VNHN - Bắc Ninh không chỉ vang danh là vùng đất Kinh Bắc với những làn điệu dân ca quan họ cổ truyền, với những ngôi chùa cổ linh thiêng mà còn nức tiếng với một nền ẩm thực Bắc Ninh đa dạng. Trong đó các món ăn truyền thống dân dã của miền quê luôn chiếm giữ vai trò chủ đạo.
Bánh phu thê Đình Bảng
Nếu có dịp đến thăm Đền Đô, phường Đình Bảng, Từ Sơn, Bắc Ninh thì đừng quên thưởng thức món bánh phu thê nổi tiếng. Đây không chỉ là thứ quà quê dân dã được lòng du khách ghé chơi, mà còn là đặc sản trứ danh của ẩm thực Bắc Ninh.
Bánh phu thê Đình Bảng không thể thiếu trong dịp lễ cưới đôi lứa.
Bánh phu thê gắn liên với truyền thuyết khi vua Lý Anh Tông xuất chinh, hoàng hậu đã chính tay vào bếp làm ra món bánh gửi theo chồng đi đánh trận. Nhà vua nghĩ đến tình vợ chồng nồng thắm nên đã đặt tên bánh là phu thê, sau này còn được gọi là bánh xu xuê. Ngày nay bánh Phu Thê thường được gói thành từng cặp tượng trung cho tình cảm lứa đôi gắn kết và trở thành một trong lễ vật không thể thiếu trong đám cưới hỏi của người Kinh Bắc.
Nem Bùi Ninh Xá
Nem Bùi Ninh Xá là một món ăn truyền thống của người dân Thôn Bùi Xá, Xã Ninh Xá, Huyện Thuận Thành, Bắc Ninh. Đây là món ăn giản dị, dân dã kết hợp cùng với lá sung chấm tương ớt tạo nên hương vị thơm ngon. Thưởng thức món Nem Bùi cùng ly bia mát lạnh đã trở thành thú vui đặc trưng.
Nem Bùi là đặc sản của xã Ninh Xá, Bắc Ninh.
Mùi thơm lừng của nem, vị bùi bùi của lá sung, là những thể cảm nhận lần đầu tiên khi thưởng thức món ăn này. Vài năm trở lại đây, nem bùi ngày càng nổi tiếng và được nhiều người biết đến, trở thành món ẩm thực làng quê ngon rẻ.
Bánh tẻ làng Chờ
Mặc dù bánh tẻ là món ăn truyền thống vô cùng phổ biến ở nhiều vùng quê trên khắp cả nước nhưng không phải nơi nào cũng có những chiếc bánh có hương vị đặc biệt thơm ngon như ẩm thực Bắc Ninh này. Bánh tẻ xứ Kinh Bắc vừa dẻo dai, vừa thơm giòn, lại ngọt mát làm cho người ăn không thể quên được cái hương vị đặc biệt thơm ngon ấy.
Có thể bạn đã từng ăn bánh tẻ ở nhiều vùng quê khác nhau, nhưng bánh tẻ làng Chờ Bắc Ninh chắc chắn là số 1 đó.
Bánh tẻ ngon nhất là của các làng Chờ: Phú Mẫn, Tiên Trà, Ngân Cầu, Nghiêm Xá, Ngô Nội, Trung Bạn, Phù Lưu. Đây là những làng đồng chiêm cấy được những giống lúa gạo thơm ngon bậc nhất, nên dễ hiểu vì sao đây là nơi làm ra được loại bánh tẻ chất lượng, hương vị đi vào lòng người nhất.
Bánh khúc làng Diềm
Bánh khúc làng Diềm đã có từ rất lâu rồi. Không ai trong làng nhớ nổi bánh khúc có từ bao giờ, chỉ biết rằng loại bánh này đã làm lên tên tuổi ẩm thực làng Diềm. Người dân trong làng vẫn truyền tai nhau bánh xuất hiện từ thời Vua Bà, cùng với đó là sự hình thành của các làn điệu dân ca quan họ. Từ đó đến nay, các công thức làm bánh được cha truyền con nối và nghề làm bánh khúc truyền thống được gìn giữ cho đến tận sau này, tạo nên món ăn nức tiếng của ẩm thực Bắc Ninh. Bánh khúc làng Diềm chia làm 2 loại nhân hành và nhân đỗ.
Bánh khúc làng Diềm thơm ngon với thịt mỡ, đỗ xanh và hạt tiêu.
Bánh khúc nhân đỗ được làm từ đỗ xanh, thịt mỡ và hạt tiêu. Ba nguyên liệu này được nấu chín, trộn cùng với nhau làm thành nhân bánh. Ăn bánh khúc nhân đỗ du khách sẽ được trải nghiệm hương vị bùi của đỗ, béo của thịt mỡ và thơm của hạt tiêu hòa trộn cùng nhau vô cùng hài hòa. Bánh khúc nhân hành có cách làm bánh khác hơn một chút, bao gồm hành khô, cộng thêm mộc nhĩ, rau răm, thịt ba chỉ băm nhỏ và rắc thêm hạt tiêu trộn cùng nhau. Sau đó vỏ bánh và nhân bánh đều được phải nêm một lượng gia vị vừa đủ để đảm bộ độ thơm ngon.
Nếu bánh mặn quá sẽ làm mất đi vị bùi, béo. Nếu nhạt bánh sẽ có mùi ngai ngái khi ăn. Bánh khúc thường có hình dáng tròn như bánh rán hoặc nặn theo hình tai voi, vỏ bánh cũng phải dát mỏng mà không để lộ nhân. Người dân làm Diễm đồ bằng chõ như đồ xôi chứ không luộc bánh khúc bao giờ. Cứ mỗi một lượt bánh lại rắc một lượt gạo nếp mỏng ngâm mềm sao cho dính đều vào bánh. Bánh khúc thường chỉ được làm khi khách quý đến chơi nhà và các dịp rằm tháng giêng hay lễ hội Đền Vua bà 6 - 2 và Hội Tát giếng 3 - 3 âm lịch.
Bánh tro Đình Tổ
Bánh tro Đình Tổ là một loại bánh độc đáo ngay từ cái tên của nó. Bánh được làm từ nước tro, gạo nếp, một ít vôi, gói bằng lá chuối hoặc lá dong và mật mía. Để có nước tro trong làm bánh, người ta dùng rơm nếp đốt lấy tro, rồi đổ tro vào chậu, hòa với nước vôi để lắng nước trong. Sau đó bỏ cặn để chắt lấy nước. Làm vậy nước tro sẽ trong và có mùi thơm nhẹ. Tiếp đó, gạo nếp được vo sạch và ngâm trong vòng từ 3 - 4 giờ, vớt ra để ráo nước. Lá chuối hoặc lá dong được đem về rửa sạch sẽ, hấp chín mềm rồi lau khô dùng để gói bánh.
Bánh tro mà ăn cùng mật mía thì ngon không thể cưỡng lại.
Nhờ tất cả các bước được làm một cách cẩn thận và thủ công mà bánh tro Đình Tổ có vị thanh mát, mềm và ngọt đặc trưng. Chỉ một lần thưởng thức thứ quà quê dân dã của vùng đất Đình Tổ này cũng sẽ khiến bạn vấn vương nhớ mãi dư vị của bánh tro độc đáo ẩm thực Bắc Ninh.
Rượu Làng Vân
Từ lâu, rượu Làng Vân đã trở thành thứ đặc sản trứ danh và trở thành một thương hiệu ẩm thực Bắc Ninh nổi tiếng cả trong và ngoài nước. Rượu làng Vân chính gốc được làm từ gạo ngon, chất lượng phân theo từng loại gạo: Gạo tẻ, gạo nếp, nếp cái hoa vàng. Với gạo thường thì chỉ cần ủ 3 ngày, sau đó đem vào bếp nấu là ra rượu. Nhưng với gạo nếp cái hoa vàng yêu cầu sự chỉn chu, tỉ mỉ từ khâu chọn nguyên liệu của người nấu.
Từ xưa đến nay, rượu làng Vân nổi tiếng thơm ngon xứ Kinh Bắc.
Mất tới 6 tháng ủ rượu để cho ra thứ rượu vàng ươm thượng hạng toả hương thơm dịu. Rượu làng Vân chính gốc với chai rượu in thương hiệu ông tiên chỉ tay lên trời đã được ưa chuộng không chỉ ở trong nước mà còn xuất khẩu sang cả nước ngoài. Nhờ sự phát triển vượt bậc đó, các sản phẩm rượu làng Vân ngày càng được mở rộng và phong phú như rượu nếp cái hoa vàng, rượu nếp hạ thổ, rượu gạo tẻ, rượu sắn,… Mỗi khi có dịp về thăm vùng Kinh Bắc, du khách hãy nhớ mua rượu Làng Vân về làm quà biếu bạn bè và những người thân trong gia đình nhé.
Gà Hồ
Gà Hồ là đặc sản của làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ, Thuận Thành, Bắc Ninh. Nơi đây nổi tiếng với giống gà Hồ quý chuyên được chọn để dâng lên tiến Vua từ thời xa xưa. Gà Hồ có mã đẹp, vạm vỡ, lông bóng mượt, chân to có vảy mịn, bản tròn.
Gà Hồ là giống gà quý dùng để tiến Vua ngày xưa.
Thịt gà hồng hào thơm ngon, chắc nịch không bã. Mỗi con nặng đến 5 - 6kg và có giá 3-4 triệu đồng một con. Vậy nhưng theo thời gian, giống gà này đang dần bị mai một. Nhưng nhờ vào sự cố gắng của dân làng Lạc Thổ và chính quyền địa phương, giống gà này dần được khôi phục và trở thành đặc sản của tỉnh Bắc Ninh ngày nay.
