan Xuân Dũng: Có thể khẳng định rằng, chặng đường 38 năm vừa qua của Liên hiệp Hội Việt Nam cũng chính là chặng đường của trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam dưới thời đại Hồ Chí Minh là một giai đoạn rất đáng tự hào. Mỗi thành công của cách mạng nước nhà trong thời gian vừa qua không thể tách rời mà gắn chặt với sự phát triển của đội ngũ trí thức cách mạng nước nhà.
Quá trình phát triển của Liên hiệp Hội Việt Nam trong 38 năm vừa qua chúng ta có thể nhìn từ 3 giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất là giai đoạn từ bắt đầu thành lập từ năm 1983-1993, đây là những tổ chức quần chúng tự nguyện của các Hội khoa học và kỹ thuật. Tiếp đến từ năm 1993 đến năm 2010 là tổ chức chính trị xã hội tự nguyện của trí thức Việt Nam trong hoạt động khoa học công nghệ. Từ năm 2010 đến nay Liên hiệp Hội Việt Nam là tổ chức chính trị xã hội của đội ngũ trí thức Việt Nam.
Theo đó Liên hiệp Hội Việt Nam chúng ta đã có chức năng và nhiệm vụ rất quan trọng đó là tập hợp đội ngũ tri thức và các hội viên từ Trung ương đến địa phương, chú trọng các công tác tư tưởng, công tác bồi dưỡng lòng yêu nước tính tự tôn dân tộc tinh thần vì cộng đồng trung thực trong khoa học và đạo đức nghề nghiệp. Trong thời gian vừa qua Liên hiệp Hội Việt Nam là lực lượng nòng cốt thực hiện các nhiệm vụ quan trọng trong vấn đề tư vấn phản biện và giám định xã hội trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ giáo dục và đào tạo chương trình chăm sóc sức khỏe chính sách người có công với cách mạng,…
Liên hiệp Hội Việt Nam cũng góp phần quan trọng trong xây dựng các chủ trương chính sách phát triển đất nước và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa trong các dự thảo các văn kiện của Đảng pháp luật của Quốc hội và chính sách của nhà nước, tham mưu cho Đảng cho nhà nước những vấn đề lớn đặc biệt là các vấn đề về khoa học công nghệ về chính sách cho đội ngũ trí thức.
Liên hiệp Hội Việt Nam của chúng ta cũng đã làm tốt công tác phổ biến kiến thức công tác tư tưởng cho đội ngũ trí thức đào tạo nguồn nhân lực. Cũng đã làm tốt công tác ngoại giao nhân dân đã góp phần nâng cao hình ảnh vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Chúng ta luôn được đánh giá là thành viên quan trọng và hoạt động có hiệu quả của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Liên hiệp Hội Việt Nam cũng đã làm tốt thể hiện trách nhiệm của mình trong việc giới thiệu các đại biểu ưu tú cho Quốc hội cho Hội đồng Nhân dân các cấp để tham gia. Bên cạnh đó Liên hiệp Hội Việt Nam luôn khuyến khích sáng tạo khoa học công nghệ tổ chức triển khai thành công các cuộc thi sáng tạo như giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam Vifotec, cuộc thi sáng tạo thanh niên thiếu niên nhi đồng toàn quốc, lễ tôn vinh chính thức hội tiêu biểu tạo nguồn động viên khích lệ lớn trong cộng đồng các nhà khoa học thể hiện được vai trò vị trí của Liên hiệp Hội Việt Nam và rất nhiều hoạt động khác.
Như vậy, trong giai đoạn 38 năm hình thành và phát triển Liên hiệp Hội Việt Nam của chúng ta thực sự đã là địa chỉ tin tưởng của đội ngũ trí thức Việt Nam đóng góp có hiệu quả cho công cuộc xây dựng đất nước và bảo vệ tổ quốc Việt Nam Xã hội Chủ nghĩa.
Đất nước và thế giới đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mà ở đó vai trò của khoa học kỹ thuật giữ yếu tố then chốt và quyết định để thực hiện kỳ vọng đi tắt đón đầu đưa Việt Nam bắt kịp các nước phát triển trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 liên hiệp Hội Việt Nam có chiến lược gì để tập hợp đội ngũ trí thức đồng hành cùng trí thức đưa đất nước đạt được những mục tiêu và thành tựu đề ra kế hoạch và chiến lược của chủ tịch để phát triển sâu rộng uy tín, địa vị của Liên hiệp Hội Việt Nam trong thời gian tới như thế nào?
Chủ tịch Phan Xuân Dũng: Thời đại của chúng ta hiện nay là thời đại của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mà trong đó khoa học và công nghệ đang tiến nhanh một cách như vũ bão và không thể tưởng nổi những gì mà ngày hôm qua đang là những viễn tưởng thì hôm nay đã trở thành hiện thực. Trong bối cảnh đó thì chúng ta phải có rất nhiều cố gắng hơn nữa để phát huy tập hợp hội trí thức phù hợp với lộ trình với sự phát triển khoa học công nghệ của thế giới và trong nước chúng ta phải nâng cao hơn nữa vai trò vị trí của Liên hiệp Hội Việt Nam trong vấn đề tập hợp đội ngũ trí thức. Đội ngũ trí thức của Việt Nam là đội ngũ trí thức giàu lòng yêu nước năng động sáng tạo. Chúng ta hoàn toàn tin tưởng đội ngũ trí thức nước nhà có thể đáp ứng với yêu cầu mới của cách mạng Việt Nam để đưa Việt Nam lên một tầm cao mới thể hiện khát vọng của toàn Đảng toàn dân của chúng ta. Và điều đó khi đội ngũ trí thức hoàn toàn làm được thì chắc chắn điều mà bác Hồ kính yêu thường mong ước là Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu sẽ trở thành hiện thực. Đấy là mục tiêu chung là định hướng chung của lãnh đạo liên hiệp hội đối với đội ngũ trí thức nước nhà.
Trong bối cảnh hiện nay chúng ta có rất nhiều thuận lợi Liên hiệp Hội Việt Nam chúng ta trong 38 năm qua đã có rất nhiều thành tựu được Đảng Nhà nước và nhân dân ghi nhận. Đây là một nền tảng vô cùng quý giá để chúng ta tiếp tục trên cơ sở đó phát huy. Và để làm được việc đó thì Đảng Nhà nước và nhân dân luôn luôn ủng hộ và đặt niềm tin vào chúng ta tạo điều kiện cho chúng ta liên tục phát triển và hiện nay đã bằng những cam kết trong các văn kiện của Đảng trong các luật bộ luật của quốc hội trong các chính sách của nhà nước. Gần đây nhất kết luận số 93 ngày 20 tháng 11 năm 2020 của Ban Bí thư về tiếp tục chỉ thị 42 ngày 16 tháng 04 năm 2010 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động của liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đã khẳng định điều đó. Đại hội Đảng lần thứ 13 của chúng ta của dân tộc chúng ta trong cuối năm vừa qua đã thành công rất tốt đẹp trong các văn kiện của Đảng thì đây là lần đầu tiên mà những giải pháp đột phá đã ghi rõ có giải pháp liên quan đến khoa học và công nghệ và Đảng ta đã chỉ đạo phát triển đất nước phải dựa vào khoa học và công nghệ. Như vậy điều kiện rất thuận lợi để đội ngũ trí thức trên cơ sở đó phát huy trí tuệ của mình phục vụ cho đất nước phục vụ cho nhân dân.
Còn riêng đối với Đoàn Chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam thì trên cơ sở những tư tưởng chỉ đạo đó quan điểm đó phải tham mưu cho Đảng Nhà nước Quốc hội, Chính phủ xem xét các vấn đề có liên quan đến tổ chức tiến bộ máy nhiệm vụ được giao và hoạt động của hệ thống Liên Hiệp hội trong thời gian sắp tới. Đồng thời cần phải cụ thể hóa những nội dung trong nghị quyết mà đại hội của Liên hiệp Hội Việt Nam lần thứ 8 vừa qua đã được thông qua và các hội thành viên từ trung ương đến địa phương phải thực hiện tốt tất cả những nội dung đã nêu ra trong các nghị quyết và văn kiện của Đảng chính sách của nhà nước và pháp luật của Quốc hội.
Bên cạnh việc ban hành, xây dựng thì chúng ta cần phải tổ chức thực hiện tốt tất cả những nội dung mà chúng ta đưa ra không chỉ có lý thuyết mà đi cùng với thực hành có nghĩa là muốn hoạt động được tốt thì chúng ta phải hành động trên cơ sở những gì mà chúng ta đã ban hành.
Với cách làm đó chắc chắn trong thời gian sắp tới kế tục sự nghiệp của các lớp đàn anh đi trước của Liên hiệp Hội Việt Nam cùng với đội ngũ trí thức nước nhà sẽ trở thành lực lượng, là niềm tin của nhân dân để chúng ta đạt tới khát vọng đưa Việt Nam trở thành một nước hùng cường.
Nhân kỷ niệm 38 năm thành lập Liên hiệp Hội Việt Nam,Chủ tịch có chia sẻ gì với các đồng chí nguyên lãnh đạo Liên hiệp Hội nói riêng và tất cả người của Liên hiệp Hội nói chung?
Chủ tịch Phan Xuân Dũng: 38 năm vừa qua là chặng đường rất vẻ vang của đội ngũ trí thức Việt Nam chặng đường sắp tới của trí thức Việt Nam không thể không tiếp tục sự nghiệp vẻ vang này mà cần phải vun đắp hơn nữa, vẻ vang hơn nữa. Cuộc sống đã dạy chúng ta, chúng ta càng nhìn sâu hơn vào quá khứ chúng ta sẽ nhìn thấy xa hơn ở tương lai và hôm nay chúng ta nhớ lại chặng đường 38 năm vẻ vang vừa qua và chúng ta trên cơ sở định hướng trong các văn kiện của Đảng vừa được thông qua tại đại hội thứ 13 tầm nhìn đến năm 2025 2030 2045 thì chúng ta cũng phải đặt ra những gì chúng ta cần phải làm, Liên hiệp Hội Việt Nam cần phải làm, đội ngũ trí thức chúng ta cần phải làm trong từng giai đoạn như vậy để phù hợp với mong muốn của toàn Đảng toàn dân toàn quân của chúng ta. Để làm được những việc ấy thì chúng ta nhìn lại những gì mà các lớp đàn anh đã làm đã có rất nhiều dấu ấn và những việc đó thì không tách rời bởi sự cống hiến và đóng góp rất lớn lao của các nhà lãnh đạo tiền bối các nhà khoa học, các trí thức trong các thời kỳ. Với vị trí đứng đầu như Giáo sư Viện sĩ Anh hùng Trần Đại Nghĩa, Giáo sư Viện sĩ Anh hùng lao động Vũ Tuyên Hoàng, Giáo sư Tiến sĩ khoa học Hà Ngọc Trạc, Giáo sư. Viện sỹ, Tiến sỹ Khoa học Đặng Vũ Minh và rất nhiều các đồng chí các cán bộ là những tấm gương để chúng ta những thế hệ hiện nay và các thế hệ tiếp theo sẽ học tập và noi theo để tiếp tục đưa Liên hiệp Hội Việt Nam, đưa đội ngũ trí thức của nước ta ngày càng phát triển và tôi tin rằng chúng ta liên tục thế hệ này kế tục thế hệ trước và một lòng một dạ phục vụ phụng sự nhân dân thì chắc chắn Liên hiệp Hội Việt Nam vẫn tiếp tục phát triển và đội ngũ trí thức của chúng ta tiếp tục sẽ là niềm tin của nhân dân.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch LHHVN khóa VII Đặng Vũ Minh, Chủ tịch LHHVN khóa VIII Phan Xuân Dũng cùng Đoàn Chủ tịch LHHVN khóa VIII tại đại hội đại biểu toàn quốc LHHVN
Chỉ thị 42 của Bộ Chính trị năm 2010 đã khẳng định liên hiệp Hội Việt Nam là một tổ chức Chính trị xã hội. Nhưng trên thực tế thì hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam từ trung ương đến địa phương thực sự chưa phải là tổ chức chính trị xã hội do chưa có được sự nhất quán của các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương. Chủ tịch đã có những giải pháp gì để hoạt động của toàn hệ thống thực sự hiệu quả theo đúng tinh thần của chỉ thị trên?
Chủ tịch Phan Xuân Dũng: Chỉ thị 42 của Bộ Chính Trị khẳng định Liên hiệp Hội Việt Nam của chúng ta là một tổ chức chính trị xã hội. Trên thực tế hoạt động của Liên hiệp Hội Việt Nam chúng ta cùng đội ngũ tri thức cách mạng đang cống hiến thì thực chất chúng ta đã là một tổ chức chính trị xã hội từ Trung ương đến địa phương. Tuy nhiên trong quá trình hoạt động thì còn vấp một số khó khăn, một số vẫn chưa nhận thức đầy đủ và quán triệt sâu sắc chỉ thị 42 thì chúng ta phải có trách nhiệm giải trình làm rõ và tuyên truyền tốt hơn nữa những kết quả mà chúng ta đã làm được trong 38 năm qua trên thực tế những kết quả đó những con người đó đội ngũ trí thức đó thực sự đã là đội ngũ của trí thức là trí thức cách mạng và thực chất đấy là một tổ chức chính trị xã hội.
Tiếp đến để được xã hội công nhận một cách tự nhiên để được các văn kiện tiếp tục cụ thể hơn nữa thì chúng ta như trên tôi đã nêu thì Liên hiệp Hội Việt Nam mà nòng cốt là Đoàn Chủ tịch thường trực các Hội từ trung ương đến địa phương phải có các giải pháp cụ thể có những kiến nghị cụ thể với Bộ Chính trị, với Ban Bí thư, với Trung ương với Quốc hội, với Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền có liên quan ban hành các chính sách liên quan về nội dung đó. Tôi tin rằng trong thời gian sắp tới chúng ta thực sự đã là một tổ chức chính trị xã hội được cả xã hội công nhận.
Cơ chế chính sách hoạt động của Liên Hiệp Hội Việt Nam thời gian qua đã được tháo gỡ nhưng vẫn còn nhiều rào cản cũng có nhận định cho rằng sự phát triển của hệ thống liên hiệp Hội chưa xứng tầm và bị nhiều cơ chế chính sách trói buộc. Chủ tịch đánh giá như thế nào về nhận định này?
Chủ tịch Phan Xuân Dũng: Đây là một số ý kiến chứ không phải là nhận định. Trong cả quá trình phát triển thì đất nước ta luôn luôn đổi mới đổi mới liên tục để phát triển và trên thực tế trong những năm qua đặc biệt là từ thời kỳ đổi mới thì cơ chế chính sách để phát triển đất nước và bảo vệ tổ quốc chúng ta luôn luôn đổi mới để phù hợp với từng giai đoạn từng thời kỳ. Chính sách đối với đội ngũ trí thức đối với khoa học công nghệ cũng như vậy và trong những năm vừa qua thì chúng ta đã thấy chính sách luôn luôn được thay đổi và ngày càng được mở rộng hơn càng được tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khoa học và công nghệ phát triển cho đội ngũ trí thức cống hiến tốt hơn nữa cho sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ tổ quốc. Do đó không phải cản trở mà là càng ngày càng mở hơn và chúng ta có trách nhiệm phải kiến nghị những giải pháp để tạo thuận lợi tốt hơn nữa cho việc huy động tốt hơn khả năng trí tuệ của đội ngũ trí thức nước nhà để cống hiến cho đất nước và tôi nghĩ nghị quyết đại hội đảng 13 vừa qua đã nêu rất rõ những quan điểm chỉ đạo của Đảng đối với phát triển đội ngũ trí thức nước nhà.
Chủ tịch Phan Xuân Dũng Chủ tịch LHHVN khóa VIII tri ân Chủ tịch LHHVN khóa VII Đặng Vũ Minh
Sau hơn 3 tháng với vai trò là người đứng đầu, đại diện cho 3,7 triệu, hội viên và trí thức trong toàn hệ thống Liên hiệp Hội Việt Nam , lại vừa là người đứng đầu tổ chức KHCN của Quốc hội thì Chủ tịch có những thuận lợi và khó khăn gì ?
Chủ tịch Phan Xuân Dũng: Thời gian ba tháng là rất ngắn, trong một quá trình để tham gia vào lãnh đạo của Liên hiệp Hội Việt Nam tôi thấy rằng trong thời gian 3 tháng đấy là thời gian hạnh phúc đối với tôi, tôi được sự tin tưởng của lãnh đạo các cấp khi giao nhiệm vụ và sự đồng ý của đại hội để tôi làm Chủ tịch. Khi được về làm việc cùng tất cả các đội ngũ trí thức trong hệ thống tôi cảm nhận đúng thực tế là một tổ chức chính trị xã hội rất đoàn kết yêu thương đùm bọc lẫn nhau và mặc dù mới về nhưng được các đồng chí hết lòng và cùng với tôi để làm việc.
Trong một thời gian ngắn nhưng đã cố gắng làm được một số việc để tiếp nối những gì mà các lớp đàn anh đi trước đã làm và đặc biệt là những nội dung mà các đồng chí các lớp đàn anh ở thế hệ ngay trước chúng tôi đã đưa ra thì chúng tôi tiếp tục thực hiện và hoàn thiện hơn nữa những nội dung đó và để làm tốt hơn nữa trong thời gian sắp tới đặc biệt là khi Đại hội Đảng vừa xong, Quốc hội sắp bước vào một nhiệm kỳ mới thì chúng tôi sẽ tiếp tục cụ thể hóa những nội dung mà Đảng và Nhà nước vừa được ban hành để đưa Liên hiệp Hội Việt Nam, và tôi tin rằng việc đó lãnh đạo của Liên hiệp Hội Việt Nam nhiệm kỳ này sẽ không làm thất vọng với những lớp đàn anh đi trước và đội ngũ trí thức của chúng ta sẽ cùng nhau làm nên những kỳ tích mới.
Xin cảm ơn Chủ tịch về cuộc trao đổi này, xin chúc ông đạt được nhiều thành công trong thời gian tới, góp phần đưa Liên hiệp Hội Việt Nam ngày càng phát triển.
